8

Czuwaj!

1 15 listopada 2008 * Kurier Galicyjski

SZLAKIEM LEGIONÓW

sobie wyobraziæ, z jakim

wzruszeniem t¹ drog¹

KRYSTYNA ADAMSKA

jecha³em, wzglêdnie konia

prowadzi³em. (...) pogoda

cudowna by³a i wszyscyœ-

Wyjazd o 6 rano – czy nie

tomiast kozacy – w karczmie)

my jechali z otuch¹ na

za wczeœnie? Droga przez

13 kompania 3 pp., dowo-

mg³ê, noc, mo¿na jeszcze

dzona przez por. Boles³awa

Legioniœci Polscy!

wróciæ do przerwanego snu.

Zaleskiego, przeprowadzi³a

M³ody z Was ¿o³nierz,

Po kilku godzinach drogi,

walkê ogniow¹, w której

ale ju¿ powszechnie

ju¿ w Rafaj³owej, krótka

straci³a siedmiu ludzi (jeden

chwila na przebudzenie i emo-

zabity i szeœciu rannych). 13

uznany – nie potrze-

cjonuj¹ca przesiadka na

paŸdziernika kpt. Józef

bujê wam powtarzaæ

skrzyniê „zi³a”. Mieliœmy

Haller zaj¹³ wieœ na sta³e.

mego zaufania, jakie

ma³o czasu – trzeba by³o

Legionistom uda³o siê utrzy-

mam do was wszyst-

zd¹¿yæ zejœæ z gór, zanim

maæ te tereny i przywróciæ

kich, którzy dotychczas

zapadnie wczesny jesienny

funkcjonowanie cywilnych

zmierzch...

instytucji, a wiêc kolei, pocz-

tak dzielnie wytrwali

w walkach i na wartach,

Apel na strzelnicy

w mrozach i œniegach,

nieustraszeni, nie

dwóch tygodni wprost

ny las, droga zas³ana ¿ó³tymi

zniechêceni, zawsze

przez góry zostanie wybu-

liœæmi. Droga Legionów –

dowana droga. Serpentyna

wybudowana w b³yskawicz-

z myœl¹, ¿e pracujemy

– mosty nad przepaœciami,

nym tempie, po to, by przy-

dla naszej Ojczyzny –

w ogóle ca³e wiadukty,

nieœæ Polsce upragnion¹

Polski.” (Józef Haller)

budowane z drzewa si³ami

Niepodleg³oœæ. Widaæ jeszcze

lepsz¹ przysz³oœæ i zacie-

naszych ¿o³nierzy i setek

resztki mostków, a krawêdŸ

kawieniem, co ta przysz³oœæ

okolicznych ch³opów. Droga

brukowania jest bardzo wy-

nam przyniesie. Zosta³em

ta mia³a parê kilometrów,

raŸna. Serpentyna, wiod¹ca

odkomenderowany drog¹

na szczycie zaœ wa³u gór-

z doliny na prze³êcz, jest

legionów do Rafaj³owej.

skiego ustawiono póŸniej

³agodnie poprowadzona i sta-

(...), gdzie kapitanowi Hal-

krzy¿, tzw. Legionów. T¹

rannie wybrukowana, tak,

lerowi rozkazy dorêcza³em...

drog¹, na nie spodziewa-

¿eby mo¿na by³o przeci¹g-

(Rotmistrz Jan Dunin

– Brzeziñski)**

Podziwiaj¹c œwietnie za-

Apel

chowan¹ drogê legionów,

wchodzimy na prze³êcz,

Ekipa lwowskich hufców

ty i telefonu. Z tego tytu³u

ustawiamy siê w szyku przy

„Baræ” i „Wrzeciono” dok³ad-

miejscowoœæ zyska³a dumne

Krzy¿u Legionów. Apel, sk³a-

nie w 94 rocznicê pierwszej

miano „Rzeczypospolitej

danie zniczy i wspomnienie

bitwy pod Rafaj³ow¹ wyru-

Rafaj³owskiej”. S¹ w Rafaj-

tamtych dni w s³owach ga-

szy³a na Prze³êcz Legionów.

