24

Gdzie ten świat dawnych lat?

14 23 lipca 2009 * Kurier Galicyjski

TAJEMNICE LWOWSKICH BRAM

KRZYSZTOF SZYMAÑSKI

tekst i zdjêcia

Po przeczytaniu tytu³u

nasz Szanowny Czytelnik

mo¿e pomyœleæ, ¿e na na-

szych ³amach pojawia nowy

cykl, prawie kryminalny. ¯e

mo¿e bêdziemy opisywali

dramatyczne wydarzenia,

mro¿¹ce krew w ¿y³ach

opowieœci, straszne napady,

grabie¿e lub tajemnice mi-

³osne, których niemymi

œwiadkami s¹ szacowne

bramy lwowskie. Nic bar-

dziej b³êdnego, chocia¿ mo¿e

to dobry temat na przysz³oœæ.

Dziœ chcê Pañstwu przed-

stawiæ bramy lwowskie pod

wzglêdem zabytkowym,

artystycznym. Teraz, gdy

wiêkszoœæ bram jest zamy-

kana na ró¿nego rodzaju

zamki trudno je spenetro-

waæ aby utrwaliæ na zdjê-

ciach dawne piêkno.

goœæ mo¿e poprawiæ rozwiany

wiatrem w³os. Gorzej, jak miesz-

kaniec kamienicy przestraszy

siê swego odbicia – wtedy

koniec z lustrem w bramie.

Wystrój bram nie tylko by-

wa³ artystyczny, ale i prak-

tyczny. W jednej z kamienic

w centrum, przy wejœciu ma-

my dziwne, na pierwszy rzut

oka, urz¹dzenie. W œcianie

tu¿ przy posadzce mamy

niszê obramion¹ metalow¹

ramk¹, wystêpuj¹c¹ ze œcia-

ny. Có¿ to takiego? Po pew-

nych rozwa¿aniach mo¿na

rozeznaæ podwójn¹ funkcjê

tego detalu architektonicz-

Bramy lwowskie odzwier-

ciedlaj¹ kamienice, do których

nego. Po pierwsze, metalowa

prowadz¹. Ka¿dy w³aœciciel

napisaæ ca³¹ rozprawê nau-

konstrukcja s³u¿y³a do czysz-

kamienicy stara³ siê, aby jego

kow¹. Tu mo¿emy znaleŸæ

czenia podeszwy buta z b³ota

posesja by³a piêkna, okaza³a

i zawi³e wzory geometryczne,

(znaczy przed wojn¹ te¿

i bogato zdobiona. Lwów ma

kobierce kwiatowe i rozmaite

zdarza³o siê b³oto na ulicach),

to szczêœcie, ¿e opar³ siê znisz-

desenie. A co najwa¿niejsze –

a po drugie jej wygiêty kszta³t

czeniom obu wojen, a jako

ludzie ju¿ ponad wiek po tym

i wnêka w œcianie pozwala³y

stolica Galicji by³ zabudowy-

czasach architekci, budowni-

depcz¹, a kolory s¹ nadal

zdejmowaæ kalosze i po scho-

wany niezwykle okazale i jego

czy czy producenci materia-

œwie¿e i jaskrawe, jak nowe.

Inny w³aœciciel za¿yczy³ sobie

dach poruszaæ siê ju¿ np. w

zabudowa prezentuje wszystkie

³ów nie byli anonimowi, jak

Piêkne secesyjne kamienice

przy wejœciu symbol wiary

eleganckich lakierkach. Za-

style, popularne w architektu-

teraz. Nazwisko lub nazwa

lwowskie maj¹ i taki wystrój

jego narodu – gwiazdê Da-

pytacie: „A kalosze”? A kalosze

rze w XIX-XX wieku. St¹d i wy-

firmy gwarantowa³y jakoœæ

wnêtrz. Gdzieniegdzie mo¿na

wida. W bardzo nielicznych

niesiono w rêku i stawiano

stroje bram s¹ godne uwagi.

i trwa³oœæ.

spotkaæ marmurowe obra-

bramach mo¿emy spotkaæ w

na wycieraczce, na korytarzu.

Nie trzeba tu konieczne zagl¹-

St¹d, mo¿emy dojrzeæ na

mienia czy drewniane ramy

górnych oknach trawione w

Na jednej z bocznych uli-

daæ do kamienic w samym

kafelkach posadzek napis:

po obrazach lub lustrach, a

szkle napisy, œwiadcz¹ce do

czek, w piêtrowej, niepozornej

centrum, przy g³ównych uli-

Bracia Mund, Lwów. Cieka-

pod nimi zachowane wczeœ-

kogo nale¿a³a dana kamie-

kamienicy do dziœ zachowa³a

cach, a prawdziwe pere³ki

we, czy gdy by ktoœ dziœ we

niejsze dekoracje – freski.

nica, lub adres ulicy przy

siê rzecz naprawdê unika-

mo¿emy zobaczyæ i na bocz-

wspó³czesnym bloku umieœ-

Lustro w bramie rzecz bardzo

której stoi. Có¿, szk³o jest

towa – przetrwa³a ponad 40

nych przecznicach.

ci³ napis: „Atlas” czy „Œnie¿ka”,

potrzebna. Wychodz¹c z do-

bardzo kruche i jak nie znisz-

lat w³adzy rad i 18 lat obecnej.

Wchodz¹c do domu, mo-

to za sto lat te¿ by wiedziano

mu, mo¿emy jeszcze rzuciæ

czy go podmuch wybuchu, to

S¹ to freski, malowane w ob-

¿emy spotkaæ na posadzce

o co chodzi? A posadzki – to

okiem czy niczego nam nie

ju¿ na pewno kamieñ rzucony

ramionych wnêkach na œcia-

powitalny napis „Salve”, wita-

ca³kiem inna dziedzina. Na

brakuje i czy fryzura w po-

rêk¹ wandala. W dawnych

nach, przedstawiaj¹ce postacie

j¹cy domowników i goœci.

ich temat mo¿na by³o by

rz¹dku, a odwiedzaj¹cy nas