24

Afera na skalę przysłowia

18 sierpnia 2008 * Kurier Galicyjski

JAK ZABŁOCKI NA MYDLE

Zabłocki chciał eksportować

SZYMON KAZIMIERSKI

swoje mydło do Belgii (belgijska

żona), lub może Holandii, gdzie

W całej Polsce znany jest

się albo z niezrozumienia jego

ceny były zapewne dużo lepsze

z popularnego porzekadła. Jest

sytuacji finansowej, albo z nie

niż w Polsce. Transport był właś

obiektem drwin, wzorcowym

ciwietylkojeden.Z Rybna doWisły

chęci do człowieka aktywnego,

okazem durnia, symbolem słusz

(wcale nie tak daleko), Wisłą do

niechcącego się pogodzić z

nie ukaranej chciwości. Nikt nie

Gdańska, a stamtąd już statkiem

losem, gotowego raczej stoso

chciałby usłyszeć o sobie, że –

po morzu. Ba! Niby proste, ale

wać środki uważane za nielicu

wyszedł, jak Zabłocki na mydle.

ujście Wisły zagarnęli Prusacy i ka

jące z godnością szlachcica, niż

Zabłockirazemzeswymmydłem,

zali sobie płacić bandyckie cło.

ma jeszcze w polskim języku

Należało użyć podstępu.

potocznym towarzysza. Piekar

skiego, który „plótł na mękach”.

Nieszczelne skrzynie

Czy Zabłocki był osobą praw

– wypłukane mydło

dziwą? Jeśli prawdziwą to, kim

Pan Zabłocki zamówił u sto

był? Kiedy żył? Gdzie mieszkał?

larza kilka wielkich, drewnianych

Jak naprawdę było z tym myd

skrzyń tak skonstruowanych, by

łem? Na wszystkie te pytania

nie przepuszczały wody. Skrzynie

postaram się za chwilę Państwu

można było za pośrednictwem

odpowiedzieć.

specjalnego, niewidocznego

z powierzchni wody systemu lin,

Zabłocki nie był kimś

podwiązać pod dnem wiślanej

anonimowym. Był to

barki. Skrzynie, wypełnione kost

Dwór Zabłockich w Rybnie koło Sochaczewa

kami mydła, początkowo odby

pan Cyprian Franci

opłat celnych, opuszczało Pol

wały podróż na barkach, ale

nóż do gardła. Cokolwiek chcia

szek Zabłocki herbu

skę, przenosząc się na tereny

przed podejściem do pruskiej

ło się wywieźć do Rosji, czy do

Łada, ziemianin

Rosji, a to powodowało w Polsce

komory celnej w Fordonie, skrzy

Prus, obłożone było przerażają

Grób rodzinny Zabłockich

biedę i bezrobocie. Dotychcza

nie zostały opuszczone w dół

cym podatkiem. W Polsce trud

z okolic Sochaczewa.

na cmentarzu w Rybnie

sowa wymiana towarowa po

i podwiązane do barek pod

no było coś sprzedać z powodu

Zabłocki nie był kimś anoni

Po przybyciu barek

Pan Zabłocki wpadł na pomysł, by postawić

mowym. Był to pan Cyprian Fran

poddawszy się cudzoziemskiej

do Gdańska,

w Rybnie fabrykę mydła. Podejrzewam,

ciszek Zabłocki herbu Łada,

przemocy, popłakiwać na ko

ziemianin z okolic Sochaczewa.

lanach przed obrazem, jak

wydobyciu i otworze

że chciał eksportować swoje mydło do Belgii

Cyprian Zabłocki urodził się w ro

czyniła wtedy chyba większość

niu skrzyń, pan Zabłocki

lub może Holandii, gdzie ceny były zapewne

ku 1792. W spadku po matce

Polaków.

zobaczył, że jego

dużo lepsze niż w Polsce. Transport był właściwie

(z domu Łęczyńskiej) otrzymał jej

Nieprawda, że czego tylko

majątek rodzinny, położony we

tknął się pan Zabłocki, było

mydła już nie ma.

tylko jeden. Z Rybna do Wisły (wcale nie tak

wsi Rybno koło Sochaczewa.

działalnością głupio pomyślaną

daleko), Wisłą do Gdańska, a stamtąd już

W grudniu 1829 Cyprian Zab

wodą. Tak spreparowane barki

i jeszcze bardziej głupio wyko

statkiem po morzu.

