20

I 25 czerwca 2009 * Kurier Galicyjski

„Obrona Lwowa”

12

MPRESJE Z DRUGIEJ STRONY LUSTRA

KATARZYNA £OZA

Pani Jasia powiedzia³a wiele

tekst i zdjêcia

ciekawych rzeczy, choæ wiêcej

poza kamer¹, ni¿ do niej.

Pocz¹tek grudnia 2008

Powiedzia³a, ¿e my, Polacy,

roku by³ bezœnie¿ny. Inaczej,

nigdy nie byliœmy przeciwko

ni¿ 90 lat temu, kiedy naj-

Ukraiñcom, a jedynie prze-

pierw we Lwowie, a potem

ciwko OUN i UPA. ¯e mieliœmy

jeszcze d³ugo w Galicji

wielu przyjació³ wœród Or-

Wschodniej trwa³y walki

mian, ¯ydów.

miêdzy Polakami i Ukraiñ-

Rozmowy by³y przeprowa-

cami, rozpoczête w noc na

dzane nie tylko z Polakami,

1. listopada 1918 roku. Po-

ale tak¿e z Ukraiñcami, wœród

ranki bywa³y mroŸne, ale dni

których by³ m. in. prof. Ja-

by³y deszczowe. W³aœnie ta-

ros³aw Hrycak,

kiego deszczowego dnia

Kamera goœci³a tak¿e w

przyjecha³a do Lwowa, zao-

polskiej szkole, na lekcji u

patrzona, a jak¿e, w sztuczny

drugoklasistów. Dzieci z prze-

œnieg i dym, szeœcioosobowa

jêciem opowiada³y o prezen-

ekipa z Warszawy, aby na-

tach miko³ajkowych, œpiewa³y

krêciæ film o wydarzeniach

i recytowa³y wiersze, a na

wojny polsko-ukraiñskiej

przerwie rzuci³y siê do Krzysz-

oraz pokazaæ kawa³ek wspó³-

tofa Langa po autografy.

czesnego Lwowa. Bohaterami

Udzia³ w realizacji filmu i

filmu by³y nie tylko Orlêta (w

obserwowanie pracy ekipy

filmie w ich rolê wcielili siê

filmowej to fascynuj¹ce zajê-

Krzysztof Lang i Henryk Janas ze statystami

uczniowie polskiej szko³y

cie. Krok po kroku powstaje

nr 10 im. œw. Marii Magdaleny),

film – od pomys³u, przez

dokumentacjê, scenariusz,

zdjêcia, monta¿, a¿ po efekt

finalny. Dziêki temu, ¿e mog-

³am uczestniczyæ w pracach

ekipy, a tak¿e dziêki temu, ¿e

i za mn¹ kamera chodzi³a ca³y

dzieñ – w domu, w pracy, w

czasie wolnym – mog³am zo-

baczyæ, jak powstaje film

dokumentalny. Co ciekawe,

film powstawa³ nie tylko jako

zapis na taœmie, ale i u ka¿-

dego z nas, ka¿dego z cz³on-

ków ekipy w wyobraŸni.

Ka¿dy z nas z wys³uchanych

rozmów, odegranych scen,

obejrzanych obrazów tworzy³

Zdjêcia przy politechnice

Zdjêcia na dziedziñcu szko³y nr 10

sobie wyobra¿enie o filmie,

swoj¹ w³asn¹ jego wersjê. Te

ale tak¿e wspó³czeœni lwo-

odbieraj¹ Polskê? – mo¿e i Pol-

wersje bardzo siê ró¿ni³y od

wiacy i nawet lwowskie ulice.

ska jest tam, ale duch pol-

wersji re¿ysera. Dlatego pierw-

Twórcy filmu to ludzie ju¿

skoœci to by³ u nas, – twierdzi

szym uczuciem po obejrzeniu

doœwiadczeni w tematach

pani Wisia.

filmu by³o rozczarowanie:

lwowskich– re¿yser Krzysztof

Nagrano rozmowy z Mari¹

dlaczego nie poci¹gniêto tego

Lang kilka lat temu zrealizo-

Tarnawieck¹ – znakomit¹

w¹tku, dlaczego nie znalaz³a

wa³ film „Przestrzenie Bana-

pianistk¹ i wybitnym peda-

siê w filmie ta wypowiedŸ, czy

cha”, przypominaj¹cy ciekawe

gogiem, d³ugoletnim wyk³a-

tamta postaæ. Dlaczego na-

¿ycie genialnego polskiego

dowc¹ lwowskiego konserwa-

œwietlony zosta³ ten aspekt,

matematyka, którego los

torium i córk¹ znanego przed-

a pominiêty inny? Mnie za-

rzuci³ do Lwowa i który tego

wojennego architekta. Pani

brak³o pokazania Lwowa od

Lwowa za ¿adne pieni¹dze nie

Maria, choæ w pierwszym

innej ni¿ polska strony.

