10

Opowieść kryminalna

2 13 lutego 2009 * Kurier Galicyjski

Śladem naszych publikacji

AL CAPONE I KRESY

SPROSTOWANIE

W£ODZIMIERZ

¿¹dany okup i zostawi³ w

siê w galowy mundur rotmist-

PA•NIEWSKI

umówionym miejscu.

rza 12 Pu³ku U³anów Podol-

Prze³om w tej beznadziej-

skich z Bia³okrynicy. I znów

Szanowny

Pozostaje inna kwestia. Na

Jest to chyba najmniej

nej sprawie nast¹pi³ w mo-

umkn¹³ ob³awie.

Panie Redaktorze!

naszych terenach jest mnóstwo

znana historia kryminalna,

mencie, gdy nieoczekiwanie

Poniewa¿ na ³amach „Ku-

opuszczonych cmentarzy w

która wydarzy³a siê w latach

Fantazja przestêpcy

z pomoc¹ policji przysz³y

riera Galicyjskiego” nr 20

miejscowoœciach, gdzie miesz-

trzydziestych na przedwo-

rzeczywiœcie

lokalne œrodowiska prze-

(72) pojawi³a siê wzmianka

kali niegdyœ Polacy. Czy zada-

jennych Kresach. Mój przy-

nie zna³a granic

stêpcze. Zwykle nie cierpi¹

o tym, ¿e konsulat otrzyma³

niem naszym jest zapalanie

jaciel Maksymilian Fleischer,

one konkurencji. W tym przy-

O kolejnych miejscach

100 tys. zniczy na Cmentarz

pochodz¹cy z Drohobycza,

zniczy na WSZYSTKICH

padku uznali sprawcê kidna-

jego pobytu œcigaj¹cy gang-

ca³ymi latami zajmowa³ siê

pingu za obcego, który oœmie-

stera agenci dowiadywali siê

£yczakowski i nie chce siê

cmentarzach? Czy mamy siê

wyszukiwaniem ciekawos-

li³ siê wejœæ i dzia³aæ na ich

po czasie. Rewizje i zasadzki

nimi dzieliæ(!), bardzo pro-

skupiæ tylko na takiej dzia-

tek obyczajowych i niezwyk-

terenie. Tego, ¿e posiada³ kump-

nie przynosi³y, wiêc, spodzie-

szê o umieszczenie sprosto-

³alnoœci? Chyba nie na tym

³ych wydarzeñ kryminalnych

li w miejscowym œwiatku,

wanych efektów. Z nap³ywa-

wania do tekstu autorstwa

polega pamiêæ o zmar³ych. Jest

z czasów II Rzeczpospolitej.

by³o stanowczo za ma³o. W do-

j¹cych meldunków wiedzieli

Marka Gierczaka.

te¿ jasne, ¿e Cmentarz £ycza-

Kilkanaœcie lat temu odgrze-

datku nietypowe przestêpstwo,

tylko, ¿e przemieszcza siê

„Œwiate³ko pamiêci dla

kowski pozostanie tutaj na

ba³ sensacyjn¹ opowieœæ, po

jakiego siê dopuœci³, spowo-

przez kolejne kresowe woje-

Cmentarza £yczakowskiego”,

uprzywilejowanej pozycji, bo

wys³uchaniu której dopada

dowa³o niespotykan¹ do tej

wództwa na po³udnie kraju.

a nie jak pisze Autor, Akcja

w³aœnie ten cmentarz jest

cz³owieka zaskakuj¹ce py-

pory aktywnoϾ policji, a to

Tymczasem fantazja prze-

„Znicz”, jest czêœci¹ akcji

nekropoli¹ narodow¹ i tu

tanie:Co ³¹czy Chicago i ame-

bardzo przeszkadza³o w bie-

stêpcy rzeczywiœcie nie zna³a

„Ocaliæ od zapomnienia”.

w³aœnie spoczê³o kilka tysiê-

rykañskiego gangstera naz-

¿¹cych interesach. Trzeba

granic. Na przyk³ad, w Rów-

Trwa ona od 5 lat i by³a zaini-

cy(!) osób zas³u¿onych, o któ-

wiskiem Al Capone z polskimi

by³o przyczaiæ siê i przeczekaæ

nem wypo¿yczy³ mundur

Kresami przed wojn¹? Po-

zamieszanie, spowodowane

doro¿karski, dryndê i konia,

cjowana przez osoby prywatne.