łocki wyjechał do Belgii, gdzie

stawiły się do pruskiej kontroli

naną. Wiele jego przedsięwzięć

wziął ślub z Belgijką, Matyldą de

celnej. Celnicy niczego nie odkryli

pomyślnie rozwijało działalność

między Królestwem i Cesarstwem,

Proft. Państwo młodzi powrócili

i najgorsza kontrola na granicy

praktycznie wolna od opłat

do Rybna w roku 1830. Akurat

celnejzostała przebyta pomyślnie.

celnych, była rezultatem daw

kończono tutaj dla nich budowę

Pozostał jeszcze do przeby

niejszej wojny celnej z Prusami.

nowego i okazałego dworu,

cia punkt celny w Tczewie, więc

Chcąc doprowadzić do kata

w którym jednak nie dane im

skrzynie pozostawiono ukryte

strofy gospodarczej Królestwa

było żyć długo i szczęśliwie, bo

pod wodą. Z Fordonu do Gdań

Polskiego, mającej świadczyć o

wkrótce po ich przyjeździe do

ska jest dobrze ponad sto kilo

tym, że Polska samodzielnie

Rybna wybuchło w Polsce Pow

metrów, a więc jakieś trzy dni

istnieć nie może, podniosły one

stanie Listopadowe.

drogi. W trakcie podróży stało się

cła za przewóz polskich towarów

Powstanie stało się katastrofą

to, o czym każdy z Państwa wie

Wisłą do Gdańska o 40, a nawet

narodową, a po jego przegraniu

już bardzo dobrze. Skrzynie

400 procent! Polsce pomogła

na Polskę spadły represje, ma

okazały się nieszczelne! Stolarz

wtedy Rosja, likwidując cło

jące złamać w Polakach naj

spartolił robotę i po przybyciu

pomiędzy oboma krajami i wyra

słabszą nawet wolę oporu prze

barek do Gdańska, wydobyciu

żając zgodę na budowę Kanału

ciwko Cesarstwu Rosyjskiemu.

i otworzeniu skrzyń, pan Zabłocki

Augustowskiego. Kanał Augus

Wszyscy pamiętamy tylko o

Należy płacić Prusa

towski omijał pruski Gdańsk

nieszczęściach, jakie dotknęły

kom cło, bo inaczej

i uniezależniał Polskę od gdań

uczestników i zwolenników pow

skiego portu. Prusy wtedy wojnę

stania. Mało, kto wie, że wiele

Pan Bóg cię skarze.

celną przegrały, ale bynajmniej

represji gospodarczych, jakie car

nie zapomniały o rewanżu. Teraz

wprowadził przeciwko Polsce,

zobaczył, że jego mydła już nie

Wielka kadź z fabryki mydła obecnie służy jako cmentarny

nadeszła chwila zemsty. Polacy

niosło ze sobą dużo więcej złe

ma. Nikt nie ma prawa oczeki

pojemnik na wodę

znaleźli się, więc pomiędzy rus

wać od Polaków lojalności w sto

go, niż prześladowanie poszcze

kim młotem, a niemieckim ko

sunku do pruskich przepisów

gólnych osób, bo dotknęły one

braku pieniądza, który cały szedł

i pozwalało na dalsze inwestycje

wadłem.

wszystkich Polaków. Po upadku

celnych. Pan Zabłocki stracił na

na opłacanie kontrybucji i kar

na terenie Rybna. Początkiem

Dodatkowo, na Królestwo

powstania nie było w Polsce

tym interesie, ale nie była to,

pieniężnych, jakie nakładane

uprzemysłowienia majątku sta

Polskie została nałożona kon

jakby chcieli ludzie lojalni i głupi,

jednej osoby, która by nie

były na obywateli. Do tego

ła się destylarnia wódek,

trybucja w wysokości 22 milio

kara Boska, a zwyczajne partac

poniosła dotkliwych i upokarza

uczestnicy powstania tracili

likierów i araku. Wkrótce potem

nów rubli, podczas, gdy cały

jących następstw tej przegranej.

two stolarza, zaś radość z porażki

majątki.

uruchomiono wytwórnię octu.

roczny budżet Królestwa wynosił

bliźniego, jako że jest nieodrod

Pisząc w Polsce – mam na myśli

Pan Zabłocki zadbał o to, by we

wtedy 10 milionów rubli. Zlikwido

ną cechą niejednego naszego

całą Polskę, nie tylko podległe

Zabłocki i jego działalność

wsi powstała szkoła początko

wano polski pieniądz i zamiast

Rosji Królestwo Polskie.

rodaka, zrobiła ze zwykłej sprawy

Teraz, kiedy Państwo już

wa, a nawet sąd gminny. W roku

złotego wprowadzony został

aferę na skalę przysłowia.

wiecie, w jakich czasach przys

1840 wybudowana została no

rubel. Zlikwidowano Bank Polski.

