11
Zagłada Ormian
Kurier Galicyjski * 17 31 października 2008
PRÓBA HOLOCAUSTU
WŁODZIMIERZ PAŹNIEWSKI
rzów. W ten sposób powstała
w Niemczech swoista ciągłość
Tak naprawdę, o czym często
łach, a potem czuwali nad jej
cu było po zbrodni; obecnie
czasach na pewno prekur
zbrodniczej tradycji, ponieważ
i bardzo chętnie zapominamy,
sprawnym przebiegiem. W sen
pozostało umiejętnie poza
sorski. Równie nowatorskie
w życiu zbiorowym nic nie
próba Holocaustu pojawiła się
sie prawnym obciąża, więc ich
cierać ślady.
okazało się zastosowanie naj
bierze się przecież z niczego.
dwadzieścia pięć lat przed
sprawstwo kierownicze. Rzeź
W tej ponurej historii spo
wyższego wymiaru kary wobec
Zawsze istnieją jakieś przyczyny
Oświęcimiem na Bliskim Wscho
Ormian, o czym często nie wie
tykamy sporo zaskakujących
całego narodu, tylko z jednego
i źródła. Śmiem twierdzić, że
dzie. Narodem, na którym w
dzą nawet badacze dziejów,
analogii. Piesze kolumny Or
powodu, że jest właśnie tym
Holocaust Ormian, po którym
1915 roku z powodzeniem wy
jest także niemieckim wkładem
mian, pędzone z północy do
narodem. Niemiecki geniusz
żadnemu ze sprawców nie
próbowano zagładę,byłopółtora
w cywilizację, dziś całkowicie
spadł nigdy włos z głowy, ba,
Rzeź Ormian to jedna z wielu nie ukaranych
miliona Ormian. Wykonawcami
wymazanym z historii i ludzkiej
jego pomysłodawcy zdołali
zbrodni dwudziestowiecznych. Nikogo nie posta
ludobójstwa okazali się żołnie
pamięci. Czy to samo za jakiś
skutecznie usunąć swoje ślady
rze, policja i paramilitarne
czas spotka Oświęcim? Takie
z historii, bardzo rozzuchwalił
wiono przed sądem.
bojówki tureckie. Żadnego ze
próby trwają od kilkunastu lat.
potem hitlerowców. Nic tak nie
zbrodniarzy nigdy nie postawio
Wśród osobników, którzy je
Aleppo w Syrii, przypominają,
mógł do woli wyżywać się w
demoralizuje, jak obecność
no przed sądem, nie ponieśli,
podejmują, jak łatwo się do
jako żywo, oświęcimskie „mar
organizowaniu deportacji i w
zbrodniarza, któremu wszystko
więc nigdy żadnej kary, wprost
myślić, znajdziemy przede wszyst
sze śmierci”. Zanim pół miliona
racjonalnym rozmieszczeniu
uchodzi na sucho. Obnosi się
przeciwnie nagradzano ich
kim samych sprawców i ich
ludzi zagnano na pustynię w
obozów, by możliwie najniższym
potem ze swoją bezkarnością,
medalami i orderami wojenny
jakże licznych spadkobierców.
okolicach Deir ez Zor, nie było
nakładem sił i środków osiąg
a nawet szydzi z ofiar. Zachę
mi i aż do końca swoich dni
Szatan zjawił się punktual
rodzaju zbrodni, jakiego by się
nąć w krótkim czasie impo
cając Niemców do skrupulat
chodzili w glorii weteranów
nie. Według demonologów w
nie dopuszczono wobec bez
nujący wynik końcowy półtora
nej realizacji polityki ludobój
wielkiej wojny, zasłużonych dla
roku 1915 przejściowo przyjął
bronnych. Ludzi topiono, spy
miliona trupów. Wykonawcami
stwa w okupowanych krajach,
swojej ojczyzny. Ale na tym
postać Talaata Paszy, ówczes
chano w przepaść, duchow
z góry zaplanowanej zbrodni
Hitler nieprzypadkowo powoły
wcale nie kończy się problem
nego ministra spraw wewnętrz
nych ormiańskich palono lub
byli Turcy.
wał się na rok 1915, gdy pytał
odpowiedzialności za to, co się
nych Turcji. Ponurą rolę wyzna
zakopywano żywcem w ziemi.