rych jesteœmy w stanie powie-

zornie nic, a jednak...

przez przybysza. Z³odzieje i

po czym z powodzeniem wczu³

Zosta³a wymyœlona nie po to,

dzieæ, co zrobili i jak wybitne

Wszystko zaczê³o siê jak w

w³amywacze zrobili, wiêc,

siê w rolê doro¿karza. Spokoj-

¿eby paliæ œwiece na cmenta-

by³y ich zas³ugi. Znicze zbie-

sensacyjnym filmie gangster-

sobie wymuszone wakacje i

nie jeŸdzi³ sobie po mieœcie,

rzu, bo nie o to nam chodzi³o.

rane s¹ w³aœnie z przeznacze-

skim. W roku 1932 zosta³

skrzêtnie liczyli straty.

podczas gdy na ulicach patrole

Zosta³a pomyœlana jako za-

niem na ten w³aœnie cmentarz.

porwany w Wilnie syn w³aœ-

Nic dziwnego, ¿e w anoni-

policyjne legitymowa³y wszyst-

duszkowe audycje wspom-

Byæ mo¿e w Starym Sam-

ciciela lombardu „Kresovia”,

mowym liœcie podali policji,

kich mê¿czyzn.

nieniowe, emitowane w radiu,

borze nie ma Polaków i nie

niejakiego Lejbowicza, uwa-

gdzie wiêziono porwanego

abyœmy sobie przypomnieli

ma, kto przyjϾ na cmentarz,

¿anego za najbogatszego

Ucieczka w trumnie

oraz nazwisko i rysopis spraw-

o ogromnym dorobku ludzi,

ale obok jest Nowy Sambor,

mieszkañca miasta. Sprawcy

cy. Tak, wiêc, po wielu dra-

Ale prawdziwym szczytem

którzy zwi¹zani byli z t¹ zie-

gdzie Polaków jest du¿o, gdzie

za¿¹dali od ojca gigantycz-

matycznych próbach agenci

bezczelnoœci amerykañskiego

mi¹. Jednoczeœnie, próbo-

istnieje prê¿na parafia i gdzie

nego okupu. Uprowadzenia

zdo³ali uwolniæ ch³opca. Od-

gangstera, przebywaj¹cego

waliœmy gromadziæ pieni¹dze,

dokona³a, pos³uguj¹c siê dzi-

jest du¿o m³odych ludzi, sty-

zyskano równie¿ pieni¹dze.

na goœcinnych wystêpach w

siejszym jêzykiem, zorganizo-

Dopiero wtedy wysz³y na jaw

Polsce, by³ numer, jaki odsta-

aby mo¿na by³o zapaliæ znicze

pendystów „Semper Polonii”

wana grupa przestêpcza o

sensacyjne szczegó³y ca³ej

wi³ w Krzemieñcu, na którego

na opuszczonych grobach

itd. itp. Dlaczego, wiêc, nie

nazwie „Z³oty sztandar”, któr¹

sprawy.

ulicach pojawi³ siê w mundurze

zas³u¿onych Polaków na

mo¿na utrzymaæ w nale¿ytym

kierowa³ niejaki Zelik Lewin-

starszego posterunkowego

Cmentarzach £yczakowskim

stanie okolicznych cmentarzy?

son. Tworzy³y j¹ niedobitki

Gangster siê nudzi

Policji Pañstwowej i gorliwie

i Janowskim we Lwowie. By³

Skoro obok s¹ wsie, zamiesz-

gangu o nazwie „Bruderferajn”,

Pomys³ kidnapingu pod-

pomaga³ stró¿om prawa szukaæ

to nasz prywatny wk³ad fi-

kane w wiêkszoœci przez Pola-

rozbitego przez policjê jeszcze

sun¹³ Lewinsonowi niedawno

groŸnego bandyty, niejakiego

nansowy, jak równie¿ pomoc

ków? Dlaczego nie mo¿na

w latach dwudziestych.

przyby³y do Wilna ze Stanów

Krawca, czyli samego siebie.

i wsparcie osób ¿yczliwych.

