9

Kurier Galicyjski * 2 – 16 listopada 2009

poLscy konserWaTorzy uraToWaLi

koLejny zabyTek na ukrainie

i specjalista z obróbki metali Marek

Haniów. Zanim artysta przystąpił do

pracy, szczegółowo poznał historię

budowy katedry św. Zofii oraz – w

oparciu o materiały archiwalne i zdję-

cia – dowiedział się o szczegółach

natalia KoStyK

budowy Carskich Wrót.

tekst i zdjęcia

Został wykonany szeroki zakres

prac, trwających ponad dwa lata. W

23 października w budynku

tym czasie przestudiowano skład che-

dawnej kolegiaty – dziś

miczny wrót, szczegóły technologii i

muzeum Sztuki w Stani-

budowy, charakter uszkodzeń. Utwo-

sławowie, została otwarta

dyrektor generalny „rezerwa-

rzono schemat-rekonstrukcję pierwot-

wystawa „Srebrne Carskie

tu historycznego” - „Katedra

nego wyglądu Carskich Wrót. Artyści

wrota ikonostasu Katedry

św. zofii” nela Kukowalska

polscy odtworzyli ten proces, maksy-

św. zofii w Kijowie –

Kijowie. 10 stycznia 1984 r. z magazy-

malnie zbliżając się do oryginalnego:

jako wspólny projekt

nów Kijowo-Peczerskiego rezerwatu

wszystkie prace prowadzono, używa-

konserwatorów ukraińskich

Przemawia konsul rP we lwowie marcin zieniewicz obok -

historyczno-kulturowego przedmioty

jąc technologii osiemnastowiecznych

i polskich”.

dyrektor muzeum Sztuki w Stanisławowie michał dejnega

powróciły do Państwowego Rezer-

oraz wykorzystując oryginalne narzę-

Otwarcia wystawy dokonał przed-

watu architektoniczno-historycznego

dzia – czekany, które były przekazy-

Piotra I przekazała w 1744 r. Rafałowi

Zaborowskiego (1731-1747) i Tymo-

stawiciel Konsulatu Generalnego RP

„Katedra św. Zofii”.

wane przez złotników polskich z po-

Zaborowskiemu podczas odwiedzin

teusza Szczerbackiego (1748-1757).

we Lwowie – konsul Marcin Zieniewicz

Ten wspaniały zabytek konserwo-

kolenia na pokolenie. Nieznacznym

Kijowa. Tysiąc z nich metropolita dał

Jest o tym mowa w napisie, który

wraz z dyrektorem Muzeum Sztuki w

wali fachowcy z Polski. Przyjechali na

odejściem od technik tradycyjnych

artystom na wykonanie ikonostasu.

wyłożono w części dolnej wrót. Tam

Stanisławowie Michałem Dejnegą. Na

Ukrainę, sfotografowali i wymierzyli

były prace, związane ze złotnictwem,

W roku 1922 podczas konfiskaty

też zawarto informację, że były wy-

otwarcie została zaproszona dyrektor

wrota, natomiast konserwacja odby-

wykonywane niegdyś metodą ognio-

dóbr cerkiewnych, srebrne wrota wy-

konywane prawie przez trzy lata – od

generalny „rezerwatu historycznego”

wała się w Krakowie. W tym celu zo-

wą. Narażały one rzemieślników na

ciągnięto z ikonostasu i podzielono na

18 października 1747 roku do 7 wrze-

- „Katedra św. Zofii” Nela Kukowalska

stał stworzony program komputerowy,

niebezpieczny wpływ oparów rtęci.

części celem przetopienia. Na szczę-

śnia 1750 r. Zaznacza się, że zużyto

oraz kuratorzy prac konserwatorskich

Praca ta jest bardzo trudna i czaso-

ze strony ukraińskiej i polskiej. Ze

chłonna, ponieważ wymaga sporej

strony polskiej przyjechał Jan Paw-

precyzji.

licki, architekt, kierownik oddziału

Carskie Wrota zostały przywiezio-

krakowskiego polskiej firmy konser-

ne do Kijowa w przeddzień jednego z

watorskiej. Ze strony ukraińskiej – Mi-

największych świąt chrześcijańskich

rosław Otkowicz, plastyk, dyrektor filii

– Zesłania Ducha Świętego.

lwowskiej Centrum Naukowo-Konser-

Carskie Wrota umieszczono tam,

watorskiego na Ukrainie.

skąd je wyjęto prawie dziewięćdzie-

Prezentowana ekspozycja pre-

siąt lat temu. Bezpośrednio w świątyni

zentuje  fotografie  uszkodzonych

konserwatorzy nanieśli na wrota war-

płytek srebrnych wrót przed i po

stwę złota, aby harmonizowały one z

konserwacji, kiedy przeprowadzo-

pozłoconym ikonostasem. Uroczyste

no oczyszczenie, wyrównanie oraz

otwarcie wrót nastąpiło 26 lipca 2008 r.

