18

Ukraina oczami młodzieży

1 15 grudnia 2008 * Kurier Galicyjski

MATERIAŁ Z NIEWYDANEJ GAZETY

Tytu³em wstêpu

Sebastian, Ania, Agnieszka,

mia³y staæ siê domen¹ m³o-

dawno uznali za bezpow-

Do dziœ Ukraina pozo-

staje dla nich wa¿na, nie

III Plener Plastyczny w

tak¿e Kasia, moja córka,

dych ludzi, prowadzonej ku

rotnie stracone. Statut Sto-

wzbudza strachu, dzisiaj

Kamieñcu Podolskim w lipcu

uczestniczka I, III Pleneru

chwale Dzielnicy, Ojczyzny

warzyszenia, które uczest-

ju¿ samodzielnie pokazuj¹

2003 r. – to dzisiaj dla mnie

w 2003 r. wczesna licealistka,

i Przesz³oœci.

nicy III Pleneru mieli za³o¿yæ

j¹  swoim  znajomym,

nie tyle historia, ile jakaœ

uczennica LO im M. Koper-

Na koniec runê³o wszyst-

z chwil¹ osi¹gniêcia pe³-

wywo³uj¹c szczere zdzi-

niewyobra¿alnie zamierz-

nika, dziœ studentka historii

ko, pozostawiaj¹c trudny do

noletnioœci, zdjêcia, mate-

wienie niestandardow¹

ch³a przesz³oœæ.

i hungarystyki.

ogarniêcia chaos. Chaos by³

ria³y. Materialne œlady tego,

wiedz¹.

Wtedy w lipcu 2003 r. to

Wielkie plany i pomys³y,

dla mnie, ich by³a Matura.

co ¿y³o w kolorowej legen-

by³a wielka dru¿yna. Beata,

d³ugie miesi¹ce dyskusji,

W trakcie domowych po-

dzie m³odych ludzi, by³o

Witold Dziêcio³owski

dziœ studentka architektury,

negocjacji, wniosków i usta-

rz¹dków na jakiejœ zapom-

Mitem szkolnych lat w

rzadkich chwilach wspól-

Warszawa, wrzesieñ 2008

plastyk i opiekun VIII Pleneru

leñ. Plener i podobne dzia³a-

nianej p³ycie CD pojawi³y

nych spotkañ.

w roku 2008, Dominika,

nia prowadzone na Ochocie

siê teksty, które wszyscy

KATARZYNA

kim i Besarabi¹ (Rumunia);

DZIćCIO£OWSKA

w XIX w. obszar ukraiñskiego

odrodzenia narodowego;

Zapomniane miasto

potem w ZSRR i w koñcu na

Po pierwszym plenerze

Ukrainie. Faktycznie. Du¿o

dwa lata temu zapamiêta³am

tego. Dodaæ jeszcze ¯ydów,

Kamieniec jako cudowne

którzy nawet dziœ maj¹ tam

miasto, w którym na ka¿dym

swoj¹ organizacjê mniej-

kroku jest siê œwiadkiem

szoœciow¹ i Ormian, zajmu-

czegoœ jednoczeœnie niesamo-

j¹cych siê handlem i mamy

wicie dalekiego i bliskiego.

miasto – zupê jarzynow¹,

800 km od domu, z czego

gdzie ka¿dy sk³adnik nadaje

360 km do najbardziej pol-

smaku i jest nieod³¹czn¹

skiego miasta na Ukrainie –

czêœci¹ ca³oœci. I choæ nie

Lwowa, a reszta – to podró¿

wszystkie warzywa lubimy

po ukraiñskich drogach.

jednakowo, a czasem nawet

Odleg³oœæ taka, jakbym 200

wyd³ubujemy, to w sumie

razy sz³a do szko³y...

wychodzi coœ niepowtarzal-

Kamieniec ju¿ od 200 lat

nego i nie do podzielenia.

