18

„Arka” Polaków, Żydów i Ukraińców

14 23 lipca 2009 * Kurier Galicyjski

POD JEDNYM NIEBEM

KONSTANTY CZAWAGA

ca³ej Polsce g³osi³ rekolekcje,

tekst i zdjêcia

zbiera³ ofiary, ten wdowi grosz

na remont. Dzisiaj koœció³ ju¿

6-13 lipca w Uniowskiej

samorz¹dowych. Czy mo¿e

jest odnowiony. PKS Rzeszów

£awrze k. Przemyœlan od-

jest to odwrotna strona medalu

zafundowa³ okna metalowe.

by³o siê miêdzynarodowe

wspó³czesnego pojednania

Piêkn¹ posadzkê zrobiono

seminarium „Arka” z udzia-

ukraiñsko-polskiego w Prze-

przez Tadeusza Szczepañ-

³em Polaków, Ukraiñców i

myœlanach, mieœcie b³. Emi-

skiego z Rzeszowa. £awki

¯ydów. Od 2006 roku w

liana Kowcza? W³adze miej-

dostali z koœcio³a œw. Wojcie-

greckokatolickim klasz-

scoweraczej unikaj¹ wszelkich

cha z Krakowa oraz z Katowic.

torze mnichów studytów w

rozmów z pras¹ na temat

Ks. Smolka przewozi³ po

Uniowie ju¿ po raz czwarty

sytuacji konfliktowej dooko³a

jednej ³awce na dachu „£ady”

odbywa siê miêdzynaro-

tej parceli przykoœcielnej, jak

z Przemyœla do Przemyœlan,

dowe i miêdzywyznaniowe

i w ogóle rozmów o koœciele.

a¿eby nie p³aciæ c³a.

polsko-ukraiñsko-¿ydow-

Koœció³ œw. Piotra i Paw³a

„Dzisiaj koœció³ wygl¹da

skie spotkanie, poœwiêcone

w Przemyœlanach zosta³ wy-

ju¿ jak œwi¹tynia. Wszystko

historycznym problemom

budowany w 1645 roku. Jest

jest piêkne, ale wci¹¿ s¹

trzech niegdyœ wspólnie

to zabytek klasy zerowej –

zamurowane okna – mówi ks.

¿yj¹cych narodów, relacjom

stwierdza proboszcz. Niestety

Piotr Smolka. – Mamy odno-

polsko-ukraiñsko-¿ydowskim,

w latach 60., a zw³aszcza

wione, piêkne oratorium przez

a tak¿e miêdzyetnicznej

w 70. XX wieku œwi¹tynia

„Wspólnotê Polsk¹” i „Fun-

i miêdzyreligijnej tolerancji.

zosta³a zdewastowana, prze-

dacjê Pomoc Polakom na

Przemawia Eliza Dzwonkiewicz – cz³onek zarz¹du

Jego organizatorami by³y:

budowana. Urz¹dzono tam

Wschodzie”,które s³u¿y wszyst-

Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”

Federacja Organizacji Pol-

fabrykê parasoli. Ksi¹dz przy-

kim dzieciom z miasta.

skich na Ukrainie, Centrum

interesuj¹cych siê problema-

Zw³aszcza w zimie, kiedy jest

Badañ na Holokaustem

tyk¹ stosunków miêdzynaro-

ch³odno. Dyskoteki tutaj

„Tkuma” z Dniepropiet-

dowych i obszarem tolerancji

maj¹, i filmy. Katecheza jest

rowska i Ukraiñski Uniwer-

spo³ecznej, a tak¿e posiada-

przy koœciele, w jêzyku pol-

sytet Katolicki ze Lwowa

j¹cych okreœlon¹ wiedzê z

skim. Dzieci tutaj ucz¹ siê te¿

przy wsparciu Miêdzynaro-

dziejów zag³ady narodów pol-

jêzyka polskiego. Teraz wielu

dowej ¯ydowskiej Fundacji

skiego, ¿ydowskiego i ukraiñ-

ludzi szuka korzeni polskich,

„Joint”, Izraelskiego Insty-

skiego. W spotkaniach ze

chcielibyuzyskaæKartêPolaka”.