zgodzi³ siê opuœciæ. Operator

momencie sprawia³a wra¿e-

To doœwiadczenie da³o mi

Henryk Janas, nadworny

nie prawdziwej femme fatale,

te¿ do zrozumienia, na ile tak

operator Jerzego Janickiego

przy bli¿szym poznaniu

naprawdê film jest dzie³em

niejedno miejsce we Lwowie

okaza³a siê osob¹ niezwykle

re¿ysera, odzwierciedleniem

ogl¹da³ szklanym okiem

skromn¹, nie lubi¹c¹ mówiæ

jego œwiatopogl¹dów, patrze-

Krzysztof Lang z aktorami - uczniami szko³y nr 10

swojej kamery.

o sobie i swoich osi¹gniê-

nia na œwiat, jego wiedzy.

W sumie, w ci¹gu 10 dni

ochrony przed zimnem. M³o-

wszystkie wykorzystane póŸ-

ciach, a tak¿e prawdziw¹

Bior¹c udzia³ w filmie podpi-

nieprzerwanej pracy nakrê-

dzi aktorzy mogli wczuæ siê

niej w filmie – ekipa goœci³a

dam¹, dbaj¹c¹ w najdrobniej-

suje siê zgodê na wykorzys-

cono 25 godzin materia³u,

trochê w atmosferê sprzed 90

w domu aktora Polskiego

szych szczegó³ach o odpo-

tanie wizerunku. Cz³owiek

z którego mia³ w monta¿owni

lat, kiedy zziêbniêci i g³odni

Teatru Ludowego, Janusza

wiedni¹ prezentacjê i niena-

staje siê materia³em, z którym

powstaæ 50-minutowy film.

dzielili siê filmowym chlebem.

Tyssona i u sióstr Ireny i Jad-

ganne maniery.

re¿yser robi, co chce. Trzeba

Ekipa pracowa³a nieprzerwa-

Inscenizacje by³y krêcone w

wigi Zappe, które poœwieci³y

Ostatni¹ utrwalon¹ na

mieæ do niego ogromne zaufa-

nie od 8.00 rano, a nierzadko

szkole nr 10, na Cytadeli, na

siê patriotycznemu wycho-

taœmie rozmow¹ by³a rozmowa

nie, ¿eby nie podpisywaæ tej

rozpoczynano wczeœniej, ¿eby

Cmentarzu £yczakowskim,

waniu polskich dzieci w ok-

z pani¹ Janin¹ Zamojsk¹,

zgody dr¿¹c¹ rêk¹.

zakoñczyæ grubo po pó³nocy.

na Rynku Lwowskim.

resie komunistycznym, oraz

która w ogóle pocz¹tkowo nie

Krzysztof Lang to zaufanie

Oprócz zdjêæ sporo czasu zaj-

Dobrym duchem ekipy by³

uczy³y ich religii. Za swoj¹

chcia³a siê zgodziæ na na-

zdoby³. Swoj¹ pasj¹, ¿yczli-

mowa³y rozmowy i narady,

Henryk Janas, operator, który

dzia³alnoœæ zosta³y nagro-

granie, a kiedy siê zgodzi³a,

woœci¹, ogromn¹ pogoda

gdy¿ scenariusz powstawa³

rozbraja³ wszystkich swoim

dzone tytu³em Kustosza Pa-

by³a niezwykle serdeczna

ducha. Nikogo nie traktowa³

czêœciowo na gor¹co, pod

poczuciem humoru, roz³ado-

miêci Narodowej. W rozmo-

i skromna, i nawet prosi³a,

z góry. Wszystkie problemy,

wp³ywem zastanej we Lwowie

wywa³ stresowe sytuacje, dro-

wach poruszano tak¿e trudne

¿eby puœciæ j¹ anonimowo,

nawet takie, które innych

rzeczywistoœci, rodz¹cych siê

czy³ siê z re¿yserem. Gdyby

tematy – dwie siostry pañ

bez nazwiska, bo nie chce

doprowadzi³yby do szewskiej

na bie¿¹co pomys³ów. Nie

nie on, ciê¿ko by³oby wytrzymaæ

Zappe jako dzieci zginê³y z r¹k

reklamy. Przys³uchuj¹ca siê

pasji, przyjmowa³ ze stoickim

oszczêdzano statystów. Przerw

wielogodzinne maratony.

ukraiñskich nacjonalistów.

rozmowie p. Emilia Chmie-

spokojem. Da³ siê poznaæ

na obiad nie by³o, kostiumy

Wa¿n¹ czêœci¹ filmu by³y

Mimo to nie ¿ywi¹ one do

lowa nawet za¿artowa³a, ¿e

jako prawdziwy cz³owiek

nie zapewnia³y odpowiedniej

rozmowy z lwowiakami, nie

Ukraiñców nienawiœci. Jak

z czarnym paskiem na oczach.

renesansu, z którym mo¿na

CMYK