3

Kurier Galicyjski * 14 – 28 sierpnia 2009

NOWE ŻYCIE

KRÓTKA WĘDRÓWKA

W STANISŁAWOWSKĄ FILHARMONIĘ

ŚLADAMI LWOWSKICH ŻYDÓW

TCHNĄ POLSCY SPECJALIŚCI

KONSTANTY CZAWAGA

Nasze muzeum do³¹czy³o

z „Lwowem ¿ydowskim”,

tekst i zdjêcia

siê do odtworzenia tej histo-

poniewa¿ mniej tutaj pozo-

rycznej pamiêci, razem z

sta³o tych reprezentantów

„Nie chcia³bym zrobiæ

Muzeum Historycznym we

z czasów przedwojennych” –

wywiadu z ostatnim ¯ydem

Lwowie oraz Bibliotek¹ Nau-

mówi³ Taras Wozniak. Jego

we Lwowie” – to tytu³ refe-

kow¹ im. Wasyla Stefanyka

zdaniem cz³owiek kulturalny

ratu, który napisa³em dzie-

Narodowej Akademii Nauk

musi byæ œwiadomy tego, ¿e

siêæ lat temu. ¯y³o jeszcze

Ukrainy (by³e Ossolineum)”.

jest spadkobierc¹ nie tylko

wtedy w tym mieœcie kilku

Po raz pierwszy ekspono-

cerkwi i koœcio³ów, ale tak¿e

autentycznych przedwo-

wano srebrne naczynia i przed-

i synagog w tym mieœcie.

jennych mieszkañców miasta

mioty sakralne z synagogi

Taki obywatel naszego miasta

wyznania moj¿eszowego.

oraz ksi¹¿ki religijne ze

bêdzie mia³ ca³kiem inn¹

Reszta, wcale niema³e

zbiorów muzealnych.

œwiadomoœæ, bêdzie praw-

skupisko ¿ydowskie to lud-

Zastêpca wojewody lwow-

dziwie kochaæ swoje miasto

noœæ nap³ywowa, przewa¿nie

skiego Igor Der¿ko podkreœli³,

i nie pozwoli niszczyæ jego

zza Zbrucza. Nazywaj¹ siebie

¿e w ci¹gu wieków Lwów by³

zabytkowych  kamienic,

– jewrejami i rozmawiaj¹ na

przytu³kiem dla ludzi wielu

malowide³, rzeŸb”.

zaœ miejscowi architekci

HALINA P£UGATOR tekst

co dzieñ pomiêdzy sob¹ po

narodowoœci. Wszyscy oni

Starszy ju¿ Borys Dorfman

wymienili pogl¹dy odnoœnie

zdjêcia archiwum

rosyjsku. W okresie niepod-

pomagali tworzyæ unikaln¹

mówi³ po ukraiñsku oraz

tego, jaki ma byæ nowy

leg³ej Ukrainy odzyskali

i niepowtarzaln¹ architekturê

w jêzyku ¯ydów galicyjskich

wygl¹d Filharmonii Stanis³a-

Niedawno w Stanis³awowie

synagogê, za³o¿yli sporo

Lwowa oraz tworzyli wielo-

– jidysz. Po oklaskach obec-

wowskiej. Nastêpnie projekt

przebywa³a grupa specjalistów

rekonstrukcji powinien zo-

z Polski, pracuj¹cych w

staæ przygotowany w filii

dziedzinie konserwacji zabyt-

stanis³awowskiej Instytutu

ków architektury: Andrzej

Kad³uczka,profesorPolitechniki

Naukowo-Badawczego „Di-

Krakowskiej, dyrektor Instytutu

promisto”. Fachowcy z Polski

bêd¹ konsultowali prace,

Historii Architektury i Kon-

proponowali swoje widzenie

serwacji Zabytków Historycz-

tych lub innych spraw w

nych, Jaros³aw Czubiñski,

trakcie konserwacji.

prodziekan Wydzia³u Archi-

Wed³ug wstêpnych danych,

tektury Politechniki Krakow-

specjaliœci polscy, którzy zgo-

skiej oraz E. Jasenko, profesor

dzili siê pomóc w odnawianiu

Politechniki Wroc³awskiej.

