18

Jak nas widzą,

12 25 czerwca 2009 * Kurier Galicyjski

godziny. W tym czasie

CZWARTA PODRÓŻ NA UKRAINĘ

pszczo³a przelatuje dystans

nawet kilku kilometrów, po

czym spada na ziemiê mart-

Wp³yn¹³em na suchego przestwór oceanu,

wa. Wypalona. Po ustaniu

Wóz nurza siê w zielonoœæ i jak ³ódka brodzi;

wszystkich funkcji ¿ycio-

Œród fali ³¹k szumi¹cych, œród kwiatów powodzi,

wych organizmu.

Omijam koralowe ostrowy burzanu.

Podczas zbierania po¿yt-

ku, niezwykle niskie stê¿e-

Ju¿ mrok zapada, nigdzie drogi ni kurchanu,

nie szkodliwego œrodka nie

Patrzê w niebo, gwiazd szukam, przewodniczek ³odzi;

potrafi ostrzec pszczó³ o jego

Tam z dala b³yszczy ob³ok? tam jutrzeñka wschodzi?

istnieniu i oddzia³ywaniu. W

To b³yszczy Dniestr, to wzesz³a lampa Akermanu.

pocz¹tkowej fazie zetkniêcia

siê z nektarem zawieraj¹cym

Stójmy! – jak cicho! – s³yszê ci¹gn¹ce ¿urawie,

œrodek owadobójczy, naj-

Których by nie doœcig³y Ÿrenice soko³a;

szybciej „odlatuj¹” pszczo³y

S³yszê, kêdy siê motyl ko³ysa na trawie,

najstarsze i najsilniejsze.

Teraz, z powodu

Kêdy w¹¿ œlisk¹ piersi¹ dotyka siê zio³a.

W takiej ciszy! – tak ucho natê¿am ciekawie,

ubywania zbiera-

¯e s³ysza³bym g³os z Litwy. – JedŸmy, nikt nie wo³a.

czek, na zbie-

ractwo wylatuj¹

Adam Mickiewicz, „Stepy akermañskie”

Autor w Karpatach, na granicy z Rumuni¹. Blondynka -

pszczo³y, które

to dr Inna Steszyn z Uniwersytetu w Tarnopolu, a nie-

wiasta od prawej, to jej mama

jeszcze nie osi¹g-

chodniej Ukrainy. Tak by³o

kiedyœ, a dzisiaj?

nê³y odpowied-

Niewiele siê zmieni³o. Go-

zmierza coraz bardziej i nie-

skiego cyrku”, jaki sk³ócony

niego wieku.

rzej, bo wp³ywy Ukrainy siêgaj¹

odwracalnie w kierunku so-

z prezydentem Juszczenk¹

teraz a¿ pod Przemyœl, gdzie

wietyzacji lub te¿ – innymi

rz¹d Ukrainy, odgrywa przed

Wreszcie na

z poci¹gu, zmierzaj¹cego do

s³owy – rekonstrukcji dawnego

narodem. Bo to nie proœci

zbieractwo

Kijowa nale¿y wysi¹œæ, przejœæ

systemu rz¹dzenia krajem.

ludzie podsycaj¹ nienawiœæ,

musz¹

przez tak zwan¹ „Izbê Celn¹”,

Tyle tylko, ¿e wszystko odbywa

lecz ich liderzy, panowie po-

okazaæ wa¿ny paszport, po-

siê teraz pod szyldem za-

litycy. Sk¹d siê wzi¹³ „cygañ-

wylatywaæ

tem poczekaæ w zimnej pocze-

chodnio-ukraiñskiego nacjo-

ski cyrk”?

pszczo³y nawet

MI£OSZ PIOTR WNUK

kalni bez ³awek jakieœ pó³torej

nalizmu i fa³szywie pojêtego

W wagonie sypialnym po-

godziny przed drzwiami zamk-

patriotyzmu. Nacjonalizm ów

ci¹gu relacji Wroc³aw – Kijów

siedmiodniowe!

By³ luty. Niespodziewanie,

niêtymi na klucz, aby potem...

jest tak skrajny, ¿e z góry

znajduj¹ siê cztery miejsca

tu¿ przed moj¹ podró¿¹, spad³

wyjœæ na peron i wsi¹œæ ponow-

przekreœla on wszelkie próby

le¿¹ce dla czterech pasa¿erów,

Pracuj¹ce najintensywniej i

obfity puszysty œnieg spra-

nie do tego samego poci¹gu.

zbli¿enia i ugodowego rozwi¹-

zmierzaj¹cych na wschód od

jedz¹ce najwiêcej. W ulu za-

wiaj¹c wra¿enie prawdziwie

Nie jest to oczywiœcie równo-

zania spornych problemów

Przemyœla, poprzez granicê

czyna brakowaæ zbieraczek.

bajkowej zimy, jak¹ pamiê-

znaczne z przekroczeniem

czy to z Rosj¹, czy te¿ z Polsk¹.

pañstwow¹ w Moœciskach

M³oda pszczo³a w warun-

tam z czasów mojej m³odoœci

granicy! Nadal jesteœmy w

Wzrasta nieufnoϾ do obydwu

i dalej, w bezkresne stepy Uk-

kach normalnych musi do-

spêdzonej w Krakowie.

