17

Kurier Galicyjski * 18 – 28 września 2009

ziem, a do tego byli tacy szar-

nie pod go³ym niebem, a na

Czerwonej sta³a Polska...

podoficerska i oficerska,

budowy umocnieñ, pamiêtaja

manccy i tak piêknie wygl¹-

tych stertach – wyleguj¹ce siê

Zachodni, polski brzeg S³uczy

centrala radiowa, sk³ad

¿o³nierzy polskich, bardzo

dali... Ogl¹damy zdjêcia z

bezpañskie psy...

jest wy¿szy, brzeg wschodni –

smarów... Od szaroœci betonu

przyjaŸnie nastawionych do

przed wojny, s³uchamy wspom-

W Hubkowie niewiele os-

p³aski. Spiêtrzona woda mia³a

wyraŸnie odbija ceglasty kolor

ludnoœci miejscowej. Czas

nieñ. Jest w nich wiele ciep³a

ta³o siê z zamku. Wysoko,

zatopiæ wschodni brzeg, a roz-

farby. Idziemy przez puste

budowy umocnieñ, a potem

korytarze, wchodzimy do

okres, kiedy KOP trwa³ tu na

i nostalgii, ale te¿ pamiêæ

chyba z piêædziesi¹t metrów

lewiska chroni³yby linie bunk-

pomieszczeñ i cieszymy siê

posterunku, wspominaj¹ jako

groŸnych dni wojny – zaciê-

nad lustrem S³uczy, na stro-

rów przed bezpoœrednim ata-

z ka¿dego odnalezionego

najlepszy okres w swoim

tych walk i ofiar, jest gorycz

mym brzegu, stercz¹ ku niebu

kiem. Obydwa jazy w okolicy

œladu.

¿yciu. Chêtnie wracaj¹ do

wrzeœniowej klêski i egze-

resztki murów. Dojœcia do

Tynnego s¹ dziœ po wschod-

Z wnêtrza bunkru wycho-

wspomnieñ z czasów przed-

kucji sowieckich, dokonywa-

ruin broni... pies, który zawsze

niej stronie rzeki, bo S³ucz

dzimy przez w³az na dach,

wojennych, gdy po ich wsiach

nych na polskich ¿o³nierzach.

wyskakuje na scie¿kê z przy-

zmieni³a koryto. Zachowaly siê

Mieszkañcy wsi pamiêtaj¹

podziwiamy piêkn¹ panoramê

uwijali sie polscy ¿o³nierze –

leg³ego obejœcia i wcale nie na

jednak bardzo dobrze – zostaly

miejsca spoczynku ¿o³nierzy

okolicy. Wokó³ z³oci siê prze-

czêstowali dzieci czekolad¹,

¿arty ujada i nawet usi³uje

jeszcze metalowe prowadnice,

wrzeœnia. Po zajêciu Wo³y-

slu¿¹ce do opuszczania prze-

nica, roœnie len, przy ¿niwach

pomagali ludziom, jak tylko

atakowaæ – jak prawdziwy

nia, Sowieci dok³adnie ba-

uwijaj¹ siê ludzie. Zagadniêci,

mogli, doprowadzili do wsi

stra¿nik.

gród. Beton jest „jak nowy”.

dali zdobyte bunkry. Próbo-

chêtnie wspominaj¹ czasy

pr¹d. Byli dobrodziejami tych

Najbardziej tajemnicza

Ma³o tego – przetrwa³y staran-

wali znaleŸæ wœród miejsco-

nie ociosane pale drewniane,

jest ogromna twierdza rosyj-

wych kogoœ, kto pomaga³ przy

równiusienko wbite jeden przy

ska w Tarakanowie, pod Dub-

budowie umocnieñ – za

wszelk¹ cenê chcieli poznaæ

tajemnicê tak mocnego

betonu oraz sposób budowy.

Ocala³y bunkier sztabowy

Jaz „Tynne”

Zburzony bunkier na £ysej

Górze

Ekspedycje sowieckie penet-

Napis „smary”

rowa³y polskie bunkry, roz-

nem, gdzie rozegra³ siê te¿

bijaly je, a nastepnie czeœci

drugim i chroni¹ce niegdyœ

jeden z epizodów walk pol-

rozbitych bunkrów wioz³y na

krawêdŸ betonowej przegrody

Centrala telefoniczna

skiego ¿o³nierza z bolszewi-

stacjê do pobliskich Niemo-

przed rozmywaniem. W fila-

kami w roku 1920. Mo¿na

wicz, by przerzuciæ je na

rach jazów s¹ zabetonowane

przejœæ tu¿ obok murów

zachód, na nowo wytyczon¹

rury, stercz¹ te¿ metalowe

twierdzy, min¹æ wejœcie i nie

granicê na Sanie... W rozmo-

uchwyty, pozosta³e po moco-

znaleŸæ tej warowni. Mo¿na

wach przewijaj¹ sie te¿ -

waniach  mechanizmów.