budowli Filharmonii, bêd¹

Pod auspicjami kierow-

pracowali w archiwach Kra-

nictwa Rady Obwodowej

kowa i Wiednia, maj¹c na-

i Resortu Kultury Obwodowej

dziejê na znalezienie materia-

Administracji Pañstwowej z

udzia³em miejscowych fa-

³ów z rysunkami, szkicami,

chowców goœcie omówili

a nawet fotografiami pierwot-

nych kszta³tów tej budowli,

kwestiê rekonstrukcji pomiesz-

aby móc je odtworzyæ w trakcie

czeñ Filharmonii Obwodowej

prac. Na pocz¹tku paŸdzier-

w Stanis³awowie. Inicjatorem

ró¿nych towarzystw i orga-

narodow¹ kulturê tego

nych na sali lwowiaków

nika w Stanis³awowie odbê-

odnowienia budowli oraz

nizacji, zespo³y muzyczne

miasta. ¯ydzi te¿ maj¹ tu

ró¿nej narodowoœci ¿a³oœnie

dzie siê kolejne spotkanie z

zaanga¿owania do tej sprawy

i taneczne a intelektualne

swoje niepoœlednie miejsce.

odezwa³y siê skrzypce - or-

polskimi architektami, w

goœci zagranicznych by³

grono inteligencji zrzeszone

„Musimy dzisiaj z³o¿yæ ho³d

kiestra cicho zagra³a przed-

trakcie którego zostanie

przewodnicz¹cy Iwano-Fran-

w „Chased-Arje” stworzy³o

pamiêci tym wybitnym nau-

wojenne melodie lwowskich

uzgodniona wersja ostatecz-

kowskiej Rady Obwodowej

niewielkie, jednak piêkne

kowcom, pisarzom, muzykom

¯ydów.

na rekonstrukcji. Nastêpnie

Ihor Olijnyk.

zostanie omówiona kwestia

„Pragniemy, aby Filhar-

muzeum „Œladami ¯ydów

ze œrodowiska lwowskich

„Chcemy znów po³¹czyæ

monia Obwodowa, bêd¹ca

finansowania prac.

galicyjskich”. S¹ tam zdjêcia

¯ydow” – wezwa³ wice-woje-

rozerwany ³añcuch historii,

obecnie jedn¹ z wiod¹cych

i materia³y archiwalne,

woda Igor Der¿ko.

a¿eby Lwów by³ miastem

Informacja „KG”: Gmach

instytucji kulturalnych na

przedmioty kultu oraz ksi¹¿ki

Redaktor naczelny czaso-

mi³oœci i tolerancji – mówili

g³ówny Filharmonii Obwodo-

Pokuciu, wygl¹da³a bardzo

wydane przewa¿nie w Izra-

pisma „¯” Taras Wozniak

chyba wszyscy spoœród zgro-

wej w Stanis³awowie zosta³

estetycznie. Potrzebne jest do

elu i w Polsce. Wiele miejsca

przypomnia³, ¿e jego redakcja

madzonych w œcianach

wybudowany w listopadzie

tego najlepsze doœwiadczenie

w ekspozycji zajmuje dzia³ o

ju¿ od lat porusza tematy

by³ego klasztoru domini-

1891 roku wed³ug projektu

architektoniczne i konserwa-

tragedii Holokaustu. Niestety

wielokulturowego Lwowa.

kañskiego organizatorów tej

architekta Józefa £anickiego

torskie. Mam nadziejê, ¿e w

muzeum jest prowadzone

„Bardzo czêsto stykamy siê

wystawy i zaproszonych goœci.

jako pomieszczenie teatralne

tym pomog¹ nam koledzy z

spo³ecznie, znajduje siê w ka-

z takimi jednostronnymi

Wszyscy jednak stwierdzali,

Towarzystwa Muzycznego im.

Polski. Maj¹, wszak¿e, do-

mienicy, zajmowanej przez

mitami, jak „Lwów ukraiñski”

¿e na to potrzebny jest czas.

Moniuszki. Mia³a ona salê na

œwiadczenie w tym zakresie.