Niemcy lubili wyręczać się
retorycznie: „Kto dziś pamięta
wtedy stało.
czono do odegrania Organizacji
Ulubioną rozrywką tureckich
innymi. Na przykład w forma
jeszcze o rzezi Ormian?” Głupia
Jeszcze bardziej anonimowi
Specjalnej. O wszystkie nie
oprawców było przybijanie
cjach, walczących po stronie
Europa, która za każdym razem
i bezkarni okazali się sprawcy tej
szczęścia, jakie spadły na kraj,
podków końskich ludziom do
Hitlera w latach drugiej wojny
tak łatwo zapada na amnezję,
zbrodni, o wiele cięższego
obwiniano Ormian, tak jak w
stóp. Reszty dokonał głód. 24
światowej, walczyło ponad 2
poniekąd sama jest sobie
kwietnia masakra dotarła do
miliony Rosjan. W świetle fak
winna.
24 kwietnia masakra dotarła do Stambułu i dzień
Stambułu i dzień ten stał się
tów, wymordowanie miesz
Rzeź Ormian to jedna z wielu
datą symboliczną całego wy
kańców Getta Warszawskiego,
nie ukaranych zbrodni dwu
ten stał się datą symboliczną całego wydarze
darzenia, które przeszło do
o czym jakoś bardzo łatwo
dziestowiecznych. Nikogo nie
nia, które przeszło do historii jako Rzeź Ormian,
historii jako Rzeź Ormian, w
zapomniano, było wspólnym
postawiono przed sądem. Z jed
w języku ormiańskim: Medz Jeghren.
języku ormiańskim: Medz Jegh
dziełem niemiecko rosyjskim. To
nym wyjątkiem. W roku 1921
ren. Tak się jednak złożyło, że
przecież w Treblince 120 jeń
ormiański zamachowiec zabił
kalibru, którzy w czasie pierw
dwadzieścia lat później uczynili
najwięksi zbrodniarze korzystają
ców sowieckich pomagało
w Niemczech Mefista, czyli
szej wojny światowej wpadli na
to w Niemczech naziści, obraw
z anonimowości.
zgładzić 850 tysięcy Żydów.
Talaata Paszę. Dobre, chociaż
pomysł „ostatecznego rozwią
szy swoim głównym wrogiem
Projekt wymordowania Ormian
Z kolei w Sobiborze wykazali się
i to. Ta kula należała się mu od
zania kwestii ormiańskiej”, po
ludność żydowską. Mordy za
narodził się w głowach ofice
w ludobójstwie Ukraińcy.
dawna. Niemieccy autorzy
raz pierwszy potraktowali ją jako
częły się na początku roku pod
rów niemieckich z korpusu
Auschwitz to nie było wy
zbrodni, czyli jej planiści i nad
problem nieledwie produkcyjny
pretekstem nielojalności, której
doradców przy armii tureckiej.
łączne dzieło nazistów. Heinrich
zorcy, już ponad dziewięćdzie
i czysto techniczny, zaplanowali
rzekomo mieli dopuszczać się
Zaplanowany przez nich roz
Himmler miał wcześniej zdolnych,
siąt lat pozostają w cieniu.
w najdrobniejszych szczegó
ormiańscy mieszkańcy, a w lip
mach zbrodni był w owych
ale również niemieckich mist
SĄD WE LWOWIE PO STRONIE
RATOWNICY
SIÓSTR NIEPOKALANEK Z JAZŁOWCA
UKRAIŃSCY
lwowski, kard. Marian Jaworski,
KONSTANTY CZAWAGA
początku lat 90. Siostrom prze
tekst i zdjęcie
kazano zrujnowaną część daw
który wystosował list do woje
WSPÓŁPRACUJĄ
nego klasztoru. Po długotrwa
wody tarnopolskiego. W styczniu
2008 r. niepokalanki otrzymały
Sąd administracyjny we
łych remontach, podczas któ
Lwowie podtrzymał 7 paździer
rych odnowiono kaplicę i więk
ostateczną odpowiedź, potwier
nika decyzję sądu gospodar
szą część pomieszczeń, wy
dzającą prawo własności sióstr
Z UNIĄ
czego w Tarnopolu z 28 marca
br. o zwrocie zgromadzeniu
sióstr niepokalanek domu ma
cierzystego w Jazłowcu k. Bu
EUROPEJSKĄ
czacza na Podolu. W ten sposób
odrzucił wniosek miejscowej
rady wiejskiej, która zaskarżyła
decyzję wojewody tarnopol
skiego z 2002 r. o zwrocie domu
AGNIESZKA RATNA
przewidziana budowa między
jego prawowitym właścicielom.
narodowego centrum szkole
Jak już pisaliśmy, siostry
Wołodymyr Nesterow, po
niowego strażaków ratowników.
niepokalanki z klasztoru w Jaz
mocnik naczelnika resortu
W przyszłości będą tu się
łowcu przypomniały, że zostały
Ministerstwa Sytuacji Nadzwy
odbywały konferencje, zawo
wciągnięte w trwający od
czajnych Ukrainy w obwodzie
dy, oraz festiwale wśród mło
listopada 2007 r. proces sądowy,
wołyńskim, opowiedział „Kurie
dzieżowych organizacji Ukrainy,
gdy zaczęły się domagać od
rady wiejskiej wykonania zarzą
rowi Galicyjskiemu” że w końcu
Polski i Białorusi.