Polsce. To dopiero wstêp.

s¹siadów, obarcza siê win¹

rainy. Nasz wagon jest ukra-

rastaæ do roli zbieraczki,

Przed podró¿¹ do Lwowa,

Prawdziwa granica nadejdzie

i Rosjê, i Polskê za wszystkie

iñski, lecz wyprodukowany

przebywaj¹c w ulu trzy tygod-

bo i tam by³em, przeczyta³em

za nastêpne trzy kwadranse.

nieszczêœcia jakie w historii

oczywiœcie, w Rosji. Dlatego

nie. Pszczo³a jest zdolna do

niesamowit¹ ksi¹¿kê jednej

Cz³owiek, który pomaga³ mi

spad³y na naród ukraiñski.

te¿ w toalecie nie spuszcza siê

lotu dopiero po prze¿yciu

z najlepszych pisarek Polski,

nosiæ ciê¿k¹ walizkê przez te

Zw³aszcza dotyczy to Rosji,

woda, umywalka wysch³a na

pierwszych trzech dni. Teraz,

której ju¿ nie ma, Oli Wato-

wszystkie bramki, izby i pe-

która w dzisiejszym Lwowie i

dobre, a myd³a na pró¿no tu

z powodu ubywania zbiera-

wej. Tytu³ tej ksi¹¿ki „Wszystko

rony na dworcu w Przemyœlu

Tarnopolu jawi siê jako rze-

szukaæ. S¹ za to dwie m³ode

czek, na zbieractwo wylatuj¹

co najwa¿niejsze” jest adek-

ogl¹da³ siê nerwowo na lewo

czywiste Imperium Z³a, a nie

„prowodnice” (konduktorki)

pszczo³y, które jeszcze nie

watny do treœci ksi¹¿ki. Au-

i prawo. Nie wytrzyma³em

tylko jako symbol takiego

w niebieskich mundurach,

osi¹gnê³y odpowiedniego

torka pisze tam o swoim

i zapyta³em goœcia, o co chodzi.

imperium, które prezydent

które w tym wagonie posia-

wieku. Wreszcie na zbieractwo

smutnym losie i prze¿yciach

„A bo wie pan, chodz¹ tu cze-

Ronald Reagan sobie wymyœ-

daj¹ nieograniczon¹ w³adzê.

musz¹ wylatywaæ pszczo³y

podczas zes³ania w g³¹b Rosji

kiœci i przeganiaj¹ mnie. A jak

li³. Rosja jest tam tworem,

W ka¿dy sposób staraj¹ siê

nawet siedmiodniowe! Pszczo³y

sowieckiej, do Kazachstanu.

ja mam na ¿ycie zarobiæ?”

który pozostaje synonimem

okazaæ sw¹ s³u¿bow¹ przewagê

gromadz¹ w plastrach miód,

Zaczyna od Lwowa, dok¹d

powiedzia³. Chodzi³o mu o stra¿

ucisku, opresji spo³ecznej,

nad pasa¿erami. S¹ po prostu

zawieraj¹cy czynnik zatruwa-

wraz z mê¿em Aleksandrem

miejsk¹ Przemyœla, lecz wy-

k³amstwa, z³odziejstwa, azja-

bezczelne, jak za dawnych

j¹cy, który koncentruje siê

i synem Andrzejem schroni³a

raŸnie powiedzia³ „czekiœci”.

tyckiej przewrotnoœci, oszustwa

dobrych sowieckich czasów

odparowuj¹c wodê. Któregoœ

siê przed hitlerowskim na-

Da³em mu 50 z³otych za no-

oraz gwa³cenia praw cz³owieka.

bywa³o. Podobno mo¿na zdo-

dnia nastêpuje masowy eufo-

jeŸdŸc¹ we wrzeœniu 1939

szenie walizki oraz za tê krótk¹

W ca³ej tej przyd³ugiej litanii

byæ ich przychylnoœæ za nie-

ryczny „odlot” wszystkich

roku. 17 wrzeœnia tego¿ roku

lekcjê historii wspó³czesnej

oskar¿eñ mo¿na zapewne

wielk¹ op³at¹ – nie mo¿e to

oszo³omionych pszczó³. Po-

do Lwowa wesz³a Armia

Polski. Nie s¹dzi³em, ¿e takie

znaleŸæ ziarna prawdy. Jest to

jednak byæ zwyk³a wziatka

zostaje pusty ul, a w nim

Czerwona – i tak oto Ola Wa-

rzeczy s¹ mo¿liwe w Trzeciej

tym bardziej widoczne teraz,

jak dawniej, lecz sponta-

matka, trochê pszczelej dzie-

towa notuje swoje wspomnie-

Rzeczypospolitej. Jeœli czekiœci

kiedy czas ostrego kryzysu

niczny podarek od serca.

ciarni i miód, tak ju¿ skon-

nia z tych dni: „Rosjanie bar-

pracuj¹ w Przemyœlu, to co

pogr¹¿a Ukrainê w nêdzy i nie

Tutaj z w³adz¹ nie ma ¿artów;

centrowany, ¿e odstraszaj¹cy

dzo sprytnie umiej¹ doprowa-

robi pan Kaczyñski w War-

sprzyja uczuciom przyjaŸni

to nie Polska albo Ukraina

ka¿dego, najg³upszego nawet

dziæ do jakiegoœ parali¿u.

szawie? A mo¿e lepiej by³oby

i wybaczenia. Znajdujê w tym

sprzed Drugiej Wojny Œwiato-

robala.

