12

Nasz przewodnik – Szarogród

7 23 kwietnia 2009 * Kurier Galicyjski

MIASTO TRZECH KULTUR

DMYTRO ANTONIUK

tekst i zdjêcia

Gdyby los sprawi³, ¿e W³a-

dimir Maszkow, re¿yser filmu

Kiedy Wielka Noc

„Tato” poradzi³by siê ze mn¹,

nastanie,

gdzie krêciæ film, którego

¿yczê Wam na

g³ównym bohaterem jest

Zmartwychwstanie

podolski ¯yd Abram Schwatrz

du¿o szczêœcia

powiedzia³bym, parafrazu-

j¹c Panikowskiego: „Proszê

i radoœci,

jechaæ do Szarogrodu i ju¿!”

które niechaj

Tak, uwa¿am, ¿e doradcy

Panorama Szarogrodu z miejsca, gdzie bêdzie Kalwaria

zawsze goœci

wcisnêli rosyjskiemu artyœ-

w dobrym sercu,

cie „wadliwy towar”. Na od-

w jasnej duszy

mianê od Kamieñca Podol-

skiego, gdzie krêcono film,

i niech wszystkie

w Szarogrodzie zachowa³a

¿ale zg³uszy.

siê niejedna dzielnica ¿y-

dowska. Tam takie jest

prawie ca³e miasto.

tym roku mo¿e siê tu roz-

pocz¹æ budowa Kalwarii – tj.

Nie trzeba

Drogi Krzy¿owej Jezusa Chrys-

¿adnych dekoracji

tusa. Bêdzie mia³a 14 stacji,

Podole ma nadzwyczajny

które poprowadz¹ przez ca³e

koloryt, a Szarogród, s¹sia-

centrum.

duj¹cy ze ¯merynk¹ – tym

Byæ mo¿e osoby wyegzal-

bardziej. Gdyby ktoœ zechcia³

towane, nie musz¹ rozpoczy-

napisaæ ksi¹¿kê (o perspekty-

naæ poznawania miasta od

wach filmowców ju¿ wspom-

cmentarza. Na stacjê autobu-

nia³em), dotycz¹c¹ ¿ycia

sow¹ trzeba bêdzie wróciæ, tak

prowincjonalnego miasteczka

czy siak, oczywiœcie, jeœli nie

W drogówce miasta pracuj¹ prawdziwi poligloci!

z pocz¹tku XX w., o lepsze

przyjad¹ Pañstwo do miasta

w³asnym samochodem.

Kiedy wyjdziemy na g³ówn¹

ulicê Szarogrodu, od razu

zrozumiemy, dok¹d mamy iœæ.

Przypomnê, ¿e najwy¿szymi

budowlami w mieœcie s¹ koœ-

ció³ i œwi¹tynia klasztorna.

Plac miêdzy nimi – to w³aœciwe

centrum miasta. Jeœli trafimy

tu w niedzielny poranek, to

nie bêdzie potrzeby pytaæ, kogo

w mieœcie jest wiêcej – kato-

lików czy prawos³awnych

Stare ¿ydowskie miasteczko podolskie

(o ¯ydach trochê ni¿ej). Do

koœcio³a z powodu du¿ej liczby

wiernych nie ma, jak siê dostaæ,

a w prawos³awnej klasztornej

Koœció³ pw. œw. Floriana

œwi¹tyni modli siê zaledwie

kilkadziesi¹t babuleniek. Tra-

de³ek. Oblicze historyczne

jeszcze w latach dziewiêædzie-

dycje katolickie nie zosta³y tu

miasta pozosta³o nietkniête

si¹tych zabra³ sobie urz¹d

zapomniane. S¹ nadal konty-

– nie znajdziemy tu ani wie-

podatkowy.

nuowane i rozwijaj¹ siê. Œwiad-

¿owców, ani kominów fab-

czy o tym tak¿e to, ¿e w³aœnie

Do Jerozolimy

rycznych. Najwy¿sze budowle

tu w Szarodrodzie, jako w

mo¿na ju¿ nie jechaæ

– to koœció³ i œwi¹tynia

jedynym mieœcie na Ukrainie

klasztoru prawos³awnego.

