10

Rozmowy „Kuriera”

14 – 28 sierpnia 2009 * Kurier Galicyjski

BYŁO NAS DWUDZIESTU NA CAŁEJ UKRAINIE

Z ksiêdzem KAZIMIERZEM

Polsce, gdzie wiadomo ilu jest

ri¹ Mosiê¿a³ow¹, którzy

HALIMURK¥ – proboszczem

parafian.

jeŸdzili do Stryja. Powiedzieli

parafii rzymskokatolickiej

Pracujê tu ju¿ 20 lat. Z tych

nie¿yj¹cemu ju¿ ksiêdzu Au-

w Stanis³awowie pw. Chrys-

dwudziestu lat, przez 13 lat

gustynowi Mednisowi, który

tusa Króla rozmawia³

doje¿d¿a³em do Lwowskiego

by³ w tym czasie proboszczem

MARCIN ROMER

Wy¿szego Seminarium Du-

w Stryju, ¿e w gazecie ukaza³

chownego w Brzuchowicach.

siê taki artyku³. Ksi¹dz po-

- Proszê Ksiêdza, nie-

Dla diecezji seminarium jest

wiedzia³: „Dlaczego uciekacie,

dawno parafia obchodzi³a

spraw¹ wa¿niejsz¹, dlatego

zbierajcie podpisy”.

swoje 20-lecie. Ksi¹dz od

wiêkszoœæ czasu i energii po-

¯eby utworzyæ i zarejestro-

pocz¹tku dzia³a³ przy tej

œwiêca³em pracy w³aœnie tam.

waæ parafiê trzeba by³o 20

parafii, by³ jej organizato-

Dziêki Bogu, mia³em dobrych

podpisów. Z trudem uda³o siê

rem. Jakie by³y pocz¹tki.

wikariuszy, którym ufa³em

znaleŸæ 20 osób. Parafia zo-

- No w³aœnie, 20 lat mi-

i dawa³em wskazówki, ¿eby

sta³a zarejestrowana. By³o to

nê³o, jak jeden dzieñ. Jednym

kontynuowali rozpoczête

w marcu 1989 roku. Z tych

z zaproszonych goœci by³

remonty. Ca³y czas coœ by³o

20 osób ¿yje ju¿ tylko 8.

g³ówny in¿ynier z „Energo-

robione i s¹ tego efekty.

Na 20. rocznicê istnienia

polu” – pan Henryk Kolasa,

Od samego pocz¹tku przy

koœcio³a te osoby w³aœnie,

który z powodów zdrowot-

parafii pracuj¹ te¿ ss.

nios³y na ofiarowanie dary

nych nie móg³ przyjechaæ,

Urszulanki Unii Rzymskiej.

ofiarne podczas Mszy œw.

napisa³ list. Pisze, ¿e w³aœnie

Jedna z nich – siostra Krys-

Po przewodniej niedzieli

nawet siê nie chce wierzyæ, i¿

tyna Rynkiewicz pracuje od

1989 roku przyjecha³em do

minê³o ju¿ 20 lat a wydaje siê,

1990 roku do dziœ. Siostry

Stanis³awowa. Przyjecha³

¿e dopiero niedawno zaczy-

prowadz¹ katechezy i wspie-

tak¿e teraŸniejszy bp Marcjan

naliœmy.

raj¹ parafian swoj¹ pos³ug¹.

Trofimiak, wtedy ksi¹dz

W uroczystym nabo¿eñ-

- Wœród parafian, wiêk-

Marek, który pracowa³ w

Ks. Kazimierz Halimurka

stwie z okazji 20-lecia na-

szoϾ Рto Polacy. Jaka jest

Krzemieñcu i doje¿d¿a³ do

szego koœcio³a przewodniczy³

struktura parafii?

reszta tych pieniêdzy zosta³a

Litw¹. Litwini mieli swego

Borszczowa. Przyjecha³ ze

ks. biskup Marcjan Trofimiak.