tutu „Yad Vashem” oraz

studentami w ró¿nym czasie

Ks. Smolka przekazuje za

polskiej Fundacji „Pomoc

brali udzia³ m.in.: przedsta-

poœrednictwem „Kuriera” ser-

Polakom na Wschodzie”.

wiciele Konsulatu Generalnego

deczne podziêkowania wszyst-

RP we Lwowie - konsul gene-

kim rodakom, którzy odwie-

Uniowski

ralny Grzegorz Opaliñski,

dzaj¹ ten koœció³ czy w inny

klucz pojednania

konsulowie Marcin Zienie-

sposób przekazuj¹ pomoc.

wicz i Jacek ¯ur, przedsta-

Podczas konferencji pra-

Wierni chc¹ jeszcze odnowiæ

wicielka kancelarii premiera

sowej w sali królewskiej

wie¿ê koœcieln¹, oraz budynek

RP Ma³gorzata Soszka-Ró-

Muzeum Historycznego we

wspomnianej by³ej szko³y,

¿ycka, jaka odczyta³a referat

Lwowie organizatorzy „Arki”

zakupiony przez salezjanów.

W³adys³awa  Bartoszew-

powiedzieli, ¿e wybór miejsca

„Nie mamy ¿adnego dostê-

skiego. Fundacjê „Pomoc

przeprowadzenia seminarium

pu do tej szko³y – mówi ks.

Polakom na Wschodzie”

nie jest przypadkowy. W sie-

Piotr. – Przy samym murze ju¿

reprezentowa³a Eliza Dzwon-

rociñcu Œwiêtouspeñskiej

nawet postawiono s³upy, bo

kiewicz. W tym roku zwrócono

£awry w czasie okupacji

oddano ziemie osobie prywat-

uwagê m³odzie¿y na bo-

niemieckiej znalaz³o schro-

nej, która wykupi³a stró¿ówkê.

gactwo oraz wspó³dzia³anie

nienie ponad sto ukraiñskich,

Proszê zobaczyæ na tych

kultur trzech narodów, a

polskich i ¿ydowskich dzieci.

zdjêciach dawnych, jak sze-

tak¿e polskie i ukraiñskie

Ostatnie stanowi³y ponad

roka droga prowadzi³a do

doœwiadczenie walki z re¿i-

po³owê. W³aœnie one – pod

koœcio³a, miêdzy tak zwan¹

Ks. Piotr Smolka (od prawej)

mem komunistycznym. Szcze-

ukraiñskimi lub te¿ polskimi

„czerwon¹” i „bia³¹” szko³¹. Za

trzy wieczory narodowe,

gólnym zainteresowaniem

nazwiskami oraz wpisanym

lipami by³ chodnik dla ludzi.

pomina, ¿e kiedy w 1996 roku

zrealizowane przez studentów

m³odzie¿y cieszy³a siê m.in.

do œwiadectw chrztu wyzna-

Dzisiaj ten chodnik jest zab-

koœció³ zosta³ oddany wiernym,

w czasie Dni Narodowych.

relacja z pocz¹tku stanu

niem katolickim – zosta³y

rany, a parcela jest w prywat-

od razu im powiedziano, ¿e

Zosta³ te¿ zorganizowany

wojennego w Polsce, o odbi-

uratowane przed hitlerowsk¹

nych rêkach. Ju¿ nie wiemy,

jest to obiekt wojskowy. Mu-

wyjazd do Majdanka, gdzie

ciu rannego w czasie akcji

zag³ad¹. W taki sposób

corobiæ.Chcielibyœmyrozwi¹zaæ

sieli na pocz¹tku wykupiæ

m³odzi przedstawiciele trzech

ZOMO dzia³acza „Solidarnoœci”

klasztor Uniowski sta³ siê

ten problem jakoœ pokojowo”.

budynek boczny.

narodów z³o¿yli kwiaty.