Coœ interesuj¹cego zaczyna

bêdzie zbudowana Kalwaria

Nie daremnie tu, co dwa lata,

siê w Szarogrodzie od razu przy

(Droga Krzy¿owa). W ubieg³ym

odbywa siê Festiwal Sztuki

stacji autobusowej, a ju¿ to

roku papie¿ Benedykt XVI

Wspó³czesnej „Art-Szaro-

jest nietypowe. Zazwyczaj w

¯ydowskie centrum miasta

udzieli³ b³ogos³awieñstwa na

gród”. Nie ustêpuje on s³yn-

miastach powiatowych auto-

budowê i ju¿ za rok ma siê tu

miejsce do natchnienia trudno.

tano sto, a mo¿e nawet wiêcej

nym „Szeszorom”. Artyœci

busy staj¹ gdzieœ na obrze-

pojawiæ czternaœcie kaplic,

Tutaj wszystko jakby zamar³o

lat temu. Gdyby Szarogród by³

urz¹dzaj¹ g³oœne, a po czêœci

¿ach, w strefie przemys³owej,

które bêd¹ symbolizowa³y wy-

w rozwoju w przededniu I woj-

wsi¹, nie by³oby, czemu siê

prowokacyjne wystawy –

jednym s³owem tam, gdzie nie

darzenia z drogi Chrystusa na

ny œwiatowej. Oczywiœcie, w

dziwiæ – takich wsi na Ukra-

bezpoœrednio na wspomnianej

ma, co ogl¹daæ. Na pierwszy

Golgotê. Droga Krzy¿owa w

mieœcie je¿d¿¹ nowe, a czasem

inie s¹ tysi¹ce, ale to jest dobre,

centralnej ulicy Lenina. Ba-

rzut oka tak wygl¹da te¿ tu –

Szarogrodzie bêdzie mia³a

nawet bardzo drogie samo-

i dodam, szczêœliwe centrum

biny i krótko ostrzy¿ona

dooko³a ma³o interesuj¹ce

d³ugoœæ 7 kilometrów. Pierw-

chody, ludzie, tak samo, jak

powiatu. Szarogrodowi posz-

m³odzie¿ – najbardziej nieto-

sklepy pe³ne materia³ów

sza stacja jest ju¿ aktywnie

w Kijowie, wydzwaniaj¹ i traj-

czêœci³o siê, ¿e w³adza sowiecka

lerancyjne warstwy spo³eczeñ-

budowlanych i czego tam

budowana obok koœcio³a.

kocz¹ przez komórki, jest te¿

okaza³a siê byæ jakaœ, po-

stwa ukraiñskiego – nawet

jeszcze. Warto jednak skrêciæ

Bêdzie to miniaturowy pa³ac

kilka kafejek internetowych.

wiedzmy, szczególnie leniwa.

palcem nie kiwn¹, ¿eby temu

za róg jednego z nich – i oto

Pi³ata ze „œwiêtymi schodami”

Wszystko to – wœród partero-

Pewnie podolskie upa³y da³y

przeszkodziæ. Jednym s³owem,

jesteœmy poœrodku starego

– (ju¿ s¹ zbudowane) – na

wych zabudowañ po obu

o sobie znaæ: komuniœci nie-

Szarogród jest czymœ w ro-

cmentarza katolickiego z sym-

których Pi³at pokaza³ zakrwa-

strony jedynej, tak naprawdê,

mal¿e nic nie zburzyli i zd¹¿yli

dzaju „Pinczuk – Art -Cent-

boliczn¹ kapliczk¹. Oczywiœ-

wionego Jezusa t³umowi.

ulicy. Od czasu do czasu w oko

wybudowaæ nie wiêcej, ni¿

rum”. Przy tym warto wspom-

cie, nie jest to lwowski £ycza-

Mam nadziejê, ¿e œwiatowy

wpada krowa czy te¿ wóz

dziesiêæ typowych dla okresu

nieæ, ¿e w Szarogrodzie brak

ków, ale tu równie¿ s¹ cieka-

kryzys niezbyt wp³ynie na

drabiniasty, z którego korzys-

sowieckiego budynków-pu-

hoteli – jedyny „zajazd” sowiecki

we nagrobki. Jednak, ju¿ w