14
Mówi dr Janusz Smaza
17 31 października 2008 * Kurier Galicyjski
WSPÓLNIE RATUJEMY DZIEDZICTWO KULTUROWE
JURIJ SMIRNOW
rzeźbiarz i po prostu bardzo
Mamy nadzieję, że jego od
Poza Granicami Kraju, Stowa
Na pewno będzie konty
tekst i zdjęcia
szczery, sympatyczny człowiek.
powiedzi zainteresują wszyst
rzyszenia „Wspólnota Polska”
nuacja prac na Cmentarzu
Spieszy z pomocą starym rzeź
kich, którym nie jest obojętna
oraz Towarzystwa Opieki nad
Łyczakowskim. Specjalna komi
Lwów, jak i Galicja Wschod
bom, rujnującym się zabytkom,
sprawa ratowania zabytków.
Zabytkami z Warszawy.
sja polsko – ukraińskich specja
Proszę, niech Pan opowie
Program ten – mam nadzie
listów wytypuje kolejne zabytki
nia był i pozostaje miejscem,
jak lekarz spieszy z pomocą do
do konserwacji. Komisja ta
gdzie przez wieki wspólnie
ciężko chorych. Pan Janusz nie
o swoich i Pańskich kolegów
ję, że wieloletni, kierowany jest
mieszkali i pracowali ludzie
czeka na zaproszenie, lecz sam
tegorocznych osiągnięciach
przez ośrodki akademickie: ze
czuwa także nad właściwym
konserwatorskich na terenie
strony polskiej – Katedry Kon
prowadzeniem prac przy tego
różnych narodowości, o różnych
jedzie, ogląda, szuka sponsorów
tradycjach kulturalnych, różnych
i pracuje. I tak już nie jeden rok i
Lwowa i Kresów.
serwacji Rzeźby Kamiennej i Ele
rocznych zabytkach.
W czerwcu i lipcu odbyły
mentów Architektury warszaw
Jaka jest sytuacja z pom
obrządków i religii. Swój ślad we
nie dwa. Na naszych terenach
nikiem Polaków, poległych w
lwowskim dziedzictwie kulturo
pracuje on razem ze swoją
się kolejne, osiemnaste praktyki
skiej ASP, której ja jestem
wym zostawili nie tylko Polacy,
ekipą już od 19 lat. W ostatnich
latach 1914 1920 w Rzęsnej Pol
Ukraińcy, Żydzi, Ormianie, Au
latach we Lwowie ściśle współ
skiej?
striacy, Rosjanie, lecz również
pracuje z grupą konserwatorów
Jeżeli chodzi o grono
Włosi, Grecy, Węgrowie etc.
lwowskich z Lwowskiej Narodo
Obecnie znaczna ilość za
wej Akademii Sztuk Pięknych na
konserwatorskie, to jest
bytków Lwowa oraz w innych
czele z docentem Jurijem
ono bardzo doskonale
dobrane z obu stron.
Dwa lata temu wykonałem
bardzo szczegółową opinię
konserwatorską, włącznie z kosz
torysem prac (dla Ministerstwa
Kultury i Dziedzictwa Narodo
wego w Warszawie). Uwzględ
niłem w niej udział wykonaw
ców miejscowych i specjalistów
z Polski. W związku z brakiem
odpowiednich środków finan
sowych na właściwą realizację
bardzo skomplikowanych prac
lwowskie środowisko (zajmujące
Prace przy pomniku na grobie abp. Stefanowicza
się odnowieniem polskich gro
zawodowe studentów polskich
uczelni konserwatorskich z Kra
kowa, Warszawy i Torunia w ko
legiacie w Żółkwi. Prace te
obecnie są kontynuowane
przez zespół konserwatorów
dzieł sztuki z Krakowa i Warsza
wy. Obejmują restaurację skle
pienia i ścian bocznych prezbi
terium świątyni.
We wrześniu prowadzimy
prace konserwatorskie w koś
ciele podominikańskim w Ka
mieńcu Podolskim (trwają od
1999 r. z przerwami). Przerwy
spowodowane są skromnymi
możliwościami finansowymi,
a jak wiemy, zakres prac do
wykonania jest ogromny. Tego
Dr Janusz Smaza
roczne działania obejmują
zabezpieczenie unikalnej de
koracji sztukateryjnej sklepienia
miejscowościach na tych tere
Ostrowskim, z Fundacją Chary
nawy głównej, której stan jest
nach znajduje się w stanie
tatywną „Zachowanie histo
daleko posuniętej ruiny lub w
katastrofalny.
rycznego i architektonicznego
stanie krytycznym, takim, który
Nasza największa realizacja
dziedzictwa Lwowa” (prezes –
w 2000 – to prace, prowadzone
wymaga natychmiastowego
p. Andrij Saluk), z Kościołem
na Cmentarzu Łyczakowskim.