- Jana Naro¿niaka.

symbolicznym œwiêtym miej-

Starszy parafianin Micha³

„Jedna ceg³a dzieli nas do

Do udzia³u w tegorocznej

scem nie tylko dla Ukraiñ-

Borkowski powiedzia³ „Kurie-

dzisiaj – ks. Piotr Smolka

W cieniu porozumienia

„Arce” zaproszono grono

ców, ale tak¿e dla Polaków

rowi”, ¿e w „bia³ej szkole”

pokazuje zamurowane przez

i defilad

naukowców, dzia³aczy spo-

i w szczególnoœci ¯ydów.

wierni razem z salezjanami

fabrykê okna w koœciele. – To

Podczas konferencji pra-

³ecznych i artystów z Ukrainy,

Œwiêtoœci tej ziemi dodaje te¿

chc¹ za³o¿yæ szko³ê rolnicz¹

w latach 80. dobudowano do

sowej, na pytanie, dlaczego

Polski, Izraela. Wœród zapro-

s¹siednie miasteczko Prze-

czy rzemieœlnicz¹, a¿eby

koœcio³a budynek pod maga-

corocznie w seminarium

szonych prelegentów przybyli

myœlany – miejsce pracy

kszta³ciæ m³odzie¿, uczyæ

zyn by³ej fabryki. Wszytko ju¿

uczestniczy tylko 30 osób

m.in. prof. Barbara Weigl z

greckokatolickiego probosz-

jakiegoœ zawodu, np. stolarzy,

upad³o, jednak jesteœmy

konsul RP we Lwowie Marcin

Warszawy, prof. Aron Weiss

cza Emiliana Kowcza, s³yn-

œlusarzy... Jednak obecnie

odgrodzeni, zagrodzeni pane-

Zieniewicz powiedzia³, ¿e iloœæ

z Instytutu „Yad Vashem” w

nego „parocha Majdanka”.

szko³a stoi jakby na wyspie.

lami. Niema mo¿liwoœci od-

miejsc dla goœci w klasztorze

Jerozolimie, Jan ¯aryn - do

Ojciec Œwiêty Jan Pawe³ II

A ten dom trzeba remontowaæ.

prawianie procesji rezurek-

greckokatolickim jest ograni-

niedawna szef Biura Edukacji

zaliczy³ go w poczet b³ogos³a-

Roman Winnicki dodaje, w

cyjnej, procesji dooko³a koœ-

czona. Salezjanin ks. Piotr

IPN, Antoni Macierewicz -

wionych za dobrowoln¹ dusz-

budynku starej szko³y mo¿na

cio³a na Bo¿e Cia³o, czy na

Smolka, niestrudzony pro-

dzia³acz opozycji demokra-

pastersk¹ pos³ugê na Maj-

by³oby te¿ prowadziæ zajêcia

odpust. Kiedyœ, przed wojn¹,

boszcz parafii rzymskoka-

tycznej w Polsce i jeden z za-

danku, gdzie on, jako jedyny

sportowe dla m³odzie¿y.

ca³a ta ziemia wokó³ nale¿a³a

tolickiej w pobliskich Prze-

³o¿ycieli KOR, prof. Myros³aw

kap³an w tym obozie zag³ady

Rodzina Winnickich doje¿d¿a

do koœcio³a. Prosimy, ¿eby

myœlanach zawsze znajduje

Marynowycz z Ukraiñskiego

okazywa³ duchow¹ (czêsto –

do koœcio³a z okolicznej wioski.

ktoœ nam przyszed³ z pomoc¹

skromne lokale dla tych

Uniwersytetu Katolickiego we

ostatni¹ w ich ¿yciu) pomoc

Dzieci chodz¹ na katechezê.

