20

Katedra Ormiańska

7 23 kwietnia 2009 * Kurier Galicyjski

MALOWIDŁA ROSENA BĘDĄ URATOWANE

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjêcia

Katedra Ormiañska jest

jednym z tych zabytków

lwowskich, na który w os-

tatnich latach zwrócili piln¹

uwagê tak lwowscy, jak i pol-

Ciep³ych,

scy konserwatorzy. U¿ytko-

pe³nych

wanie œwi¹tyni w czasach

radosnej nadziei

sowieckich w charakterze

Œwi¹t

magazynu, brak jakichkol-

wiek prac konserwatorskich

Zmartwychwstania

przez wiele dziesiêcioleci,

Pañskiego,

spowodowa³y katastrofalny

a tak¿e

stan znakomitych dzie³

kolorowych

sztuki, zdobi¹cych jej wnê-

spotkañ

trza.

W nienajlepszym stanie

z budz¹c¹ siê

zachowa³o siê te¿ najbli¿sze

do ¿ycia

otoczenie koœcio³a. W katedrze

przyrod¹.

i obok niej znajduj¹ siê dzie³a

znanych przedstawicieli sztu-

ki polskiej: Józefa Mehoffera,

Posiedzenie owej komisji

Jana Henryka Rosena, Karola

by³o nie tylko zebraniem w¹s-

Maszkowskiego, Tomasza Dy-

kiego grona fachowców, lecz

kasa. W³aœnie malowid³a

sta³o siê prawdziw¹ uroczys-

œcienne J. H. Rosena, które

Odnowione malowid³o Rosena „Œciêcie g³owy œw. Jana Chrzciciela”

toœci¹, w której wziêli udzia³

budzi³y podziw i zachwyt w la-

przedstawiciele inteligencji

tach przedwojennych, w na-

lwowskiej, parafianie œwi¹tyni

szych czasach budz¹ niepokój

ormiañskiej na czele z pro-

ze wzglêdu na stan zacho-

boszczem Tadeosem Gewor-

wania. Ratowaæ je trzeba bez-

gianem, goœcie z Polski. Jed-

zw³ocznie. Rozumiej¹ to dobrze

nym z nich by³ Maciej Boho-

specjaliœci i we Lwowie, i w

siewicz z Warszawy, przed-

Polsce. Od lat walczy o ra-

stawiciel ormiañskiej mniej-

towanie malowid³a niestru-

szoœci narodowej przy komisji

dzony proboszcz Katedry,

wspólnej rz¹du RP i mniej-

ojciec Tadeos Geworgian z Or-

szoœci narodowych i etnicz-

miañskiego Koœcio³a Apostol-

nych, jeden z kierowników

skiego. W najgorszym stanie

Fundacji Ormiañskiej KZKO

by³o malowid³o „Œciêcie g³owy

w Warszawie.

œw. Jana Chrzciciela” po stro-

Pan Maciej Bohosiewicz

nie po³udniowej nawy g³ównej.

powiedzia³ naszemu kores-

Konserwator Pawe³ Baranow-

pondentowi:

ski z Muzeum w Wilanowie

- Finansowaliœmy poprzez

w Warszawie powiedzia³, ¿e

Fundacjê ormiañsk¹ w War-

obawia³ siê, i¿ „malowid³o nie

Lilia Onyszczenko -

szawie próby oœwietleniowe w

przetrwa roku, dwóch i uleg-

kierownik departamentu

Przedstawicielki grupy konserwatorskiej

katedrze. Przebieg³y bardzo

nie ca³kowitemu zniszczeniu”.

ochrony dziedzictwa

pomyœlnie i mamy nadziejê, ¿e

Z pomoc¹ finansow¹ pospie-

polegaj¹ce na podklejeniu

W 2008 r. konserwatorzy

kulturalnego m. Lwowa

to piêkno, które jest w Ka-

szy³o Polskie Ministerstwo

tynków, warstw malarskich.

zd¹¿yli nie tylko odnowiæ ma-

tedrze, bêdzie bardziej widoczne

Kultury i Dziedzictwa Narodo-

Ca³oœæ dekoracji zosta³a oczy-

lowid³o „Œciêcie g³owy œw.

nicznego Lwowa”, Wo³odymyr

poprzez doskona³e oœwietlenie.

wego.

szczona, zosta³ wykonany

Jana Chrzciciela”, lecz rów-

Mokrij – kierownik warsztatów

Bêd¹ to naœwietlenia punk-

W 2007 r. uda³o siê wyko-

retusz malowid³a i w czêœci

nie¿ przeprowadziæ renowacjê

konserwatorskich Muzeum

towe. W 2009 r. planujemy

naæ prace zabezpieczaj¹ce

rekonstrukcja. Owa konser-

rosenowskich malowide³,

Narodowego im. A. Szeptyc-

sfinansowaæ monta¿ oœwietle-

przy tym malowidle, a latem

wacja by³a mo¿liwa dziêki

które znajduj¹ siê nad t¹ kom-

kiego we Lwowie, dr Jurij

nia w œwi¹tyni.