uzupełnienie miejsc zniszczonych.

z udziałem Prezydenta Ukrainy. Od-

Wystawa fotograficzna odzwierciedla

nowione srebrne wrota ikonostasu

główne etapy konserwacji i rekon-

katedry św. Zofii poświęcił Patriarcha

strukcji niepowtarzalnego zabytku

Bartholomeos I.

osiemnastowiecznego. Trudność kon-

który umożliwia zobaczenie każdego

Prace restauracyjne prowadzo-

ście, tak się nie stało i w 1940 roku

6 pudów i 20 funtów srebra oraz 120

serwacji polegała na tym, że do dnia

oddzielnego fragmentu, odtworzenie

no pod patronatem ministrów kultury

wszystkie fragmenty, które pozostały

czerwieńców na pozłotę.

dzisiejszego po wielkim zabytku o

go w wielkości naturalnej. Do pracy

i dziedzictwa narodowego – Michała

po zabytku, zostały przekazane z

Wrota zostały wykonane przez

wadze 104 kg pozostało zaledwie 11

przy tym bardzo złożonym projekcie

Kazimierza Ujazdowskiego oraz Bog-

państwowego rezerwowego funduszu

złotników kijowsko-podolskich Seme-

niewielkich fragmentów.

zaangażowano najlepszych rzeźbia-

dana Zdrojewskiego. Nad prezentowa-

walutowego do Kijowsko-Peczerskie-

na Tarana, Petra Wołocha oraz Iwana

Srebrne Carskie Wrota ikonosta-

rzy polskich, ponieważ na srebrnych

ną w Stanisławowie wystawą patronat

go rezerwatu historyczno-kulturalne-

Zawadowskiego. Można się domy-

su Katedry św. Zofii – to niepowtarzal-

wrotach każda z figur nie jest płaska,

objął Konsul Generalny RP we Lwowie

go. Aż do lat 70. ubiegłego wieku o

śleć, iż kolosalne środki na wykonanie

ny zabytek baroku ukraińskiego.

a została wyrzeźbiona w sposób re-

– Grzegorz Opaliński.

istnieniu fragmentów Carskich Wrót

wrót pochodziły z 1500 złotych czer-

Zostały wykonane dla nowego

liefowy. Rekonstrukcji wykonał jubiler

wiedzieli tylko niektórzy muzealnicy w

wieńców, które caryca Elżbieta córka

ikonostasu, za Metropolitów Rafała

kG

List z Nowego Rozdołu

dzień nauczyciela w polskiej szkole w centrum kulturalno oświatowym

im. karoliny Lanckorońskiej w nowym rozdole, niedaleko Lwowa

Przy Towarzystwie Pomocy Pola-

pory nigdy nie miały styczności z

kom „Wielkie Serce” w dniu 5 paź-

polską kulturą, a nie jedno z nich

dziernika b.r. odbyła się wielka Gala z

nie potrafiło powiedzieć ani jedne-

okazji dnia nauczyciela, dzieci z pol-

go słowa w języku polskim (cho-

skiej szkoły przygotowały piękną uro-

ciaż pochodzą z rodzin o polskich

czystość na którą zaprosili wszystkich

korzeniach).

nauczycieli naszej szkoły oraz zarząd

Wszystko to zawdzięczają naszej

Towarzystwa „Wielkie Serce”.

szkole i są dumne, że uczą się języka

Były podziękowania ze strony Preze-

polskiego, historii, tradycji i wszystkie-

sa Towarzystwa p. Mirosławy Tomeckiej

go co z Polską związane. Szkoła z ko-

dla nauczycieli za ich wkład i poświęce-

lei jest dumna że ma tak utalentowa-

nie się dla szkoły, także dyrektor szkoły

ne dzieci. Szkoła w Nowym Rozdole,

p. Wasyl Koziar złożył nauczycielom

choć istnieje stosunkowo niedawno

podziękowania oraz życzenia owocnej

wybija się powoli na pozycję lidera.

współpracy w nauczaniu naszych dzieci

W uroczystościach rozpoczęcia roku

języka polskiego jako Ojczystego oraz

szkolnego jakie odbyły się 5 września

historii i tradycji polskich.

sze swoimi występami artystycznymi

się znajomością języka polskiego,

się opisać co człowiek czuje w duszy,

br. brało udział około 500 osób.

Dzieci obdarowały wszystkich na-

udowodniły, że wysiłki nauczycielskie

recytując wiersze polskich poetów

widząc jak małe dzieci tańczą polskie

uczycieli kwiatami, a co najważniej-

„nie poszły w las”. Dzieci wykazały

oraz śpiewając polskie pieśni. Nie da

tańce narodowe, a przecież do tej

kG