Ludzkie dzieje

19

Kurier Galicyjski * 12-25 lutego 2010

Wieś, kT rą omija... śmierć

halina PŁUGaTor

tekst i zdjęcia

W  podkarpackiej  wsi

Pomoniata w powiecie ro-

hatyn mieszka jeden z naj-

starszych obywateli Ukra-

iny – studziesięcioletni My-

chajło ciuniak.

Wieś leży między Przykarpa-

ciem i Ziemią Lwowską, niegdyś ją

„wspomnieli” Tatarzy. Stąd nazwa –

Pomoniata, od ukr. pomynaty (wspo-

minać). To wieś, miłująca wolność, od

dawna słynąca z mężnych, mądrych

mieszkańców, utalentowanych mala-

rzy ikon. Tę wieś omija… śmierć. Dziś

mieszka tu dwóch mężczyzn, którym

dawno przewaliło za setkę. To nasz

bohater, studziesięcioletni Michał Ciu-

Mychajło ciuniak z synową i wnuczką

niak i stuośmioletni Petro Petryszyn.

Ponad czterdziestu mieszkańców

wsi ma ponad 95 lat. Wszyscy oni,

o dziwo, są zdrowi, mają dobrą

pamięć, dziesiątki dzieci, wnuków i

prawnuków. Korespondent „Kuriera

Galicyjskiego” zawitała do wsi, gdzie

ludzie tak długo żyją.

…Śnieg skrzypi pod nogami,

mróz przenika do szpiku kości, a

Studziesięcioletni Mychajło ciuniak

jednak chłopi z Pomoniaty kręcą się

na podwórkach. Wielu z nich jest

w podeszłym wieku, ale są żwawi

i pracowici, mają takie zdrowie, że

pozazdrościć można. „Żebyśmy do-

dom Mychajła ciuniaka

żyli tego wieku”, - mówi wójt Iwan

Stefanyszyn, wskazując mi drogę

kaliśmy wnuków i prawnuków. Cze-

Modlitwy zamiast pigu-

do obejścia najstarszego miesz-

muś moja babka nie chce, żebym

łek

kańca. Na szerokim podwórzu stoją

do niej szedł do nieba, pewnie modli

Nawet straszliwa choroba syna

dwie niewielkie chatki. Jedna - stara

się o długie lata dla mnie, a ja nie

nie załamała dziadka, cieszącego się

i skrzywiona, a druga – niewielka

narzekam”, - żartuje długowiecz-

życiem. Wołodymyr Ciuniak całe ży-

i dobrze wyglądająca. Właśnie tu

ny dziadek z Pomoniaty. Radością

cie był traktorzystą i doznał ciężkiego

mieszka pan Ciuniak. Śnieg dooko-

dziadka są syn i synowa, troje wnu-

urazu. Obecnie jest przykuty do łóż-

ła jest ładnie odgarnięty. Wójt Po-

ków, ośmioro prawnuków i prapra-

ka. O ojca troszczy się synowa i wnu-

kopia dowodu osobistego

moniaty mówi, że dziadek sam (!!!)

wnuk.

ki. To nieszczęście dziadek przeżył i

daje sobie radę w obejściu. Pomoc

przyjął, jak wolę Bożą. Pan Mychajło

Był zapraszany na zabawy, żeby ludzi

przyjmuje niechętnie. „Dziadek nie

mieszka dziś sam. Nie ulega namo-

Wspomnienia

kopia metryki urodzenia

pocieszyć. Pan Mychajło pamię-

lubi też, żeby mu przypominano o

wom rodziny, by się przeniósł do ich

dobre i złe

Mychajła ciuniaka

ta poszczególne słowa w języku

jego poważnym wieku, gniewa się,

O „partyzantce” Michał Ciuniak

gospodarstwa. Mówi, że jest jeszcze

polskim i niemieckim, wszak żył w

„Urodziłem się w tej wsi, w wie-

wszak jest jeszcze bardzo młody

może opowiadać godzinami. Choć

w stanie sam o siebie zadbać i nie

okresie panowania Austro-Węgier i w

lodzietnej biednej rodzinie.  Było

duchem. O młodych kobietkach

sam w niej nie był. Czasem kogoś

chce być nikomu ciężarem.

dwudziestoleciu międzywojennym, „za

nas dziesięcioro, - jubilat powoli roz-

lubi opowiadać, czasem żartuje, że

ostrzegł. Miejscowy kapłan bardzo

Krewni nie pamiętają, by się

Polski”, rozmawiał w tych językach. O

poczyna swą opowieść. – Ojciec i

może się ożenić”, – wesoło mówi

go prosił, by ten był ostrożny i pożało-

zwracał do lekarzy. Wydaje się, że

tym, jak był najmitą, mówi niechętnie,

matka ciężko pracowali, nie dojadali,

pan Stefanyszyn.

wał żonę i syna. Bóg strzegł naszego

nigdy nie był chory. Jeśli zaś cho-

w oczach stają mu łzy. Synowa prosi,

nie dosypiali, pragnęli tylko, by nam

długowiecznego dziadka – nie został

roba trochę go zaniepokoi, to wie-

by nie wspominać o nieszczęściach

było dobrze”. Nie było im sądzone

wywieziony na Syberię ani wsadzony

czorem napije się herbatki ziołowej,

niepiśmienny,

dziadka, bo staruszek może się

zobaczyć, czy dzieci dobrze żyją,

do więzienia.

