21

Kurier Galicyjski * 30 marca – 15 kwietnia 2010

dokąd idziemy na kawę

mieli ormiański rodowód, związane były

z historią Ormian stanisławowskich.

Najciekawsze rękopisy ormiańskie po-

w tym tygodniu?

chodziły ze zbiorów Ossolineum we

Lwowie i z Archiwum miasta Stanisła-

wowa. Z organizatorami wystawy współ-

pracowali naukowcy ze Lwowa, miano-

wicie dr. Aleksander Czołowski, kustosz

oLeG BoryNiaK

Rudolf Mękicki, wojewódzki konserwator

dr. Józef Piotrowski. Wystawę poparły

Zima wreszcie dobiegła końca,

poważne lwowskie instytucje naukowe:

wybory już mamy za sobą, ba nawet

zdrowych, radosnych

Archiwum Miejskie Lwowa, Biblioteki

koalicja już jest, a więc wreszcie mo-

i spokojnych

Bowarowskich, Uniwersytecka Poturzyc-

żemy na chwilę wrócić do normalne-

Świąt Wielkanocnych

ka hr. Dzieduszyckiego, Ossolineum,

go trybu życia. Zacząć więcej uwagi

oraz

Muzeum Narodowe im. króla Jana III

poświęcać rozmowom z przyjaciółmi

pomyślności

Sobieskiego. Udział w wystawie tych

na tematy, niekoniecznie związane z

instytucji, również tak parafii i społeczno-

w życiu zawodowym

polityką, dłuższym spacerkom, co i tak

ści ormiańskiej miasta śmiało uznać za

ostatecznie, w obu przypadkach, spro-

i osobistym!

próbę generalną przed wystąpieniem

wadza się do wizyty w „knajpie” czy re-

na ogólnoormiańskiej wystawie lwow-

stauracji na filiżance pachnącej kawy,

skiej. Tak faktycznie stało się i znaczną

a może jeszcze na czymś (?).

część zabytków ormiańskich z tejże wy-

Jak to często bywa w takiej chwili

stawy pokazano w 1932 roku we Lwo-

pojawia się banalne, a zarazem istot-

wie, zaś później przekazano do Mu-

ne pytanie: no to dokąd idziemy

zeum Ormiańskiego. Wśród najbardziej

na kawę? Jeśli o mnie chodzi, gdy

cennych i ciekawych był Ewangeliarz

miała zapaść taka decyzja, odpowia-

ormiański ręcznie pisany z 1551 r., XVI-

wieczny iluminowany „Modlitewnik chó-

ralny ormiański”, Ewangeliarz ormiański

z drugiej połowy XVII wieku pisany na

pergaminie i bogato iluminowany, oraz

pontyfikał ormiański z początku XVIII

w. Pontyfikał był dziełem ks. Stefana

Roszki. Na pierwszej stronie zachowało

się oryginalne zatwierdzenie jego tek-

stu przez ks. abpa Jana Tobiasza Au-

gystynowicza. Na wystawie pokazano

przywilej króla Jana III Sobieskiego dla

Ormian polskich wystawiony w kwietniu

1677 roku i „zapis Józefa Potockiego,

Hetmana Wielkiego Koronnego dla ko-

ścioła ormiańskiego” z dnia 24 czerwca

1748 roku, ze zbiorów parafii ormiań-

do szycia i twórcą marki „Singer”. Nie

meble mają już ponad 180 lat i zostały

skiej w Stanisławowie. Wśród portretów i

wchodząc w historyczne szczegó-

sprowadzone do Iwano-Frankowska z

obrazów walorami artystycznymi wyróżniał

ły, należy zwrócić uwagę na fakt, że

Berlina, Lwowa, Drohobycza i innych

się portret trumienny Krzysztofa Roszko-

maszyna do szycia marki Singer stała

miast, a obrazy rozmieszczone na

Bogdanowicza (1686-1767) mieszczanina

się dzięki lizingowaniu na tyle dostęp-

ścianach, są rodzinnymi pamiątkami.

narodowości ormiańskiej. Pokazano rów-

ną dla zwykłych ludzi, że uczyniła

Tak, na przykład obraz, który znajduje

nież cztery portrety arcybiskupów lwow-

sławnym Singera nie tylko w Stanach

się w tak zwanej Zielonej Sali (VIP)

skich, portret ks. Jakuba Warteresiewicza

Zjednoczonych, ale i w całej Europie.