z urzêdu ochrony zabytków

uczestników i goœci „Arki”,

Lwowie, dyrektor Ogólno-

jeñcom ró¿nych narodowoœci

„Nie wolno zniszczyæ tego,

architektury. Dzisiaj nie ma

którym czasem zabraknie

ukraiñskiego Centrum Badañ

– katolikom, prawos³awnym,

co jeszcze pozosta³o po

lepszego, piêkniejszego za-

miejsca w £awrze Uniowskiej.

nad Holokaustem „Tkuma”

wyznawcom judaizmu, protes-

komunistach – mówi Roman.

bytku tu, w Przemyœlanach,

Ks. Smolka stwierdza, ¿e o

doktor Ihor Szczupak.

tantom, ateistom – wszystkim.

– Rzeczywiœcie, taka szko³a w

jak nasz koœció³ œw. Piotra

wiele wiêksz¹ grupê m³odzie¿y

W ramach tegorocznego

Prezes Federacji Organiza-

Przemyœlanach jest potrzebna.

i Paw³a. Je¿eli urz¹d w koñcu

i prelegentów móg³by zakwa-

seminarium odby³a siê tak¿e

cji Polskich na Ukrainie

Koœció³ ma bardzo dobry

uzna, ¿e ten koœció³ jest za-

terowaæ, je¿eli uda³oby siê

prezentacja ksi¹¿ki „Polacy-

Emilia Chmielowa zaznaczy³a,

wp³yw na wychowanie m³o-

bytkiem, to wtedy mo¿na

wyremontowaæ du¿y budynek

Ukraiñcy-¯ydzi. Dylematy

¿e seminarium „Arka” jest

dzie¿y, na dzieci. Oni wiedz¹,

bêdzie rozebraæ boczn¹ dobu-

przedwojennej szko³y, który

historyczne i spojrzenie w

tygodniow¹ szko³¹ letni¹ dla

¿e nie wolno k³amaæ, trzeba

dowê i zagrodzenia dooko³a

nabyli salezjanie. Gmach ten

przysz³oœæ” (Wyk³ady Uniow-

studentów wy¿szych uczelni

siê dobrze uczyæ i dobrze siê

koœcio³a.”

jest po³o¿ony przed g³ównym

skie 2009). Jest to praca

Ukrainy. Do uczestnictwa w

zachowywaæ na ulicy. Ju¿ nie

Remont koœcio³a trwa od

wejœciem do koœcio³a parafial-

zbiorowa pod redakcj¹ nau-

seminarium wybiera siê trzy-

ma takiego napiêcia pomiê-

1997 roku. Z by³ej œwi¹tyni

nego, jednak nie ma dostêpu

kow¹ Barbary Weigl i Olega

dziestoosobow¹ grupê stu-

dzy ludŸmi ró¿nych obrz¹dków

pozosta³o tylko 9 stacji drogi

do tego domu, poniewa¿ par-

Hirnego, w trzech jêzykach –

dentów (z równym udzia³em

czy narodowoœci. M³odzie¿

krzy¿owej i Chrystus z po³a-

cela dooko³a zosta³a niedawno

po polsku, po ukraiñsku i po

osób polskiego, ukraiñskiego

jest ju¿ inna, inaczej patrzy

man¹ rêk¹. Odnawiaæ œwi¹ty-

„sprywatyzowana” przez miej-

angielsku.

i ¿ydowskiego pochodzenia)

na pozosta³e wœród niektó-

niê parafianom pomagaj¹

scowego Ukraiñca, który otrzy-

Na czêœæ prezentacyjn¹

z terenów ca³ej Ukrainy,

rych starszych ludzi stere-

dobrodzieje z Polski oraz z

ma³ na to zezwolenie od w³adz

zajêæ tradycyjnie sk³ada³y siê

zawodowo lub te¿ osobiœcie

otypy”.

Niemiec. Ks. Piotr Smolka po