- Powiedzia³em na pocz¹tku,

przekazana na Bia³oruœ. W

biskupa. Wezwa³ mnie ks.

mn¹ mój kolega ks. Micha³

Niestety, nasz abp Mieczys³aw

¿e to jest „Babilon”. To nie

Polsce co chwila by³y zmiany

kardyna³ do Rygi, kaza³ siê

Jaworski i ks. Augustyn ze

Mokrzycki nie móg³ przyje-

zaczê³o siê po wojnie, a jesz-

– i premiera, zmiana rz¹dów,

pakowaæ i jechaæ do Stanis³a-

swoim kierowc¹ – panem

chaæ, bo w tym czasie przeby-

cze przed wojn¹. Na przyk³ad

Józefem. Zajechaliœmy na

póŸniej – odejœcie prezydenta.

wowa aby obj¹æ tê parafiê.

wa³ w Rzymie, gdzie otrzyma³

ojciec – Ukrainiec, matka –

podwórko. Sta³a tam 15-16

Trzeba by³o koñczyæ ten dom

I kardyna³ Wajwods, i bp Ce-

paliusz. Na uroczystoϾ przy-

Polka, ich dzieci ju¿ s¹ z mie-

osobowa grupka starszych

z w³asnych œrodków, szukaæ

ko³s, który udziela³ mi œwiê-

jecha³o ponad 30 ksiê¿y i sióstr

szanej rodziny. Kiedyœ by³o

osób, kobiety i jeden mê¿-

sponsorów we w³asnym za-

ceñ kap³añskich, mówili mi,

zakonnych, wierni z ró¿nych

tak, gdy rodzi³ siê ch³opak,

czyzna - nie¿yj¹cy ju¿ pan

kresie. Dziêki Bogu, ¿e uda³o

¿ebym by³ ostro¿ny, bo ludzie

parafii. Poniewa¿ by³ to dzieñ

a ojciec jest Ukraiñcem, to

Grzegorz.

siê znaleŸæ dobrych ludzi,

w tej parafii s¹ sk³óceni, ¿e

powszedni, nie wszyscy mogli

dziecko zostawa³o grekokato-

zarówno w Polsce, jak i w

w 1958 roku ksi¹dz musia³

Koœció³ wygl¹da³ strasznie,

tu przybyæ.

likiem. Je¿eli w takiej rodzinie

innych krajach, dziêki któ-

opuœciæ kolegiatê. Jakby tam

naoko³o bajora, jakieœ szopy.

To pierwsze 20 lat parafii.

urodzi³a siê córka, czy syn,

rym mogliœmy ukoñczyæ ten

coœ siê dzia³o, to niech ksi¹dz

Weszliœmy do koœcio³a, koœ-

Przed wojn¹ parafia, jako taka

a wysz³a za m¹¿ za Rosjanina,

dom i doprowadziæ do koñca

zabiera dokumenty i wyje¿d¿a.

ció³ w œrodku by³ piêkny.

nie istnia³a, by³ jedynie

to mo¿na postawiæ pytanie –

renowacjê koœcio³a.

Po jakim czasie siê oka-

Z kopu³y pada³o œwiat³o.

komitet budowlany. Przewod-

kim jest wnuk? Bardzo ma³o

Wiadomo, ¿e duszpaster-

za³o, ¿e tam rzeczywiœcie by³

Oczywiœcie, wszystko by³o

niczy³ komitetowi budowla-

jest rodzin, gdzie dziadkowie,

stwo, praca z ludŸmi, jest

„Babilon”. Spo³ecznoœæ by³a

zniszczone. Tam, gdzie stoj¹

nemu nie¿yj¹cy ju¿ dzisiaj –

dzieci i wnuki s¹ Polakami.