KG

Ogólnoukraiñsk¹ Fundacjê

czy „Lwów polski”, mo¿e mniej

300 miejsc, scenê z nisz¹

Pan Kad³uczka by³ projektan-

¯ydowsk¹ „Chased-Arje”

tem rekonstrukcji i konser-

orkiestrow¹, a tak¿e pomiesz-

przy ul. Kotlarewskiego, o

wacji Teatru im. Juliusza

czenia s³u¿bowe. Fasada

Konsulat Generalny RP we Lwowie zaprasza

czym ma³o kto wie.

zosta³a wykonana w stylu

S³owackiego, Starego Teatru

Z inicjatywy tej placówki

pseudoklasycznym lub neo-

oraz Akademii Muzycznej”.

na otwarcie wystawy:

klasycznym. Przed wejœciem

Na razie Filharmonia,

zosta³a przygotowana wy-

„Pa³ace, œwi¹tynie i dwory wschodnich

by³ portyk o czterech kolum-

zburzona jeszcze w okresie

stawa o ¯ydach Lwowa

rubie¿y Rzeczypospolitej”,

nach, natomiast u góry

I wojny œwiatowej, bêdzie

miêdzy I i II wojn¹ œwiatow¹,

które odbêdzie siê 19 sierpnia 2009 r. o godz. 17.00

wznosi³a siê niewielka wie-

odbudowywana. Obecnie po-

która przez miesi¹c by³a

we Lwowskim Muzeum Etnografii i Rzemios³a Ludowego

¿yczka. W³aœnie te elementy

mieszczenie wygl¹da nieŸle,

eksponowana w Muzeum

zosta³y zburzone na skutek

przy Prospekcie Swobody nr 15.

ale trzeba d¹¿yæ ku lepszemu.

Historii Religii we Lwowie.

trafienia w nich pocisku w

Sala Filharmonii, licz¹ca 500

Prezentowane fotografie przywo³uj¹ pamiêæ o miejscach

Na otwarciu tej wystawy

okresie I wojny œwiatowej. W

miejsc, ma wspania³¹ akus-

niezwyk³ych, pe³nych magii i nostalgii - dawnych Kresach

Zoriana Bi³yk, dyrektor mu-

tykê, któr¹ nale¿y nie tylko

roku 1924 pod kierunkiem

Rzeczypospolitej. Prof. Krzysztof Hejke, Rafa³ Dziêcio-

zeum powiedzia³a, ¿e przed

zachowaæ, ale tak¿e wzmoc-

architekta Stanis³awa Treli

³owski oraz Andrzej W¹sowski w ci¹gu ostatnich kilku

II wojn¹ œwiatow¹ we Lwo-

zosta³y rozpoczête prace

niæ. Do starych pomieszczeñ

lat przemierzyli tysi¹ce kilometrów od Dyneburga,

wie mieszka³o 110 tys. ¯y-

renowacyjne, które ukoñ-

ju¿ zosta³o dobudowane

na pó³nocy, po Odessê na po³udniu, dokumentuj¹c

dów. „Ich ¿ycie, szko³y,

czono w roku 1929. Pan Trela

nowe.

œwi¹tynie, pa³ace, dwory i ludzi Kresów.

towarzystwa, organizacje

zmieni³ styl fasady z neo-

W³adze obwodowe Ziemi

W trakcie swoich podró¿y zapisali w fotografiach resztki

dobroczynne, osi¹gniêcia w

klasycznego na styl konstruk-

Stanis³awowskiej oraz spe-

œwiata , który odszed³ bezpowrotnie...

dziedzinie nauki i kultury –

tywizmu funkcjonalnego.

cjaliœci polscy podpisali

Wystawa prezentowana jest we Lwowie dziêki uprzejmoœci

to wszystko jest czêœci¹ na-

Taki wygl¹d budowla filhar-

protokó³ intencyjny, przekazali

Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, które jest równie¿

monii ma do dziœ.

przedstawicielom Polski

szego miasta, która niestety

g³ównym inicjatorem jej stworzenia.

odpowiedni¹ dokumentacjê,

ju¿ jest stracona.

KG