niesopdziewanie natrafiæ

jakby dla kontrastu – wspo-

Wiêkszoœæ bunkrów, nale¿¹-

wœród zaroœli na wybetono-

mienia o innych, ma³o przy-

cych do odcinka „Tynne”

wane stanowisko karabinu

jaznych dla ludnoœci ¿o³nie-

zosta³a zniszczona przez

maszynowego. Mimo du¿ych

rzach, których niektórzy

sowietów. Pote¿ne betonowe

zniszczeñ twierdza wci¹¿ jest

uwa¿aæ chc¹ za bohaterów.

p³yty zdeformowane s¹ przez

potê¿na, a penetrowanie

wybuchy, prêty zbrojeñ s¹

Izba podoficerska

pomieszczeñ nie jest bez-

12 lipca 2009 roku odbyla

powykrêcane, wypiêtrzone

sie w Tynnym znamienna,

pieczne – kr¹¿y wiele opo-

bry³y betonu stercz¹ ku niebu,

aczkolwiek kameralna uro-

wieœci o pu³apkach, o niezba-

przypominaj¹c o rozpaczli-

danych korytarzach, tym

czystoϾ Рna dwu bunkrach

wych zmaganiach sprzed lat

bardziej, ¿e mury s¹ bardzo

zosta³y wmurowane i po-

siedemdziesiêciu.

zniszczone, strasz¹ pozba-

œwiêcone tablice pami¹t-

Bunkier na £ysej Górze

wione zewnêtrznej œciany

kowe. Byæ mo¿e odmówiona

przy jazie „Przekora” jest tu¿

pomieszczenia koszar, gdzie

zosta³a w tym dniu pierwsza

przy ostatniej stacji bocznicy

widaæ jeszcze kolor œcian, ale

od tamtych tragicznych

kolejowej. Góra nie jest dziœ

w szczelinach murów ju¿

wydarzeñ z drugiej po³owy

³ysa, porasta j¹ las – m³ode,

szaleje roœlinnoœæ.

wrzeœnia 1939 roku uro-

powojenne sosny – cienkie

Zwiedzamy i inne twierdze

czysta modlitwa za dusze

i proste. Gdzieniegdzie jed-

Izba oficerska

– zachowa³y sie umocnienia

poleg³ych obroñców... W 70.

nak trafia sie stara, powy-

polskiej linii obronnej na

rocznicê wojny obronnej,

krêcana sosna, pewnie wiele

S³uczy – bunkry, jazy, nasypy

w okolicy Tynnego rozbili

pamiêta, mo¿e te¿ kiedyœ

kolejowe, fundamenty bu-

obóz harcerze i harcerki

os³oni³a swym pniem polskiego

dowli. Najbardziej znany jest

Hufca „Wo³yñ” Harcerstwa

¿o³nierza... Nie wszystkie

jaz Przekora, po³o¿ony wœród

Polskiego na Ukrainie oraz

bunkry zosta³y jednak zni-

lasów, kilka kilometrów na

chor¹gwi Zachodniopomor-

szczone. Znajdujemy dwa

po³udnie od Tynnego. Jazów

skiej ZHR. Wêdrowali po

ocala³e bunkry – jeden zwyk³y,

by³o kilka, a s³u¿y³y one do

okolicy – zwiedzali kolejne

bojowy, a drugi rozbudowany,

spiêtrznania wody w S³uczy,

bunkry, przemierzali d³ugie

z punktem dowodzenia. Nie

w razie zbli¿aj¹cego siê nie-

ma w nich ju¿ wyposa¿enia

kilometry wzd³u¿ S³uczy,

bezpieczeñstwa, a tym niebez-

czy mebli, ale wiele tu jeszcze

s³uchali wspomnieñ miejsco-

pieczenstwem mia³ byæ spo-

mo¿na znaleŸæ: mocowania

wych mieszkañców. Oni to

dziewany atak ze wschodu

w³aœnie ufundowali i wmu-

dzia³a, rury na przewody

– z ZSRR. Komunizm powinien

rowali wspomniane tablice...

elektryczne, drabinki. Naj-

by³ zostaæ podarowany ca³emu

wiêksze wra¿enie robi¹

KG

Pami¹tkowa tablica umieszczona przez harcerzy

œwiatu, a na drodze Armii

napisy. Izba bojowa, izba