obecnie czterej ewangeliœci –

procesem ci¹g³ym, tak samo

strasznie „wymieszana” – nie

ksi¹dz W³adys³aw Szetela,

Polakiem jest nie ten, kto po-

rós³ mech, nie by³o tynków,

i z budynkiem. Je¿eli budy-

tylko w tym mieœcie, a nawet

który w 1946 roku opuœci³

siada taki wpis w doku-

woda œcieka³a po œcianach,

nek bêdzie sta³ niewyremon-

w ca³ym województwie. Teraz,

Stanis³awów wyje¿d¿aj¹c do

mencie to¿samoœci, lecz ten

dach przecieka³. Prezbiterium

towany przez 10 lat, to znów

po dwudziestu latach, kiedy

swojej przemyskiej diecezji,

kto odpowiednio ustosunko-

by³o zamurowane. Tam, gdzie

zniszczeje. Tym bardziej

jestem bardziej dojrza³y,

sk¹d pochodzi³. Pracowa³ w

wuje siê do Polski, do pol-

cz³owiek. Je¿eli nie bêdzie siê

wiedzia³bym, jak trzeba sobie

sta³ o³tarz by³o piêtro, tam

tej diecezji a¿ do œmierci.

skoœci, do narodu polskiego

kontaktowa³ z Panem Bogiem,

z tym radziæ. Wtedy zdawa³o

gdzie chór – sta³y jakieœ belki

W 1946 roku przejê³a ten

i w duszy jest Polakiem.

to siê zdegraduje.

mi siê, ¿e wszystko jeszcze da

metalowe. Chwilê pomodliliœ-

koœció³ w³adza radziecka.

Nie zwracam uwagi na to,

Obecnie najwiêkszym prob-

siê  naprawiæ.  Prawdê

my i wyszliœmy na zewn¹trz.

Wed³ug dokumentów, które

kto przychodzi do parafii – czy

lemem w Koœciele rzymsko-

mówi¹c, wiele siê da³o zrobiæ

Ludzie, zwracaj¹c siê do

uda³o siê znaleŸæ – w 1954

to Polacy, czy Ukraiñcy, czy

katolickim jest rodzina. M³odzi

i jeszcze wiêcej by siê zrobi³o,

p. Marysi, mówili: „Po co, pani,

roku zosta³ przekazany pod

Rosjanie, czy ¯ydzi – koœció³

ludzie, pe³ni energii wyje¿-

gdyby czasy by³y spokojniej-

bra³a taki du¿y koœció³. Jest

magazyny ksiêgarni. Od 1954

jest powszechny. Katolik po-

nas tak ma³o”? Ks. Augustyn

d¿aj¹ za granicê i w wiêk-

sze, gdyby ludzie byli bardziej

roku dzieje tego koœcio³a

winien g³êbiej patrzeæ na dru-

ich uspokaja³. W koñcu

szoœci przypadków tam

m¹drzejsi.

ci¹gle siê zmieniaj¹. Parafia

giego cz³owieka, z mi³oœci¹

mówiê ¿eby przestali siê de-

pozostaj¹. Wyje¿d¿aj¹ równie¿

Oczywiœcie, te 20 lat nie

siê rozproszy³a, jedni wyje-

Bo¿¹. Je¿eli tego nie ma,

nerwowaæ, przyjdzie ksi¹dz,

ze Stanis³awowa, pomimo

by³y zmarnowane. Zawdziê-

chali do Polski, innych wy-

trudno mówiæ, ¿e ktoœ jest

bêdzie to jego problem. Wtedy

tego, ¿e Stanis³awów jest

czaj¹c sponsorom i z Polski

wieziono na Syberiê. Parafianie

katolikiem? Widaæ, ¿e spo-

miastem wojewódzkim.

i z Niemiec, z Ameryki, Anglii

jedna z pañ mówi: „Synku,

stanis³awowscy w wiêkszoœci

- A jak du¿a jest parafia

³ecznoœæ polska siê starzeje –

uda³o siê to zrobiæ, co siê uda³o.

synku, ciekawe, jakbyœ to ty,

byli pracownikami kolei.

w Stanis³awowie? Ilu liczy

w tym mieœcie i w ogóle na

By³y ró¿ne obietnice ze strony

by³ tym ksiêdzem, czy byœ to

Niektórzy spoœród dyrekcji

wiernych?