nie jest geograficznie zwi¹-

W 2002 roku w³adze Ka-

zany z Polsk¹, przez te lata

mieñca dosz³y do wniosku,

z pokolenia na pokolenie

¿e w zwi¹zku z tak burzliw¹

mala³a iloœæ ludzi, przyzna-

i ³¹cz¹c¹ tyle kultur histori¹

j¹cych siê do polskoœci, krew

warto zorganizowaæ jak¹œ

„Lachów” miesza³a siê z krwi¹

imprezê. Pad³o na Festiwal

innych narodów, zamiesz-

Siedmiu Kultur, na który ju¿

Kamieniec Podolski

kuj¹cych te tereny. Za pol-

za drugim razem przybyli

skoœæ i nieod³¹czne od niej

Broni³ Cywilizacji £aciñskiej

watelami Ukrainy. Ile razy

Wo³odyjowskiego wyczuwamy

ludzie ok. 12 narodowoœci.

chrzeœcijañstwo ludzie byli

przed Wschodem. Dla mnie

przyje¿d¿am w tamte strony,

dr¿enie gruntu pod niepo-

Nie oby³o siê bez kuchni na-

przeœladowani. Po okresie

jest symbolem burzliwej

nie opuszcza mnie myœl, ile

hamowanymi poganami,

rodowej, by³y tak¿e stroje,

zaborów odleg³y Kamieniec

historii naszego kraju i piêk-

tamtejsi mieszkañcy mogliby

którzy wa¿yli siê tkn¹æ na-

pieœni, tañce i zapewne al-

Podolski nie by³ istotnym

na ró¿norodnoœci tradycji;

zarobiæ na tych zabytkach,

szej œwiêtej ziemi. Powietrze

kohole. Pewnie dlatego nikt

dla Polaków miastem, a na

harmonii rozmaitoœci i tru-

dok³adnie nie umia³ nam

Mamy miasto – zupê jarzynow¹, gdzie

pewno nie tak, jak Lwów czy

du pogodzenia sprzecznoœci.

powiedzieæ, ile tych kultur

ka¿dy sk³adnik nadaje smaku i jest

Wilno. Pozostawiono go sa-

Jest po prostu piêknem.

przyby³o. Nawet w Urzêdzie

Miasta. Wybudowano tak¿e

nieod³¹czn¹ czêœci¹ ca³oœci.

Kamieniec ju¿ od 200 lat nie jest ge-

pomnik. Z zamku widaæ

które ja ogl¹dam za grosze

nasi¹ka zapachem prochu.

wzgórze, a na nim siedem

ograficznie zwi¹zany z Polsk¹, przez

i za te marne grosze tak siê

Padaj¹ pierwsze strza³y. To

g³azów u³o¿onych w krêgu –

te lata z pokolenia na pokolenie mala³a

nimi zachwycam. Mo¿na by

tylko turyœci i ich flesze. Fes-

kamienieckie Stonehenge.

iloœæ ludzi, przyznaj¹cych siê do pol-

organizowaæ wycieczki, bu-

tiwal Siedmiu Kultur uwa¿a-

Upadek i nadzieja

dowaæ hotele, sklepy, sprze-

my za rozpoczêty.

skoœci, krew „Lachów” miesza³a siê

dawaæ bilety. A oni, co? Maj¹

Ukraiñcy, Rosjanie, Polacy,

Polskoœæ, szczególnie na

z krwi¹ innych narodów, zamieszku-

trzy stoiska z pami¹tkami,

¯ydzi, Ormianie, Turcy i Litwini,

Kresach, gdzie panuje pra-

kilka restauracji, niewiele

pewnie jeszcze Rumuni, Czesi.

wos³awie i grekokatolicyzm,

j¹cych te tereny.

dobrych, za to du¿o tanich,

Wszyscy ¿yj¹cy w jednym

przez lata by³a nieod³¹cznie

memu sobie i naturaln¹ ko-

Bardzo tajemniczym piêk-

antykwariat, w którym

miejscu. Obok siebie. Przez

zwi¹zana z chrzeœcijañ-

lej¹ rzeczy dosta³ siê pod ad-

nem. Ruin¹ miasta. Przyk³a-

wszystkie ceny da³oby siê

dziesi¹tki lat. Wspólnie budu-

stwem obrz¹dku ³aciñskiego.

ministracjê ukraiñsk¹ i dziœ

dem miejsca, w którym nie

podnieϾ dwa razy i nadal

j¹cy swoj¹ ma³¹ ojczyznê.