Przysłowia są podobno mą

Między ruskim młotem,

zło żyć panu Zabłockiemu,

wa plebania. Jestem przeko

Dla Polski wszystkie te represje

a niemieckim kowadłem

drością narodów. Jaką mądrość

wróćmy się do opisywania jego

nany o tym, że w owym czasie

przekazuje to przysłowie?

C

Już w roku 1833, car odnowił

niewielu było w Polsce dziedziców

W Polsce trudno było coś sprzedać z powodu

hyba tylko taką, że należy

z Prusami i Austrią tak zwane

w podobny sposób starających

płacić Prusakom cło, bo inaczej

Święte Przymierze, czyli umowę,

się o rozwój swojego otoczenia.

braku pieniądza, który cały szedł na opłaca

Pan Bóg cię skarze. Zaiste! Wielka

pozwalającą koordynować Ro

Skąd, więc wzięły się kpinki

nie kontrybucji i kar pieniężnych, jakie nakła

to mądrość.

sji, Austrii i Prusom wspólne dzia

z pana Zabłockiego? – Wzięły

dane były na obywateli.

Na cmentarzu w Rybnie za

łania antypolskie. Każdy z zabor

się oczywiście z powodu tego

chował się grobowiec rodzinny

ców był bardzo zainteresowany

nie szczęsnego mydła, a jak do

stanowiły totalną katastrofę

Zabłockich, gdzie został pocho

spacyfikowaniem wszystkich Po

osobistych zmagań z rzeczywis

tego doszło, za chwilę wyjaśnię.

gospodarczą, przy której dodat

laków, nie tylko tych, podlegają

wany Cyprian oraz jego żona

tością, w jaką wmanewrowało

Pan Zabłocki wpadł na po

kowa, represyjna zmiana pol

Matylda. Na tym samym cmen

cych akurat tylko jemu. Wzięto

go przegrane powstanie. Nie

mysł, by postawić w Rybnie

skiego kodeksu karnego na rosyj

się, więc za Polaków we wszyst

tarzu, przy studni, można oglą

zachowały  się  dokumenty,

fabrykę mydła. Miał widocznie

ski i wprowadzenie rosyjskich

kich trzech zaborach. Car wpro

dać ogromną żelazną kadź. To

mogące świadczyć o stanie

do tego odpowiednie surowce

jednostek miar i wag, była

właśnie w niej warzono mydło,

wadził granicę celną pomiędzy

finansowym majątku Zabłoc

i kogoś, kto umiał mydło wytwa

prawie niezauważalna.

Królestwem Polskim, a Cesar

które później rozpuściło się w

kich, ale działalność pana Za

rzać. Sprawą najważniejszą

Wobec takiej sytuacji gospo

Wiśle i to ona stanowi wszystko,

stwem Rosyjskim, co od razu

błockiego wskazuje, że musiał

w tym interesie, było znaleźć

darczej, w jakiej znalazła się

co pozostało z rybnieńskiej fab

zaczęło dusić wszelką gospodar

wpaść w nie lada tarapaty.

odbiorcę wyprodukowanego

Polska, poddana carskim restryk

czą działalność w Królestwie,

ryki mydła. Po Zabłockich pozo

Lekceważący stosunek do pana

towaru. Na terenie Polski, jak

cjom, nie powinny dziwić nerwo

stał też wielki, piętrowy dwór

nastawioną do tej pory jedynie

Zabłockiego, przypisujący mu

wiadomo, mydło nawet dzisiaj

we zachowania polskich obywa

i piękny park dworski ze stawem

na handel z Rosją. Wielu przed

namiętną chętkę do szybkiego

nie sprzedaje się zbyt rewela

teli, którym przyłożono finansowy

siębiorców, by uniknąć szalonych

i alejami starych drzew.

i łatwego wzbogacenia się, brał

cyjnie. Podejrzewam, że pan

CMYK