utrzymaæ w porz¹dku niewiel-

Do tej pory grupa specja-

Zjednoczonych, niejaki Berek

Ktoœ widzia³ go przelotnie

Zbieraliœmy pieni¹dze, na-

kiego cmentarza, na którym

lizowa³a siê w rabowaniu

Krawiec, czasowo przebywaj¹cy

na dworcu w Tarnopolu i na

stêpnie kupowaliœmy znicze

pochowani s¹ profesorowie

mniejszych, a wiêc i posiada-

na Kresach. On opracowa³

targu w Trembowli. Kolejne,

w hurtowni i sprzedawaliœmy

Liceum Krzemienieckiego,

j¹cych gorsze zabezpieczenie

szczegó³owy plan porwania

jak zwykle spóŸnione, mel-

banków i Kas Stefczyka od

i zdaje siê, ¿e wzi¹³ na siebie

dunki mówi³y o pobycie prze-

je pod lwowskimi koœcio³ami.

jeszcze mniejszego cmentarza

Druji na pó³nocy, po Zalesz-

kierowanie ca³¹ t¹ skompli-

stêpcy w Czortkowie i w

Po to, aby uzyskaæ pieni¹dze

w Szepetówce, który po³o¿ony

czyki, na po³udniu. Od czasu

kowan¹ operacj¹. Zanim wy-

Ko³omyi.

na zakup zniczy na groby

jest na osiedlu i na którym

do czasu organizowano napa-

jecha³ do Ameryki, praktykê

W Stanis³awowie, gdzie

zapomniane na Cmentarz £y-

pas¹ siê zwierzêta? Czy wielu

dy na wagony pocztowe PKP,

zawodow¹ zdobywa³ w Polsce

pojawi³ siê kilka dni póŸniej,

czakowski. Pozostawa³a kwe-

innych cmentarzy w miejsco-

zw³aszcza jeœli zdo³ano usta-

w³aœnie w grupie „Bruder-

policja ju¿ mia³a go prawie w

stia transportu i wiele innych

woœciach, gdzie niby mieszkaj¹

liæ, ¿e bêdzie nimi przewo¿ona

ferajn”, która specjalizowa³a

rêkach. Obstawiono ca³¹

spraw. Wszystko to odbywa³o

Polacy. Przecie¿ ogrodzenie

grubsza gotówka.

siê w kradzie¿ach i napadach

dzielnicê za dworcem, gdzie

siê dziêki osobom, które w

czy prace porz¹dkowe mo¿na

z broni¹ w rêku.

wed³ug informatorów ukry³

miarê swoich mo¿liwoœci

wykonaæ za darmo, bez po-

Strach przed „krawatem”

W Chicago fachowca z

siê Krawiec i systematycznie

chcia³y nam pomóc (Jan Fran-

mocy konsulatu. Zgromadzenie

Choæ kresowi gangsterzy

Polski ze sporym doœwiadcze-

przeszukiwano dom za do-

czuk i Polskie Towarzystwo

pieniêdzy na 200 zniczy rów-

byli uzbrojeni w rewolwery,

niem, przyj¹³ do swojego

mem, piwnicê za piwnic¹,

Opieki nad Grobami Wojsko-

którymi terroryzowali obs³ugê,

nie¿ jest rzecz¹ mo¿liw¹ do

gangu Al Capone. Podobno by³

strych za strychem; wszystkie

bardzo uwa¿ali, aby w trakcie

bardzo zadowolony z umiejêt-

sklepy, sk³ady i zak³ady rze-

wymi, Kazimierz Œwietlicki,

wykonania.

kradzie¿y nikogo nie zabiæ.

noœci wileñskiego gangstera.

mieœlnicze. Mysz nie mia³a siê

Edward Sosulski i wiele innych

Czytaj¹c podobne uwagi,

Doskonale zdawali sobie spra-

Po jakiejœ grubszej robocie,

prawa wymkn¹æ, a co dopiero

osób).

z jeszcze wiêksz¹ têsknot¹

wê, i¿ w razie wpadki grozi za

gdy w Ameryce zacz¹³ paliæ siê

cz³owiek.