Ukrainie. M³odzie¿ z polskich

„Wspólnoty Polskiej” z War-

wzi¹³?” Wtedy ksi¹dz Augus-

kolei le¿¹ tutaj, w Czarnym

rodzin wyje¿d¿a na studia do

- Praktykuj¹cych, którzy

szawy, a potem siê okaza³o,

tyn nie wytrzyma³ i powie-

Lesie (miejsce kaŸni stanis³a-

Polski. Kto z nich wraca?

przychodz¹ do koœcio³a, mo¿e

¿e to tylko obietnice. By³y

dzia³: „Proszê pani, to ¿aden

wowskiej inteligencji – red.).

Prawie nikt z tej m³odzie¿y nie

nie w ka¿d¹ niedzielê, jest

obietnice z MEN, chcieliœmy

synek, to jest ksi¹dz. Kto wie,

W 1988 roku przy w³adzy

wróci³. Kto tu pozostaje?

czy nie bêdzie waszym pro-

oko³o 300 rodzin. Jest to

wybudowaæ dom, gdzie by

by³ ju¿ Gorbaczow. Wtedy w

Dzieci z polskiej szko³y, z ro-

boszczem”. I tak siê sta³o.

gdzieœ oko³o 1000 wiernych.

dzieci mog³y przychodziæ na

gazecie „Izwiestia” ukaza³ siê

dzin polskich marz¹ o Karcie

Pojecha³em do Kijowa.

Na œwiêta oczywiœcie, koœció³

katechezê, na naukê jêzyka

artyku³, zawieraj¹cy informacjê

Polaka. To daje im mo¿liwoœæ

Powiedzia³em o wszystkim

jest wype³niony po brzegi.

polskiego, ¿eby by³a biblioteka.

o tym, ¿e organizacje religijne

podjêcia studiów w Polsce na

ks. Janowi Krapanowi. Wtedy

Wiadomo, ¿e Stanis³awów

MEN przekaza³ przez par-

mog¹ siê staraæ o zwrot koœ-

równi ze studentami pol-

liczy 300 tysiêcy mieszkañ-

lament do „Wspólnoty Pol-

pracowa³o na Ukrainie tylko

cio³ów, je¿eli parafie zrzeszaj¹

skimi. Wiadomo, ¿e cz³owiek

ców. Trudno jest wyliczyæ ilu

skiej” na tamte czasy, doœæ du-

20 ksiê¿y. Po jakimœ czasie

odpowiedni¹ liczbê wiernych.

mo¿e wybieraæ, gdzie chce

jest wierz¹cych. Nawet cho-

¿¹ kwotê. Ale co z tego. Z tej

ks. Augustyn pojecha³ do

Niektórzy nasi wierni do-

mieszkaæ, jest demokracja.

dziæ po kolêdzie jest trudno.

kwoty mogliœmy odebraæ

Rygi, bo wtedy z Rygi ks.

je¿d¿ali do koœcio³a do Stryja

Jednak by³oby dobrze, ¿eby

Miasto jest du¿e i nie ma tak,

tylko jedn¹ pi¹t¹. Dyrektor

kardyna³ Wajwods za¿¹dza³

i do Czerniowiec. By³a taka

pomyœla³ równie¿ o swoich

¿e jakiœ rejon jest katolicki,

„Wspólnoty Polskiej” Andrzej

Koœcio³em katolickim w ca-

grupka osób, na czele z p. Ma-

korzeniach.

czy, jak na przyk³ad jest

Chodkiewicz powiedzia³, ¿e

³ym Zwi¹zku Sowieckim, poza