10
Kanclerz W. Osadczy mówi
29 września 2008 * Kurier Galicyjski
TORUJE DROGĘ DO EUROPY
JURIJ SMIRNOW
tekst i zdjęcia
Pan dr hab. Włodzimierz
Główna teza, która jest zawarta
Osadczy jest człowiekiem bar
w książce, jest związana z tym,
dzo zajętym i dlatego bardzo
że świadomość tego, iż Cer
nieuchwytnym. Pełni niezwykle
kiew unicka w Galicji a Cerkiew
odpowiedzialną funkcję Kanc
prawosławna w Rosji stanowią
lerza Europejskiego Kolegium
pewną jedność, całość, towa
Polskich i Ukraińskich Uniwersy
rzyszyła pewnej części Ukraiń
tetów. Kolegium ma swoją sie
ców z tzw. obozu rusowfilskiego.
dzibę w Lublinie i coraz częściej
Zawsze zwolennicy tego sposo
jest nazywane Polsko Ukraińskim
bu myślenia, tego sposobu
Uniwersytetem. Do powstania
pojmowania własnej tożsamoś
tej placówki doszło dzięki odpo
ci byli obecni wśród inteligencji,
wiednim porozumieniom na
wśród elit ruskich w Galicji. W
najwyższym szczeblu państwo
czasie pierwszej wojny światowej
wym, zawartym między prezy
w Galicji próbowano przemo
dentami Rzeczypospolitej Polskiej
cą wprowadzać prawosławie
i Ukrainy. Działalność Kolegium
rosyjskie. Znajdowało to zrozu
jest jednym z ważnych momen
mienie i szczerą sympatię
tów nie tylko polsko ukraińskiej
części inteligencji, wywodzącej
współpracy i dialogu, lecz jedną
się, przede wszystkim, z kręgów
cały czas obecna – przynajmniej
ze ścieżek integracyjnych Uk
klerykalnych Galicji. Budzi to
od Wiosny Ludów – w Galicji,
rainy z Europą.
pewne kontrowersje, nieporo
Dr hab. Włodzimierz Osadczy z małżonką
o tym bardzo mocno się mó
To, że na czele takiej insty
zumienia, gdy chodzi o stere
w nich panorama życia Galicji
osobiście, na tym etapie życia
wiło. Nie był to proces stero
tucji stoi młody pan doktor ha
otypowe pojmowanie własnej
Wschodniej. „Święta Ruś” obej
– z pewnością, sprawa najważ
wany z Rosji, tak, jak w przy
bilitowany (nie ma jeszcze
historii i o pewne kanony, obo
muje prawie 800 stron tekstu
niejsza. Dr hab. Włodzimierz
padku likwidacji Unii na terenie
czterdziestki), ukraiński nauko
wiązujące w tej chwili – w spoj
naukowego! W. Osadczego od
Osadczy robi to nie dla siebie,
Imperium Rosyjskiego, był to
wiec, mówi samo za siebie
rzeniu na historię Ukrainy, na
wielu współczesnych naukow
nie tylko dla siebie, ale dla dok
ruch, skierowany na poszu
o jego osobistości i osiągnię
historię Galicji.
ców ukraińskich i polskich różni
torantów z Ukrainy, dla wyboru
kiwanie autentycznej, własnej
ciach naukowych. Pan Włodzi
Jednocześnie trzeba się
ten fakt, że on tak samo blisko,
europejskiego Ukrainy (jakkol
tożsamości.
mierz Osadczy urodził się we
liczyć z faktami, z tym, co było,
autentycznie, nie z przekazów i
wiek górnolotnie to zabrzmi).
Okupacja rosyjska 1914
Lwowie, gdzie ukończył studia
co jest. Pamiętamy mapę Ukrainy
nie z książek zna, odczuwa i ro
Jego prace naukowe są zau
1915 roku niosła ze sobą pewną
historyczne na Uniwersytecie
po ostatnich wyborach prezy
zumie historię, mentalność,
ważalne w gronie specjalistów
ideologię, która polegała na
im. Iwana Franki. Rozprawę
denckich, podzieloną na część
i w instytucjach naukowych.
tym, że definitywnie miał być
pomarańczową i niebieską.
Dla niego oba narody, obydwa obrządki kato
Dowodem na to jest uznanie
sfinalizowany proces tzw. „zbie
Część niebieska – to nie tylko
„Świętej Rusi” za najlepszą
lickie, również jak i prawosławie są częścią nie
Reasumując – wszelkie działania Rosji miały
książkę naukową 2007 roku –
tylko jego zainteresowań naukowych, ale także
przez warszawski „Przegląd
doprowadzić do tego, że rosyjskie prawosławie
jego osobistego doświadczenia życiowego.
