21

Kurier Galicyjski * 14 – 28 sierpnia 2009

mia³ wiêksze szanse prze¿y-

Przenoszonej przez nich ko-

mieszkaj¹cych na miejscu

la butelkami z benzyn¹.

BRONI¥!! Wiem o jednym

cia, ni¿by nadal pozostawa³

respondencji by³o bardzo

tworzenia oddzia³u lub

Trudno powiedzieæ, ¿eby

takim przypadku.

samotny. Teraz mia³ przy-

du¿o. Nawet do kilkunastu

niedaleko takiej koncen-

tego typu oddzia³y powsta-

Ch³opak nazywa³ siê Wi-

najmniej co jeϾ.

tysiêcy listów dziennie. Ludzie

tracji. Byli to czêsto te¿

wa³y rutynowo na terenie

told Modelski. W czasie

Okaza³o siê, ¿e ch³opak

b³ogos³awili tê harcersk¹

akowcy, ale maj¹cy przydzia³

ca³ego miasta, ale tu i ówdzie,

Powstania nie mia³ jeszcze

i to raczej tylko przez kilka

ukoñczonych 12 lat. Jego

jest niesamowicie dzielny.

pocztê, bo nareszcie mogli

do oddzia³ów, tworzonych w

pierwszych dni Powstania,

rodzice zginêli pierwszego

Wkrótce awansowa³ na kapra-

dowiedzieæ siê czegoœ o ro-

innych dzielnicach, do których

takie oddzia³y siê tworzy³o.

dnia Powstania, zasypani

la, staj¹c siê tym samym

dzinie i znajomych, odciêtych

teraz ju¿ nie mo¿na siê by³o

No wiêc „gówniarz” broni nie

podczas bombardowania.

najm³odszym podoficerem

w innych dzielnicach przez

dostaæ. By³a wœród dowód-

dostawa³, bo jej brakowa³o

Ch³opak by³ sam, bez domu

Powstania. 23 sierpnia zosta³

dzia³ania zbrojne.

ców powszechnie przestrze-

dla doros³ych i ju¿ doœwiad-

i rodziny. Do oddzia³u przy-

odznaczony Krzy¿em Walecz-

Tak pokrótce przedsta-

gana zasada, ¿e do linii nie

nych. Poleg³ 20 wrzeœnia na

czonych ¿o³nierzy, ale sytu-

szed³ z w³asnym karabinem.

wia³a siê sytuacja warszaw-

przyjmuje siê ch³opaków

Wybrze¿u Czerniakowskim.

acja zmienia³a siê radykal-

No i co mieli z nim zrobiæ

skich nastolatków, zorgani-

poni¿ej 16-go roku ¿ycia. Ale

U¿ywa³ pseudonimu „War-

ch³opaki oszukiwali i nie-

nie, kiedy ch³opak przycho-

¿o³nierze oddzia³u? – Przyjêli

zowanych w harcerstwie. Ale

szawiak”.

dzi³ do oddzia³u z W£ASN¥

go! Teraz, razem z ¿o³nierzami

byli przecie¿ i tacy, którzy do

którym, szczególnie tym

Sanitariuszka Ró¿yczka

Druhny ubrane ju¿ w piêkne czapki s³u¿bowe równie¿

Drugim, równie nies³y-

pracuj¹ jako listonoszki

chanie dzielnym ¿o³nierzem

Powstania by³ 14-to letni Jerzy

Bartnik, u¿ywaj¹cy pseudo-

nimu „Magik”. „Magik” równie¿

dos³u¿y³ siê stopnia kaprala,

ale odznaczony zosta³ Or-

derem Virtuti Militari, tak,

¿e Panowie, czapki z g³ów

przed tym ch³opakiem. Vir-

tuti Militari nie dostawa³o

siê za byle co. „Magik” bodaj

¿yje jeszcze i mieszka w War-

szawie.

Najm³odszym ¿o³nierzem

Powstania Warszawskiego

by³ 8-letni „Kêdziorek” –

³¹cznik w Œródmieœciu. By³a

te¿ 8-mio letnia dziewczynka

Zdjêcie czêsto przedstawiane jako dowód na to, ¿e

Ró¿yczka GoŸdziewska, sani-

dzieci w Powstaniu jednak walczy³y. Jest to upozowane

tariuszka w szpitalu na ulicy

Dorêczenie przesy³ki

zdjêcie ma³ego pocztowca (czapka!), który zapewne

Moniuszki 11. Dziêki poœwiê-

wyprosi³ sobie zdjêcie z prawdziw¹ broni¹. Ten

harcerstwa nie nale¿eli. Ci,

ceniu tego dziecka wiele osób

wy¿szym i mocniej zbudow-

¿o³nierz, stoj¹cy z ty³u za ch³opakiem, to w³aœciciel

choæ tak samo patriotycznie

prze¿y³o Powstanie. Ró¿yczka

anym, nie jeden raz udawa³o

broni pilnuj¹cy, ¿eby mu „³epek” nie „prysn¹³”

nastawieni jak harcerze,

zmar³a w paŸdzierniku 1989

siê dowódcê nabraæ.