S. Tatiana Czop oprowadza zwiedzających po klasztorze
dzenia wojewody o zwrocie
września strażacy z Wołynia
W najbliższym czasie, jak
do klasztoru. Odpowiednie
swojego domu. W jazłowieckim
czyszczono stary park. W od
spotkali się w Brześciu na Bia
mówi pan Włodzimierz, w ra
klasztorze, założonym w 1863 r.
dokumenty klasztor przesłał do
nowionych budynkach urzą
łorusi z tamtejszymi pracowni
mach projektu są zaplano
biura inwentaryzacji do Bucza
przez bł. Matkę Marcelinę
dzono dom rekolekcyjny. Na
kami MSN oraz kolegami z wo
wane wyjazdy szkoleniowe
cza, oczekując zamknięcia
Darowską, przed wojną znajdo
podstawie dekretu lwowskiego
jewództwa podlaskiego i lubel
uczestników grupy roboczej do
wała się prowadzona przez
sprawy i zwrotu budynku. Jed
metropolity kard. Mariana Ja
skiego RP. Celem spotkania
województwa podlaskiego dla
nak, rada wiejska w Jazłowcu
zakonnice szkoła dla dziewcząt.
worskiego z dnia 1 września
było omówienie planu działań
poznawania doświadczenia
skierowała do sądu skargę,
W 1946 r. władze sowieckie
1999 r. kaplicę klasztorną pod
ratowników w tych regionach
współpracy z organizacjami
zmusiły wspólnotę zakonną do
żądając unieważnienia zarzą
niesiono do rangi sanktuarium
przygranicznych, jako partne
wolontariackimi, prowadzą
dzenia wojewody z 2002 r.
opuszczenia domu i wyjazdu
bł. Marceliny Darowskiej. Od
rów w sprawie realizacji projek
cymi pracę w zakresie zapo
Na ostatniej rozprawie we
do Polski. Klasztor przerobiono
kilkunastu lat z całej Ukrainy,
tu:„Doskonalenie systemu udzia
biegania sytuacjom nadzwy
na sanatorium, a w kaplicy
Lwowie nie było przedstawi
Polski oraz innych krajów przyby
łu społecznego w zapobiega
czajnym. Poza tym, ratownicy
ciela jazłowieckiej rady wiej
urządzono klub, niepokalan
wają do Jazłowca tysiące piel
skiej. Bez odpowiedzi pozostało
kom udało się także przepro
grzymów różnych wyznań i na
niu i likwidacji klęsk ekologicznych
z trzech sąsiednich państw
wadzić remont grobowca, w
pytanie sędziego, kto jeszcze
rodowości. Cały czas odbywa
w Euroregionie „Bug”. Projekt
będą przebywali w tych regio
oprócz sióstr niepokalanek
którym niegdyś pochowano
ją się tam rekolekcje dla kato
ten, opracowany przez zarząd
nach Białorusi, w których
może rościć sobie pretensje do
zakonnice. Odnowiono grób
lików dwóch obrządków. Orga
MSN w Brześciu startował 25
istnieje największy stopień
matki Marceliny, którą w 1996 r.
budynku. Nadal. Jednak, nie
nizowane są oazy dla dzieci
lipca br. i uzyskał pozytywną
zagrożenia pożarowego, wez
wiadomo, czy sprawa zostanie
Ojciec Święty Jan Paweł II zali
i młodzieży oraz festiwal pieśni
ocenę specjalnego pełno
mą udział w seminariach i szko
ostatecznie zakończona, ponie
czył do grona błogosławio
religijnej. Siostry przyjmują nie
mocnika organu Unii Europej
leniach, które zwrócą uwagę
nych. Po decyzjach prezydentów
waż rada wiejska może w ciągu
pełnosprawnych z rodzinami,
skiej.
ludzi na podstawowe reguły
miesiąca zaskarżyć decyzję
Ukrainy o zwrocie majątków
a także ubogich.
Wołodymyr Nesterow poin
bezpieczeństwa życia.
lwowskiego sądu w najwyższym
kościelnych byłym właścicie
W obronie praw sióstr niepo
formował, iż w Brześciu, ze
lom, powrót niepokalanek do
sądzie administracyjnym w
kalanek do jazłowieckiego
KG
środków fundacji TASIS, jest
Kijowie.
Jazłowca stał się możliwy na
klasztoru wystąpił metropolita