2008 r. przyst¹piono do jego

zachowanym resztkom w

pozycj¹ i zachowa³y siê w

Ostrowski – kierownik katedry

Fundacja ormiañska zaj-

konserwacji. Warstwy malar-

obiekcie i fotograficznej doku-

znacznie lepszym stanie.

konserwacji Lwowskiej Aka-

muje siê równie¿ konserwacj¹

skie i tynki by³y bardzo znisz-

mentacji archiwalnej wnêtrza

Wykonane prace odbiera³a

demii Sztuki.

i renowacj¹ nagrobków Or-

czone, by³o du¿o ubytków,

œwi¹tyni z 1930 r. Prace trwa³y

polsko – ukraiñska komisja

Wszyscy cz³onkowie komi-

mian polskich na Ukrainie. W

brakowa³o warstwy malarskiej,

równie¿ przy cokole malo-

fachowców na czele z prof.

sji bardzo wysoko ocenili doko-

zesz³ym roku czterdziesto-

która siê osypa³a. Malowid³o

wid³a. Ogromna by³a pomoc,

Jerzym Petrusem z Krakowa,

nan¹ konserwacjê malowid³a,

osobowa grupa wolontariuszy

zosta³owzmocnione,podklejone,

je¿eli chodzi o zaplecze socjalne,

wice – dyrektorem Muzeum

podkreœlaj¹c zarówno wysoki

z Polski, Ukrainy, Litwy, Nie-

zrekonstruowane, zretuszo-

ksiêdza proboszcza Gewor-

na Zamku Królewskim na

Wszyscy cz³on-

miec, Ameryki przeprowadzi³a

wane. Wszystkie prace pro-

giana i lwowskiej wspólnoty

Wawelu. W sk³adzie komisji

kowie komisji

konserwacjê i renowacjê na-

wadzi³ zespó³ konserwatorów

ormiañskiej. Uda³o siê zacho-

stronê polsk¹ reprezentowali

grobków na cmentarzu w Ku-

polskich i ukraiñskich pod

waæ maksymalnie du¿o orygi-

Jacek Miller - dyrektor depar-

bardzo wysoko

tach pod kierunkiem konser-

kierownictwem Paw³a Bara-

nalnego malowid³a Jana

tamentu w Ministerstwie Kul-

ocenili dokonan¹

watorów z Polskiej Akademii

nowskiego, inspektora nadzoru

Henryka Rosena. Oceniam, ¿e

tury i Dziedzictwa Narodowego

Nauk w Warszawie. Zajêliœmy

konserwatorskiego Muzeum

oryginalne warstwy stanowi¹

RP, Micha³ Michalski z tego¿

konserwacjê

siê kompletnym odnowieniem

w Wilanowie. Ze strony pol-

80 % powierzchni. Orygina³ –

Ministerstwa, dr Janusz Smaza

malowid³a.

grobu senatora ormiañskiego

skiej pracowali równie¿ tacy

to nie tylko malowid³o, ale

z Warszawskiej Akademii

II Rzeczypospolitej, ksiêdza

konserwatorzy, jak: Joanna

równie¿ oryginalny tynk, który

Sztuki, Pawe³ Sadlej - kierow-

poziom przeprowadzonych

Samuela Manugiewicza.

Czernihowska, Agnieszka Jêd-

zachowaliœmy. Bardzo wa¿-

nik warsztatów konserwa-

prac, jak te¿ unikatowoœæ

Zamontowaliœmy now¹ p³ytê,

rzejewska-Pawlak, a ze strony

nym warunkiem zachowania

torskich Królewskiego Zamku

dziedzictwa artystycznego wy-

a tak¿e dokonaliœmy gruntow-

ukraiñskiej: Inna Dmytruk-

malowide³ Rosena w dobrym

w Warszawie. Ze strony uk-

bitnego polskiego artysty –

nej konserwacji nagrobka.

Sorohtej, Julia Ostrowska

stanie jest temperatura wew-

raiñskiej do sk³adu komisji

malarza Jana Henryka Rosena.

W 2009 r. mamy zamiar wy-

i Rus³ana German.

n¹trz œwi¹tyni. Ma byæ zapew-

weszli: Lilia Onyszczenko -

Wyra¿ono równie¿ nadziejê, ¿e

jechaæ do Horodenki. Tak¿e

W wywiadzie dla dzienni-

niony optymalny re¿im ciep³a

kierownik departamentu

Ministerstwo Kultury i Dzie-

zrobiliœmy prace porz¹dkowe

karzy lwowskich Pawe³

i wilgotnoœci, bo zmiany re¿i-

ochrony dziedzictwa kultural-

dzictwa Narodowego RP znaj-

w Bani³owie, gdzie jest ma³y

Baranowski powiedzia³:

mu s¹ najbardziej niszcz¹ce

nego m. Lwowa, Andrij Saluk

dzie pieni¹dze na kontynu-

cmentarzyk, na którym s¹ 22

- W tym sezonie konserwa-

dla malowide³. Optymalnie

– prezydent fundacji charyta-

acjê prac konserwatorskich

kwatery, wszystkie powa¿nie

torskim zosta³y wykonane

przyjmuje siê, ¿e temperatura

tywnej„Zachowaniedziedzictwa

w Katedrze Ormiañskiej w

zagro¿one. Mamy nadziejê, ¿e

zasadnicze prace techniczne,

ma byæ oko³o 20 stopni.

historycznego i architekto-

2009 r.