20

Powstanie Warszawskie

14 – 28 sierpnia 2009 * Kurier Galicyjski

WARSZAWSKIE DZIECI

zuje, w swoich szko³ach

przechodzili szkolenie woj-

skowe. Szkolono ich w prowa-

dzeniu rozpoznania, zwiadu,

siê doœæ du¿o ch³opaków 15,

wywiadu i ³¹cznoœci. Na czas

a nawet 14 letnich. Tak by³o

Powstania otrzymywali przy-

pod koniec wojny w Niem-

dzia³y do jednostek AK, gdzie

czech, gdzie broni by³o pod

tworzyli oddzia³y rozpoz-

SZYMON KAZIMIERSKI

dostatkiem, za to brakowa³o

nawcze i ³¹cznoœciowe. Nazy-

¿o³nierzy.

wano ich tam ³¹cznikami. Zaj-

Je¿eli przyjrzymy siê Armii

Warszawskie dzieci,

mowali siê przenoszeniem

Krajowej w czasie Powstania

pójdziemy w bój,

oficjalnych meldunków po-

Warszawskiego, oka¿e siê,

Za ka¿dy kamieñ Twój,

miêdzy poszczególnymi do-

¿e znajdziemy tam doœæ

Stolico, damy krew!

wódcami AK, regulacj¹ ruchu

du¿¹ iloœæ ¿o³nierzy kilku-

Warszawskie dzieci,

na powstañczych szlakach

nastoletnich, natomiast zu-

pójdziemy w bój,

komunikacyjnych ostrzeli-

pe³nie nie bêdzie tam star-

Gdy padnie rozkaz Twój,

wanych przez Niemców oraz

szych mê¿czyzn. Armia Kra-

poniesiem wrogom gniew!

s³u¿yli jako przewodnicy w

(Bardzo popularna

jowa mia³a ¿o³nierzy pod

podziemnych kana³ach.

piosenka, skomponowana

dostatkiem, za to prawie

Najstarsi harcerze, two-

z okazji wybuchu Powstania

zupe³nie nie mia³a broni.

rz¹cy tak zwane Grupy Sztur-

Warszawskiego)

mowe, byli ju¿ ¿o³nierzami

Udzia³ harcerzy

walcz¹cymi z broni¹ w rêku.

w akcjach bojowych

Ani pan Dobrowolski, pi-

Tworzono z nich w czasie

sz¹cy do tej piosenki s³owa,

Najwiêksz¹ i od razu zor-

okupacji oddzia³y bojowe

ganizowan¹ grup¹ nasto-

ani pan Panufnik pisz¹cy do

Kedywu (czyli Kierownictwa

latków w Armii Krajowej

tej piosenki melodiê, nie

Dywersji). Cz³onkowie Grup

(w³aœciwiej by³oby powie-

myœleli o jakichkolwiek dzie-

Szturmowych zobowi¹zani

dzieæ „przy Armii Krajowej”),

ciach, tak jak nikt nie myœla³

byli do szkolenia wojskowego

o dzieciach, nadaj¹c lwow-

byli harcerze zrzeszeni w

na konspiracyjnych podcho-

skiemu 40. Pu³kowi Piechoty

podziemnym Zwi¹zku Har-

r¹¿ówkach, zaœ na czas po

oficjalny przydomek Dzieci

cerstwa Polskiego, na czas

wojnie, do studiowania na

Lwowskich.

okupacji ukrytego pod nazw¹

tajnych kompletach wy¿szych

Na wojnê zawsze bra³o

„Szare Szeregi”.

uczelni Warszawy. W czasie

siê ludzi m³odych, bo m³ody

powstania, harcerze z Grup

Pamiêæ o Powsta-

jest sprytniejszy, szybciej

Szturmowych tworzyli naj-

siê porusza, lepiej widzi

silniejsze i najbardziej bitne

niu Warszaw-

i jest bardziej podatny na

kompanie i bataliony AK.

skim nie jest po

wszelkie sugestie ze stro-

Podczas, gdy dwie naj-

ny prze³o¿onych, wiêc py-

starsze grupy harcerzy od

to, ¿eby nad nim

tanie – kto na wojnê bêdzie

razu otrzyma³y w Powstaniu

p³akaæ. Jest po

lepszy - m³ody, czy starszy?

swoje przydzia³y, „Zawiszacy”,

to, ¿eby o nim

– by³oby bezprzedmiotowe.

ci najm³odsi, z pocz¹tku nie

Prawdziwy walcz¹cy ch³opak. Witold Modelski

bardzo wiedzieli, jak siê

myœleæ.