Przy³¹czy³y siê do tego jeszcze

po prostu oddaæ Przemyœl

zjawisku nieustaj¹cych oskar-

wej, kiedy rz¹dzili w niej

Co dalej bêdzie z pszczo-

bardzo ciê¿kie warunki

bolszewikom? By³by jeden

¿eñ, wiêcej - ksenofobii oraz

polscy panowie i jeœli nie bili

³ami? Nie wiem. Jedno wsze-

istnienia. Walka, na przyk³ad,

problem z g³owy.

paranoi, ni¿ rzeczywistego

po mordzie, to nazywano ich

lako jest wiadome. Dla

o wêgiel, o kartofle... Zima

Ukraina zawsze by³a dla

zagro¿enia. Czasy s¹ ciê¿kie,

„ludzkimi panami”.

pszczó³ nie ma ju¿ miejsca

by³a straszliwa. Mróz, œliz-

mnie zagadk¹. Od wielu lat

to prawda. Bieda i g³ód patrzy

W moim przedziale podró-

w dzikiej przyrodzie, bo

gawica, ten ponury, brudny

zagadkê próbujê rozwi¹zaæ

w oczy przeciêtnemu obywa-

¿uje czterech pasa¿erów:

dzikiej przyrody praktycznie

Lwów, bez œwiat³a. Chleb

bez powodzenia. Wydawaæ by

telowi Ukrainy, ale zagro¿enia

trzech Polaków i jeden Uk-

ju¿ nie ma. W lasach nie ma

zaraz nastêpnego dnia po

siê mog³o, ¿e od czasu kiedy

ze strony s¹siadów nie ma

rainiec. A zatem jest ca³y

ju¿ dziuplastych, spróch-

wkroczeniu Rosjan zawijano

upad³ Zwi¹zek Radziecki w

i nie bêdzie. A jednak – patrz¹c

komplet. Ciasno tutaj nie do

nia³ych drzew, mog¹cych

w gazetê. Nastêpnego dnia nie

1991 roku, sytuacja na tyle

oczyma mieszkañca Ukrainy,

zniesienia, tak wiêc, jedn¹

staæ siê pszczel¹ barci¹.

by³o ju¿ papieru... Myœmy

uleg³a zmianie – w sensie

z jednej strony rozsiad³ siê

z walizek, tê moj¹, trzeba by³o

Tereny dawniej podmok³e,

tam wtedy w tym zimnym,

przesuniêcia mentalnoœci

potê¿ny rosyjski niedŸwiedŸ,

wynieœæ do innego przedzia³u,

pe³ne ³¹k i kwiatów, dawno

ciemnym Lwowie mieli doϾ

tego kraju w kierunku Zacho-

który zawsze mo¿e przykrêciæ

który niestety od Lwowa by³

ju¿ osuszono. Pozosta³y pola

bezpoœrednich przyk³adów

du, ¿e rozwi¹zanie przyjdzie

kurek z gazem, a z drugiej –

ju¿ zarezerwowany. Jakoœ ni-

i ogrody u¿ywane przez lu-

zachowania siê sowieckich

samo, ¿e odnajdê tam po

roztacza siê wykwintna s³o-

komuniechcia³osiêspaæ, mimo

dzi, ale tam trwa w³aœnie

ludzi. Byli naszymi w³adcami

prostu trochê inn¹ Polskê,

wiañska kraina nad Wis³¹,

¿e noc robi³a siê coraz ciem-

wojna cz³owieka z robalem,

i mieli prawo do wszystkiego”.

a mo¿e nawet dobrze mi znan¹

której bli¿sze s¹ uk³ady z Bruk-

niejsza. Za oknami – wœród

przy okazji której mo¿e do-

Ten Lwów nigdy ju¿ nie mia³

dzisiejsz¹ Rosjê. Otó¿ wcale

sel¹, ni¿ los Ukrainy.

olbrzymich zwa³ów dziewi-

staæ siê i pszczo³om.

wróciæ do Polski. Na ¿yczenie

tak nie jest. Z tego co widzê,

Wszytko razem, to tylko

czego œniegu – pojawia³y siê

KG

Stalina sta³ siê stolic¹ za-

i zaraz o tym opowiem, Ukraina

jedna z ods³on sceny „cygañ-

aby zaraz znikn¹æ – biedne