Wschodni”.
miało być tutaj jedynym wyznaniem ruskim,
W jednym z ostatnich ciep
Wszystko to pomaga mu być bardzo obiektyw
jedyną Cerkwią ruską.
łych dni tej jesieni ujrzałem
nym, nie zaangażowanym tylko po jednej
krzepką postać doktora Osad
stronie, pomaga być tolerancyjnym w swoich
czego na rogu lwowskiego
rania” ziem ruskich, doprowa
spuścizna homo sowieticus,
Rynku. Jak zawsze, gdzieś bar
dzenia do stanu początku
spuścizna pewnych wypaczeń
wywodach naukowych.
dzo się spieszył, miał na głowie
istnienia państwa moskiew
czasów komunistycznych. Jest
światopogląd Ukraińców, gre
wiele spraw. Jednak, nie mógł
skiego, odtworzenia dawnej
doktorską przygotował i obronił
to też pewien wybór geopoli
kokatolików, prawosławnych,
odmówić udzielenia wywiadu
Rusi św. Włodzimierza i jego
na Wydziale Nauk Humanis
tyczny, pewna świadomość
jak też Polaków, katolików
dla „Kuriera Galicyjskiego”. W
dziedzictwa. Robiła to konsek
tycznych Katolickiego Uniwer
przynależności do wielkiej cy
rzymskich. Dla niego oba naro
trakcie rozmowy cały czas
wentnie, zajmując Nowogród,
sytetu Lubelskiego. Tematem
wilizacji panruskiej, która do
poszczególne księstwa ruskie,
rozprawy była „Płaszczyzna
tychczas pokutuje u pewnej
To, co robi dziś kanclerz Włodzimierz Osadczy,
uczestnicząc w rozbiorach
współistnienia obrządków grec
części ludności Ukrainy.
Polski. Galicja i Ruś Węgierska
kiego i łacińskiego Kościoła
Właśnie, podczas, gdy na
nie ma precedensu ani w Polsce, ani na Ukrainie.
były tymi ostatnimi częściami
katolickiego w Galicji Wschod
naszych terenach większość
dy, obydwa obrządki katolickie,
dzwoniła jego komórka – był
„Świętej Rusi”, które miały być
niej po Concordii (1863 1914)”.
popiera Gruzję, jako stronę
również jak i prawosławie są
potrzebny różnym ludziom – od
„zebrane”. Rosja, przystępując
Owocem pracy naukowej
konfliktu gruzińsko rosyjskiego,
częścią nie tylko jego zainte
profesorów do księży i dokto
do pierwszej wojny światowej,
dr. Włodzimierza Osadczego są
Wiktor Janukowicz oświadczył,
resowań naukowych, ale także
rantów. Pan doktor wysoko
chciała zrealizować ten swój
dziesiątki, a może i setki artyku
że popiera działania prezy
jego osobistego doświadcze
ocenił naszą gazetę i publi
plan, ideę fix, czyli włączyć
łów naukowych i popularno
denta Rosji Miedwiediewa
nia życiowego. Wszystko to
kacje w niej, zwłaszcza doty
Galicję do jej naturalnej macie
naukowych, jak również kapi
w prawie uznania niepodległości
pomaga mu być bardzo obiek
czące historii i dialogu polsko
rzy, do tego naturalnego ciała,
talne prace, mianowicie „Kościół
Osetii Południowej i Abchazji. To
tywnym, nie zaangażowanym
ukraińskiego, podkreślił, że
ku któremu ona rzekomo cią
i Cerkiew na wspólnej drodze.
także się mieści w tej koncep
tylko po jednej stronie, pomaga
wspólne dziedzictwo trzeba
żyła i do którego – zgodnie z
Concordia 1863” (Lublin 1999),
cji, o której Pan mówi?
być tolerancyjnym w swoich
pielęgnować, doceniać i obiek
opatrznością dziejową – miała
„Polacy na Ukrainie dzisiaj.
To są wybory geopolityczne
wywodach naukowych. Do
tywnie prezentować na ła
by należeć. Realizując ten plan
Informator” (cz. I Warszawa
– albo z Zachodem, albo z Rosją.
tego należy też dodać praco
mach prasy. Udało się też dłużej
„zbierania” ziem ruskich, Rosja
2000; cz. II Lublin Warszawa
W czasie pierwszej wojny
witość, intelekt i głęboką wiedzę
porozmawiać.