Obecnie znaczna ilość zabytków Lwowa oraz
Obejmują cztery grobowce:
abpa ormiańskiego Samuela
w innych miejscowościach na tych terenach
Stefanowicza, księdza Omeliana
znajduje się w stanie daleko posuniętej ruiny lub
Ogonowskiego, ukraińskiego
w stanie krytycznym, takim, który wymaga natych
działacza i prof. Uniwersytetu,
węgierskiej rodziny Stanisława
miastowego ratowania, działania konserwatorów.
i Pauliny Paparów oraz pol
ratowania, działania konserwa
katolickim, władzami lwowskimi,
skiego profesora prawa Juliusza
torów. Działania takie wyma
Makarewicza. Prace wykonują
dyrekcją muzeum – rezerwatu
gają znacznych inwestycji, po
„Cmentarz Łyczakowski” etc.
dwa polsko – ukraińskie zespoły
prostu wielkich pieniędzy, jak
Wyniki mogą zobaczyć wszyscy,
konserwatorów o specjalizacji
Renowacja nagrobka ks. Omeliana Ogonowskiego na Cmentarzu
również pracy konserwatorów
Łyczakowskim
Dr Janusz Smaza spieszy z pomocą starym
wysokiej klasy.
rzeźbom, rujnującym się zabytkom, jak lekarz
Ani sam Lwów, ani jedynie
bów wojskowych i miejsc pa
przedstawicielem. Ze strony
rząd ukraiński nie są w stanie
mięci) postanowiło we własnym
ukraińskiej przez Lwowską Na
spieszy z pomocą do ciężko chorych.
rozwiązać wszystkich tych pro
zakresie rozpocząć prace.
rodową Akademię Sztuk Pięk
blemów. To wszystko potrzebuje
którzy się interesują problemem
rzeźba kamienna i detal archi
Chętnie pomogę, ale mu
nych, którą reprezentuje p.dr
działania międzynarodowego,
ratowania dzieł sztuki, zabyt
tektoniczny (po 4 osoby) ze
szą być najpierw przygotowa
Jurij Ostrowski.
współpracy międzypaństwo
ków historycznych, wspólnego
środków finansowych Polski –
ne wszystkie dokumenty, zgody,
Ściśle współpracujemy z kon
wej. I takie prace już ruszyły.
dziedzictwa. Jeszcze nie zakoń
Ministerstwa Kultury i Dziedzic
zapewnieni profesjonalni wyko
serwatorem miejskim Lwowa –
Widzimy coraz więcej przykła
czono prace sezonu 2008 roku,
twa Narodowego, w ramach
nawcy i środki finansowe. Wów
Lilią Onyszczenko i dyrektorem
dów, choćby przy odbudowie
zaś pan dr J. Smaza omawia
czas jest szansa, że prace zo
Nasza największa realizacja – to prace, prowa
Cmentarza Orląt, ratowaniu
z odpowiednimi czynnikami
staną wykonane na właściwym
dzone na Cmentarzu Łyczakowskim.
kościoła farnego w Żółkwi, re
lwowskimi plany na rok 2009.
poziomie i w odpowiednim
nowacji Katedry Łacińskiej we
Spotkałem się z nim i po
czasie, a pomnik zostanie ura
Lwowie, pracach konserwator
prosiłem o udzielenie odpo
Programu Operacyjnego „Dzie
towany na kolejne kilkadziesiąt
„Muzeum – Cmentarz Łyczakow
skich w Katedrze Ormiańskiej.
wiedzi na kilka pytań. Nie zwa
dzictwo Kulturowe”. W przypad
lat.
ski” – Igorem Hawryszkiewiczem
Jednym z entuzjastów ta
żając na to, że była to pora
ku grobowca J. Makarewicza
Jak przebiegają prace
Zakończenie prac przewidu
kich działań jest dr Janusz
obiadowa, Pan Janusz chęt
finanse przekazał Senat RP oraz
przy Grobie Chrystusa przy
jemy w październiku, tj. zgodnie
Smaza z Warszawy, specjalista
nie się zgodził, zaś później
radcowie prawni z całej Polski.
Katedrze Łacińskiej?
z wymogami realizacji tego
od renowacji rzeźb kamien
zabrał materiały do Warszawy
Prace prowadzone są za po
Finalizujemy je. W paździer
typu prac w plenerze.
nych, dobry organizator, projek
dla autoryzacji i przekazał je
średnictwem Ośrodka ds. Pol
niku będziemy montowali rzeź
Co planujecie zrobić we
tant, utalentowany artysta –
do redakcji.
skiego Dziedzictwa Kulturowego
by, które były konserwowane
Lwowie w następnym roku?