pomodli się, a rano wstaje zdrowy.

co zna trzy języki

zdenerwować. Przyjdą smutne wspo-

szybko odeszli do Boga, zaś sieroty

„Chrystus nam się narodził, dro-

Więzieniem stała się sowiecka

O tajemnicy swego długiego życia

mnienia. Zacznie się płacz, którego

rozeszły się między ludzi, wynajmu-

dzy moi goście!”, - przytupując, śpie-

rzeczywistość i katorżnicza praca

mówi chętnie. Twierdzi, że wspie-

nie będzie można uciszyć.

jąc się do pracy. Dziadek Mychajło

szy nas przywitać u progu wesoły,

w kołchozie. Dziadek Mychajło nie

rają go święci. „Każdego wieczoru

Jaskrawym promieniem wśród

służył u panów i wiejskich bogaczy,

żwawy dziadek. W żaden sposób nie

wstydził się najcięższej pracy, bar-

widzimy, jak klęka do modlitwy, –

czarnych dni było spotkanie tak

na folwarkach. Z tego powodu nie

można uwierzyć, że ma 110 lat. Przy

dzo chciał wybudować własny dom.

opowiadają „Kurierowi” sąsiedzi

samo biednej dziewczyny ze wsi

chodził do szkoły i do dziś pozostał

świątecznym stole siedzą synowa,

Kosił, młócił, budował, nosił worki,

dziadka. – Prosi krewnych, by czy-

Oryszkowce na Ziemi Lwowskiej.

niepiśmienny. Na szczęście, Michał

wnuczka z mężem i kotka Anusia.

był koniuchem, pastuchem, robot-

tali mu Biblię. Pewnie dzięki takim

„Byłem przystojnym chłopakiem,

Ciuniak nie został również powołany

„Nikt nie wierzy, że nasz ojciec uro-

nikiem niewykwalifikowanym. „Ta

cichym i skromnym sprawiedliwym

ale bogate mnie nie chciały, – twarz

do wojska. Kto wie, czy rozmawiali-

dził się w roku 1900, - uśmiecha się

rodzina jest na wsi znana i szanowa-

trwa nasz świat”. Mychajło Ciu-

dziadka Michała się rozjaśnia, – a

byśmy z tym dostojnym panem, gdy-

synowa Kateryna i pokazuje doku-

na, – mówi synowa. – Nieboszczka

niak mówi, że modli się za swych

moja Kateryna wyszła za mnie i

by przywdział mundur?

menty starszego pana. – To prawda.

teściowa była bardzo dobrym czło-

bliskich, babkę w niebie, za prezy-

nie pożałowała. W miłości i spoko-

Natomiast dziadek dobrze pamięta

Nie możemy się temu nadziwić i nie

wiekiem, a teść – to żartowniś. Takie

denta i za… kotkę. Ostatnia – to

ju przeżyliśmy dziesiątki lat, urodził

dziesiątki piosenek i melodii, wszak za

wiemy, jak dziękować Bogu za ten

ciężkie życie mieli, a żartowali, śpie-

najwierniejszy jego przyjaciel.

nam się syn, ożeniliśmy go, docze-

młodu nauczył się gry na cymbałach.

jego długi wiek”.

wali, modlili się”.

kG

Jak obyczaj stary każe

Już tradycyjnie, w 4 niedzielę

sala. Organizatoryy spotkania za po-

stycznia, wspólnota polska miasta

średnictwem „Kuriera Galicyjskiego”

Stryja zebrała się na wspólnym

dziękują wszystkim osobom, które

opłatkowym spotkaniu, zorganizo-

zes TKPZL – oddział w Stryju Ta-

przyczyniły się do zorganizowania

ralno-Oświatowego im. Karoli-

RP we Lwowie Jan Romejko-Hur-

wanym przez rzymskokatolicką pa-

tiana Bojko.

tej pięknej, świątecznej imprezy.

ny Lanckorońskiej i Towarzystwa

ko, przedstawiciel władz miasta

rafię Wniebowzięcia NMP w Stryju

Zebrani wysłuchali koncertu

„Wielkie Serce” z Nowego Rozdołu.

Stryja – naczelnik Działu Kultury

oraz oddział stryjski TKPZL.

kolęd w chóru „Los” pod kierownic-

Zagościły też „Jasełka-Herody” ze

Bogdan Bojko, Zbigniew Jarmił-

Julia Bojko,

Na tegoroczne spotkanie przy-

twem Igora Mychajliwa oraz człon-

Strzelczysk. Spotkanie rozpoczął

ko z Zarządu Głównego TKPZL,

nauczyciel k.o.c. im. k.

byli liczni goście, wśród nich: konsul

ków Klubu Studenta. Śpiewała cała

ks. Józef Legowicz oraz Pani Pre-

przedstawiciele Centrum Kultu-

Makuszyńskiego w Stryju