przewidywała, że będzie krok
2003), „Католицька Церква
światowej, czy raczej przed nią,
fachową. Także niezwykłą
Otóż, „Święta Ruś” uzys
po kroku wprowadzała ład
в Україні. Історичний нарис”
prawosławie prorosyjskie sta
energię, dynamiczność. Zdąża
kała rozgłos nie tylko w Polsce,
rosyjski na tych terenach,
(Луцьк Lublin, 2001). W roku
wiało sobie za cel sprawy czysto
pracować w archiwach Lwowa,
ale też u nas na Ukrainie. Pro
począwszy od prawa, szkol
2007 w Lublinie w wydawnictwie
polityczne. Czy sprawy obrząd
Kijowa, Lublina, Warszawy, Kra
simy opowiedzieć o tej pracy.
nictwa etc. Przede wszystkim,
Uniwersytetu Marii Curie Skło
d
kowe – oczyszczenie Kościoła
kowa, Sankt Petersburga, uczest
Temat badawczy rozpra
Cerkiew prawosławna miała
owskiej ujrzała świat jego
greckokatolickiego z łacinizmów
niczyć w Dniach Adama Mic
wy, odwołujący się do czasów
wprowadzać ducha rosyjskiego.
nowa monumentalna mono
– też były bardzo ważne?
kiewicza na Krymie,w konferencji
monarchii austro węgierskiej,
To jest temat bardzo rozległy, na
grafia „Święta Ruś. Rozwój i od
To, o co pan się pyta, są to
naukowej w Chełmie. W paź
które wspominamy z nostalgią,
niejedną godzinę rozmowy.
działywanie idei prawosławia
sprawy, które się układają w
dzierniku, wspólnie z Uniwersy
w jakimś sensie nawiązuje też
Reasumując – wszelkie działania
w Galicji.” Jest to rozprawa
pewnej kolejności chronolo
tetem Łuckim, przygotowuje
do tego, co obserwujemy obec
Rosji miały doprowadzić do
habilitacyjna. Zainteresowania
gicznej. Sprawa oczyszczenia
bardzo poważną sesję nauko
nie, gdy chodzi o świadomość
tego, że rosyjskie prawosławie
naukowe dr. hab. Włodzimierza
obrządku – to sprawa bardzo
wą w Łucku. Stale współpra
narodową Ukraińców, o wybór
miało być tutaj jedynym wy
Osadczego nie ograniczają się
głośna, która pojawiała się
cuje i załatwia wiele spraw
geopolityczny Ukrainy etc.
znaniem ruskim, jedyną Cerkwią
tylko do historii Cerkwi, spraw
chyba kilkakrotnie w historii XIX
ruską. Były różne zdania – hie
(nieraz uciążliwych, lecz po
Przede wszystkim, rozprawa
teologicznych lub organizacyj
wieku, w przededniu likwidacji
rarchia Cerkwi rosyjskiej miała
trzebnych – o charakterze admi
dotyczy wpływów Rosji, kontak
nych struktur kościelnych czy
Unii w poszczególnych częściach
jedną wizję, władze okupacyjne
nistracyjno biurokratycznym)
tów Galicji z Rosją na płaszczyź
cerkiewnych. Jego prace mają
imperium rosyjskiego. Zaś pierw
– inną. Nikt nie forsował ani jed
na uniwersytetach we Lwowie.
nie bardzo subtelnej, bardzo
szerokie horyzonty – naświetlo
sza likwidacja Unii miała miej
nego, ani drugiego planu, bo
Łucku, Kijowie, Lublinie, War
bliskiej każdej osobie, czyli świa
no w nich problemy polityczne,
sce w czasach Katarzyny II, w
oczekiwano zwycięskiego za
szawie.
domości religijnej. Książka do
narodowościowe, dokonano
roku 1795. Poprzedzały to akcje
kończenia wojny. Dopiero
To, co robi dziś kanclerz W.
tyczy, przede wszystkim, wpływów
głębokiej analizy tekstów pra
oczyszczania obrządku wschod
potem miano przystąpić do
Osadczy, nie ma precedensu
prawosławia rosyjskiego w Ga
sowych w owych czasach,
niego z naleciałości łacińskich.
stopniowej realizacji programu
ani w Polsce, ani na Ukrainie.
licji w okresie budzenia się
działalności partii politycznych.
Potem, za Mikołaja I w 1839
powszechnego przejścia na
Powołanie uniwersytetu mię
świadomości narodowej Ukra
Są w nich bardzo trafne cha
roku, było tak samo. Takie dzia
prawosławie.
dzypaństwowego (wierzymy, że
ińców Rusinów po 1848 roku.
rakterystyki wielu znanych posta
łania miały też miejsce w1875
Z niecierpliwością oczeku
do tego wkrótce dojdzie) – to
Apogeum tego zjawiska nastą
ci – hierarchów kościelnych,
roku na Chełmszczyźnie. Spra
jemy na prezentację tej książki
ogromne wezwanie dla niego
piło w czasie I wojny światowej.
polityków, dziennikarzy etc. Jest
wa czystości obrządku była