Jest to trochê wyznacznik

wiadomoœci, które Polacy w

To brzmi jak ¿art. Trudno

historii tutejszych ludzi, a

Ile razy przyje¿d¿am w tamte strony,

Polsce posiadaj¹ o tym mieœ-

uwierzyæ, ¿e to miasto na-

przez lata szykanowanie

nie opuszcza mnie myœl, ile tamtejsi

cie, s¹ tylko wskaŸnikiem

prawdê jeszcze istnieje, ¿e

katolików wi¹za³o siê z szyka-

œwiadomoœci historycznej.

mieszkañcy siê jeszcze naw-

nowaniem Polaków. Katedra

mieszkañcy mogliby zarobiæ na tych

Krótko mówi¹c – dalekie

zajem nie powybijali.

w Kamieñcu Podolskim zo-

zabytkach, które ja ogl¹dam za grosze

jak wyspy z „Buntu na Bo-

Otwieram atlas histo-

sta³a wybudowana w XIV w.

i za te marne grosze tak siê nimi

unty” i pewnie bardziej od-

ryczny. Kamieniec Podolski...

w³aœnie jako polska. Prze-

leg³e dla nas, ni¿ Nowy Jork,

Prze³om I i II tysi¹clecia na-

trwa³a te¿ chwile w historii,

zachwycam.

o którym s³yszymy na co

szej ery – tereny te zamiesz-

kiedy trudno by³o j¹ nazwaæ

dzieñ w mediach i wiemy

da siê budowaæ przysz³oœci

by³oby mnie na te rzeczy staæ.

kiwali Chorwaci; miasto

katedr¹, a co dopiero polsk¹.

o nim znacznie wiêcej. Ale,

bez rozrachunku z przesz³o-

Jaki oni marnuj¹ potencja³!

zaczêli budowaæ Litwini; XI w.

W latach 1672-1699, w cza-

przecie¿ Podole jest po³¹-

œci¹. Wreszcie – po prostu –

I dlaczego?

– Ksiêstwo Kijowskie; XII w.

sie nawa³y tureckiej zosta³a

czone z Polsk¹ ponad szeœ-

absurdem.

Ksiêstwo Halicko-W³odzi-

zmieniona na meczet mu-

B³aganie o pamiêæ

æsetletni¹ tradycj¹ (2 razy

Z jednej strony, ta historia,

mierskie na granicy ze Z³ot¹

zu³mañski, co widaæ do dziœ

d³u¿sz¹ ni¿ istnienie Nowego

któr¹ miasto oddycha, a z dru-

Jest pó³noc. Jako ostatni,

Ord¹; pocz¹tek XIV – Polska,

– przed koœcio³em stoi „d¿a-

Jorku). Przez te lata Kamie-

giej teraŸniejszoœæ – rzeczy-

spóŸnieni 300 lat, obroñcy

na granicy z Hospodarstwem

mija”, czyli minaret, z którego

niec têtni³ ¿yciem, by³ oœrod-

wistoœæ mieszkaj¹cych tam

kamienieckiej twierdzy s³y-

Mo³dawskim; w 1683 r. – Im-

muzein wzywa³ wiernych na

kiem wa¿nym dla wielu kul-

ludzi, którzy nie s¹ potom-

szymy narastaj¹cy szelest.

perium Osmañskie; 1699 –

modlitwê. Teraz na jego szczy-

tur, by³ drzwiami pomiêdzy

kami wielkich panów, ani

To Mahomet IV wiedzie sw¹

znowu w Polsce; od 1793 r.

cie stoi Matka Boska, pewien

dwiema cywilizacjami. Przed-

biednych Kozaków, s¹ po

armiê, z³o¿on¹ z Turków,

w zaborze rosyjskim, przy

symbol zwyciêstwa nad „po-

murzem chrzeœcijañstwa”.

prostu wspó³czesnymi oby-

Tatarów i Kozaków. Stopami

granicy z zaborem austriac-

ganami”. Najd³u¿sza i naj-