z broni¹ gdzieœ w gruzy

mieli sytuacjê trudniejsz¹,

roku we Francji. Mia³a 53

Do s³u¿b pomocniczych

bo chc¹c pomagaæ Powsta-

lata.

przyjmowano ju¿ ch³opaków

„Przypadki dzieci, walcz¹cych w Pow-

niu, musieli sobie sami

Koniecznie trzeba wspom-

13–to, lub 14-to letnich.

za³atwiaæ przydzia³y do jed-

nieæ o jeszcze jednym ³¹czni-

Poszczególne przypadki ch³o-

staniu rzeczywiœcie siê zdarza³y, ale

nostek walcz¹cych lub

ku, 11-to letnim Wojciechu

paków jeszcze m³odszych

trzeba podkreœliæ, ¿e by³y mimo wszystko

oddzia³ów pomocniczych.

Zaleskim, (mo¿e Zalews-

zdarza³y siê, ale na zasadzie

bardzo rzadkie. Dowódcy unikali jak

Pomaga³ im w tym ba³agan

kim), który s³u¿y³ w grupie

wyj¹tkowego fenomenu.

organizacyjny, jaki zapanowa³

szturmowej sier¿anta „Grze-

Generalnie, dzieciaki nie

ognia przyjmowania do oddzia³ów

ju¿ pierwszego dnia Powsta-

sia”. Do walki przyj¹³ pseud-

mieli szans na walkê zbrojn¹

walcz¹cych dzieci, b¹dŸ nawet „m³odszej”

nia. Okaza³o siê, ¿e zebranie

onim „Orze³ Bia³y”. Ch³opak

choæby dlatego, ¿e nikt nie

wszystkich powstañców na

by³ niesamowitym zwia-

chcia³ daæ im broni. Broni

m³odzie¿y z kilku przyczyn, np.: oso-

mobilizacjê o godzinie „W”

dowc¹. Niby Indianin przekra-

by³o wœciekle ma³o i mia³a

by takie nie mia³y ¿adnego doœwiad-

by³o praktycznie niemo¿liwe.

da³ siê niezauwa¿ony przez

wartoœæ ju¿ nie z³ota, a dia-

czenia bojowego (podejrzewam nawet,

Zanim jeszcze godzina „W”

linie niemieckie, robi¹c g³êbo-

mentów.

wybi³a, na mieœcie, tu i ówdzie

kie rozpoznania nieprzyja-

¿e dla niektórych karabin by³by zbyt

rozgorza³y walki z Niemcami,

Ch³opak, który

ciela. Kiedyœ wyprowadzi³

du¿ym ciê¿arem); – nie chciano przele-

którzy zauwa¿yli koncentruj¹-

przyszed³ z w³asn¹ broni¹

grupê „Grzesia” z bezna-

cych siê powstañców lub

dziejnego zdawa³oby siê

Kto by dawa³ tak¹ cenn¹

waæ dzieciêcej krwi, nie chciano, ¿eby

przeje¿d¿aj¹ce ulicami pow-

okr¹¿enia. Poleg³ dnia 21

broñ jakiemuœ „³epkowi”?

œmieræ zbiera³a ¿niwo u tych, do której

stañcze transporty broni.

sierpnia.

Warszawskie okreœlenie

by³o im jeszcze daleko; (to chyba

Wiele dzielnic zosta³o przez

Generalnie tak w³aœnie

bardzo m³odego ch³opaka

to odciêtych od reszty miasta.

by³o. Ch³opaki lepiej spraw-

jako „gówniarz”, albo „³epek”

oczywiste) – osoby takie wykazywa³y

Za³ama³o to równie¿ komu-

dzali siê jako ³¹cznicy, ni¿

wcale nie musi byæ obraŸli-

siê nadmiern¹ odwag¹ i zbyt du¿ym

nikacjê miejsk¹. Miejscowi

doroœli. Byli sprytni, zwinni,

we i czêsto ma charakter

dowódcy AK, wobec niewiel-

odwa¿ni i bardzo inteligentni.

wyraŸnej sympatii, lub

fanatyzmem, co tylko zwiêksza³oby

kiej iloœci ¿o³nierzy, zg³aszaj¹-

Wydaje mi siê, ¿e stoj¹ca na

nawet g³êbokiego podziwu.

u nich straty; Jeszcze raz zaznaczam,

cych siê na koncentracjê,

Starym Mieœcie spi¿owa pokra-

Z takich w³aœnie sprytnych

¿e do oddzia³ów walcz¹cych przyj-

rozpoczêli werbunek do

ka, maj¹ca symbolizowaæ

„³epków” formowano od-

swoich oddzia³ów, przyjmuj¹c

„Ma³ego Powstañca”, swoim

dzia³y „butelkarzy”, atakuj¹-

mowano od 16-17 lat.”

do s³u¿by m³odych mê¿czyzn,

cych pojazdy nieprzyjacie-