³owej i tworz¹ swój maleñki

wêdy i w piosenkach. Wiêk-

„Droga do Niepodleg³oœci” –

strzêpek ziemi, wierz¹c, ¿e to

szoœæ uczestników wyprawy

pod takim has³em Lwowska

Polska”.*

by³a tu po raz pierwszy i cho-

Chor¹giew Harcerska posta-

Dariusz Dyl¹g „Gorgany”

cia¿ wiele na temat walk

nowi³a uczciæ 90. rocznicê

Przedstawiciele dru¿yn lwowskich zapalaj¹ znicze

legionowych nasi harcerze

odzyskania Niepodleg³oœci,

Jazda ciê¿arówk¹ by³a

pod kry¿em

ju¿ widzieli, zupe³nym za-

organizuj¹c imprezy, upamiêt-

nie lada przygod¹. Droga

skoczeniem dla nich by³y

niaj¹ce kolejne etapy owej

pod prze³êcz jest w¹ska, co

drogi.

n¹æ têdy ciê¿ki sprzêt woj-

chwila smaga³y nas, kur-

„A wiêc stoj¹ gdzieœ w

skowy. Trudno dziœ doliczyæ

czowo uczepionych krawêdzi

1914 roku na po³udnie od

siê wszystkich, ale, wed³ug

skrzyni „zi³a”, koniuszki ga-

danych technicznych, na

„Droga do Niepodleg³oœci” – pod takim has³em

samym podjeŸdzie od strony

Rafaj³owej by³o 28 mostków,

Lwowska Chor¹giew Harcerska postanowi³a

miejscami droga zosta³a

uczciæ 90. rocznicê odzyskania Niepodleg³oœci,

poprowadzona przez posta-

organizuj¹c imprezy, upamiêtniaj¹ce kolejne

wione na koz³ach niskie

etapy owej drogi.

wiadukty. A¿ nieprawdo-

podobne – jak ogromnego

Prze³êczy U¿ockiej a¿ po

wysi³ku wymaga³a budowa

³¹zek œwierkowych... Pada³y

kopce Kirlibaby na Buko-

takiej drogi w niedostêpnym

komendy – „lewa - g³owy”,

winie cztery dywizje czterech

terenie Gorganów, ale te¿,

b¹dŸ – „prawa – g³owy!” Kil-

austriackich cesarsko – kró-

jak dalekowzroczne i jak

kakrotnie przeje¿d¿aliœmy

lewskich genera³ów i patrz¹

przez ¿ó³kn¹ce liœcie nizin

Trudno dziœ doliczyæ siê wszystkich, ale,

Wci¹¿ s¹ widoczne œlady walk

na oœnie¿one Karpaty. Nad

wed³ug danych technicznych, na samym

nimi dowódca grupy opera-

zachowane tablice na pom-

podjeŸdzie od strony Rafaj³owej by³o 28

cyjnej genera³ Pflanzer-

niku. Z przejêciem czytali:

mostków, miejscami droga zosta³a poprowa-

Baltin. – Có¿ tam znacz¹

dzona przez postawione na koz³ach niskie

„M³odzie¿y polska, patrz

Polacy, legion polski – czy jak

na ten krzy¿.

go tam nazywaj¹? Œci¹gnê

wiadukty. A¿ nieprawdopodobne – jak ogrom-

Legiony polskie

tych dzielnych Polaków i za-

nego wysi³ku wymaga³a budowa takiej drogi

dŸwignê³y go wzwy¿

pcham dziurê miêdzy Hoff-

w niedostêpnym terenie Gorganów, ale te¿,

id¹c przez góry, lasy

manem i Attemsem. Gdzie to

jak dalekowzroczne i jak dobrze przemyœlane

i wa³y

wypadnie? Gdzieœ tutaj –

by³o to przedsiêwziêcie.

dla ciebie Polsko i dla

palec genera³a pokazuje

twej chwa³y!

Gorgany.”

dobrze przemyœlane by³o to

„Pierwszy kilkugodzinny

przez koryto potoku, czasem

Pozosta³y œlady dawnych

przedsiêwziêcie:

bój z oddzia³ami rosyjskimi

po mostkach, a najwiêcej

Czterowiersz ten wypisa³

dni

wywi¹za³ siê 12 paŸdzier-

emocji dostarcza³y strome

bagnetem na drewnianym

nika. Po niemal wspólnym

podjazdy czy zjazdy po b³ot-

Ca³a akcja prowadzona

j¹cych siê niczego Moskali,

krzy¿u uczestnik bojów

noclegu w Rafaj³owej (legio-

nistej drodze.

by³a w tajemnicy. Moskale

mia³y Legiony nagle spaœæ

legionowych szeregowiec

niœci spali w chatach na

A¿ wreszcie upragnione

zupe³nie nie wiedzieli, ¿e

z gór, by uderzyæ w ty³y na

Adam Szania w roku 1914

zachód od leœniczówki, na-

podejœcie – spokojny jesien-

w przeci¹gu pó³tora do

stronê Nadwórnej. Mo¿na

ten, krzy¿ odbudowa³a