Dolna granica

ps. „Warszawiak”

maj¹ w Powstaniu znaleŸæ.

wieku poborowego

Ale wahanie trwa³o niezbyt

Dolna granica wieku po-

d³ugo, bo ju¿ 2 sierpnia

borowego nigdy nie by³a usta-

1944 dowództwo „Zawisza-

lona raz na zawsze. Najczê-

ków” zaczê³o organizowaæ na

œciej znajdowa³a siê ona

terenie Warszawy Harcersk¹

gdzieœ w zakresie od 18 do

Pocztê Polow¹, do s³u¿by w

20 lat (na przyk³ad Wojsko

której brano w³aœnie naj-

Polskie – 19 lat, niemiecki

m³odszych harcerzy. Poczta

Wehrmacht – 18 lat). W mia-

harcerska by³a doskonale

rê trwania dzia³añ wojen-

zorganizowana i funkcjono-

nych i narastania strat oso-

wa³a bez zarzutu. Na mieœcie

bowych, wszystkie armie

mia³a rozwieszone 40 skrzynek

œwiata zawsze mia³y i maj¹

pocztowych i zajmowa³a siê

sk³onnoœæ do pobierania

roznoszeniem listów pomiêdzy

ludzi coraz m³odszych, a w

cywilami. W miejscach zajê-

ostatecznoœci, równie¿ coraz

tych przez Niemców „Zawi-

starszych. Tak¹ mocno ju¿

szacy” przenosili pocztê ka-

postrzelan¹, a przez to mode-

na³ami. Poczta dzia³a³a a¿ do

Harcerska Poczta Polowa.

low¹ w tym zakresie armi¹,

kapitulacji Powstania. Po

„Zawiszacy” jako

sta³o siê wojsko niemieckie

pewnym czasie m³odzi pocz-

listonosze obchodz¹ swój

pod koniec wojny, gdzie rzu-

towcy otrzymali wyró¿niaj¹ce

rejon

ca³a siê w oczy wielka iloœæ

ich, okr¹g³e czapki s³u¿bowe.

kilkunastoletnich „dzieciaków”

Warszawa by³a otoczona i nie mo¿na

i siwych „leœnych dziadków”.

by³o z niej uciec. Mo¿na by³o czekaæ,

W ostatnim momencie

Tak naprawdê wygl¹da³ „warszawski gawrosz” Antek

swej aktywnoœci, wojsko nie-

Rozpylacz

a¿ na nasz¹ ulicê przyjd¹ Niemcy

mieckie pobiera³o do s³u¿by

i wszystkich wystrzelaj¹, albo nie

Jeszcze na wiele lat przed

mowe”, dla najstarszych i ju¿

ch³opaków szesnastolet-

Powstaniem Warszawskim

doros³ych, w wieku od 18 lat

nich. Rezerwuarem takiego

dopuszczaæ Niemców do naszej ulicy.

harcerze szkoleni byli do

wzwy¿.

poboru by³o Hitlerjugend,

Niech wiêc nie dziwi bezprzyk³adne

„Zawiszacy” – nie brali

pe³nienia s³u¿by pomocni-

organizacja podobna nieco

mêstwo i poœwiêcenie warszawiaków.

czej dla Armii Krajowej, w spo-

udzia³u w walkach z okupan-

do polskiego harcerstwa,

dziewanym na koniec wojny

tem. Byli szkoleni w ³¹cz-

nieŸle przygotowuj¹ca nie-

To dlatego nawet warszawscy

ogólnonarodowym powsta-

noœci, ratownictwie i pe³nieniu

mieckich ch³opaków do

„gówniarze” rwali siê do broni, ¿eby

niu przeciwko Niemcom.

s³u¿by pomocniczej. Uczyli

przysz³ej s³u¿by w wojsku.

Harcerze „Szarych Szeregów”

siê te¿ realizowaæ po zwy-

Jak wszêdzie na œwiecie, tak

zabiæ chocia¿ jednego Niemca, albo

podzieleni byli na grupy w

ciêstwie nad Niemcami tak

i ch³opaki z Hitlerjugend

rzuciæ w niego butelk¹ benzyny. Nikt

zale¿noœci od wieku. Byli to

zwany program „Jutro”, czyli

oszukiwali komisjê poborow¹,

normalny nie wysy³a dzieci do wal-

wiêc: „Zawiszacy”. Najm³odsi,

program odbudowy zniszczeñ

podaj¹c siê za starszych ni¿

w wieku 12 – 14 lat. „Bojowe

wojennych.

naprawdê byli. Komisja przy-

ki, ale warszawskie dzieci same siê

Szko³y”, dla harcerzy w wieku

„Bojowe Szko³y” – harcerze

myka³a oko i dlatego w sze-

do tej walki pcha³y.

15 – 17 lat i „Grupy Sztur-

nieco starsi. Jak nazwa wska-

regach niemieckich pojawia³o