Trzy lata temu do akcji

nale¿y myœleæ o ludziach,

to w Polsce „krawat”, czyli

Krawcowi grunt pod nogami,

Wkrótce okaza³o siê, ¿e

przy³¹czy³ siê Konsulat Gene-

którzy odznaczali siê wiedz¹,

kara œmierci, wykonywana

troskliwy szef wys³a³ go do

nawet tak daleko posuniêta

ralny RP we Lwowie. Dziêki

umiejêtnoœciami i tworzyli

przez powieszenie, st¹d bardzo

rodzinnego Wilna na wypo-

skrupulatnoϾ policyjna to

wsparciu Konsulatu, dzia³ania

spo³eczeñstwo obywatelskie.

obrazowa nazwa w ówczesnej

czynek, aby spokojnie prze-

stanowczo za ma³o, jak na

te ruszy³y na wiêksz¹ skalê.

O tych, którzy na nic i nikogo

gwarze przestêpczej. Podczas

czeka³, a¿ sprawa trochê

gangstera, któremu w Ame-

Na Cmentarz £yczakowski

nie liczyli, tylko sami, za w³asne

napadów strzelano g³ównie

przyschnie. Po przyjeŸdzie

ryce szefowa³ sam s³awny Al

zaczêto zbieraæ znicze w kraju,

pieni¹dze fundowali, budowali,

w powietrze, na postrach.

nad Wiliê przybysz z Chicago

Capone. W ostatniej chwili

poniewa¿ jasne sta³o siê to,

zak³adali, udostêpniali i poma-

A ju¿ w ¿adnym wypadku

szybko odnowi³ stare znajo-

Krawiec zatrzyma³ na ulicy

nie praktykowano w tych œro-

moœci i znu¿ony bezczynnoœ-

wóz, przewo¿¹cy ze stolarni

i¿ w³asnymi si³ami nie pora-

gali. Dlaczego wtedy by³o ich

dowiskach kidnapingu, czyli

ci¹ postanowi³ zrobiæ coœ w

gotowe trumny do sklepu,

dzimy sobie z ogromnym cmen-

tak wiele, a dziœ ci¹gle czekamy

porywania osób dla okupu.

stylu amerykañskim. Uda³o

u³o¿y³ siê w jednej z nich,

tarzem, powierzchnia którego

na kogoœ, kto nawet w naj-

W polskich kronikach krymi-

siê, ale nie do koñca.

wrêczy³ woŸnicy spor¹ sumê

wynosi ponad 40 hektarów.

drobniejszej sprawie wyrêczy

nalnych lat trzydziestych by³a

W ca³ej Polsce rozpocz¹³

pieniêdzy za milczenie, i w ten

Od momentu rozpoczêcia na-

nas z naszego obowi¹zku, który

to zupe³na nowoœæ. Dlatego

siê policyjny poœcig za Kraw-

sposób bez przeszkód wydo-

szej pracy na cmentarzu £ycza-

zreszt¹, sami na siebie nak³a-

odszukanie porwanego nie

cem, który ukrywa³ siê przed

sta³ siê poza pierœcieñ ob³awy,

kowskim minê³o kilka lat,

damy, deklaruj¹c nasz¹ przy-

zalicza³o siê do spraw pros-

stró¿ami prawa, wêdruj¹c po

a nastêpnie z miasta.

nigdy nie mieliœmy 100 tysiêcy

nale¿noœæ narodow¹?

tych. Œwiadków nie by³o.

wsiach i miasteczkach kre-

W koñcu sprytny gangster

zniczy, nawet gdybyœmy poli-

Osoby, które coœ widzia³y,

sowych, ucharakteryzowany

zdo³a³ wyko³owaæ wszystkich

czyli ³¹cznie zgromadzone przez

Z wyrazami szacunku

milcza³y, obawiaj¹c siê o w³asne

na tracza, szukaj¹cego doryw-

i przez zielon¹ granicê w Kar-

te wszystkie lata œwiate³ka.

w imieniu organizatorów

bezpieczeñstwo. Pocz¹tkowo

czego zajêcia, to znów przyw-

patach uciek³ do Ameryki,

Informacjeoiloœcizniczy mo¿na

Beata Kost

policja dzia³a³a zupe³nie po

dziewa³ strój kolejarski. Po-

gdzie, korzystaj¹c z pomocy

omacku. Zaczêto obawiaæ siê

dobno nosi³ perukê, sztuczne

kumpli, przepad³, jak kamieñ

sprawdziæ choæby w depeszach

KG

o ¿ycie ch³opca. Ojciec zebra³

brwi i brodê. Kiedyœ przebra³

w wodê.

agencji informacyjnych.