żona właściciela, pani Mariana, do-

(1732 r.) i ks. Jakuba Manugiewicza (1774

Maszyny do szycia, wyprodukowane

stała w prezencie od mieszkającej

r.).Wśród obrazów religijnych znajdowały

w fabrykach Singera były naprawdę

w Przemyślu rodziny w dniu swego

się „Św. Grzegorz Oświeciciel Armenii”

wysokiej jakości. i o to właśnie

ślubu.

(XVII w., własność księdza F. Komusie-

poszło. Właściciel chciał otworzyć

Styl restauracji podkreśla epokę

wicza) namalowany na drzewie „Pokłon

restaurację na wysokim poziomie, a

Austro-Węgier (1867-1918). Dla fa-

Trzech Króli” i kilka innych.

dałem po prostu: idziemy do „Starego

równocześnie z dostępnymi cenami

scynatów tego historycznego okresu,

Stanisławów” to już historia, a może

Wśród pokazanych na wystawie

Stanisławowa”. Dotyczyło to przede

dla przeciętnego konsumenta. Od

posiłek w tym miejscu może być nie

strona jeszcze nienapisanej książki o

rzeźb dominowały dzieła o ormiańskim

wszystkim sytuacji, gdy gościli u mnie

razu powiem, że ten ambitny pomysł

lada smakowity ze względu właśnie na

restauracjach Stanisławowa. Teraz na

pochodzeniu. Osiem XVIII-wiecznych

koledzy z Polski, starałem się zabrać

jest na dobrej drodze do realizacji.

wystrój. W sali z kominkiem znajdują

ul. Strzelców Siczowych 10 znajduje

drewnianych, polichromowanych rzeźb

ich najpierw do tej właśnie restauracji.

Skoro mowa o jedzeniu, to w menu

się obrazy ostatniego władcy cesar-

się ludowa restauracja Zinger.

stanowiły część dekoracji artystycznej

Było to dla mnie priorytetowe miejsce,

można zauważyć bardzo różne da-

sko-królewskich Austro-Węgier Karola

Ten fakt wywołał w środowisku

kościoła ormiańskiego (całość wystroju

od którego młodzi (by nabrać sił!) roz-

nia (od narodowych do specjalnych

I Habsburga i jego rodziny. Na uwagę

miejscowych Polaków konsternację,

rzeźbiarskiego składała się z zespołu

poczynali zwiedzanie, bo wystrój tego

potraw, które przyrządzają tu według

zasługują też litografie, przedstawiające

żeby nie powiedzieć nostalgię za mi-

trzydziestu siedmiu barokowych figur

miejsca odzwierciedlał historię miasta,

dawnych recept). Moją uwagę przy-

pobyty kaisera Franciszka Józefa I na

nionym. Padło pytanie: dlaczego

świętych). Na wystawie pokazano figurę

oddawał charakterystyczne klimaty wie-

ciągnęły cypeliny w grzybowej pole-

Bałkanach. Dla osób o usposobieniu

została zmieniona nazwa re-

św. Anny, św. Jana Niepomucena, nie-

lonarodowości, która była jądrem Sta-

wie, od razu przypomniałem sobie

romantyka zapraszam do Sali Bankie-

stauracji? Czy zmiana nazwy nie

znanego apostoła i pustelnika (możliwie

nisławowa. Zdjęcia dawnych polskich

pobyt na Litwie i Druskieninki, gdzie

towej, a tam zobaczyć można jedną z

nastąpiła przypadkiem z powodów

św. Onufrego). Wśród paramentów litur-

rodzin, które tu mieszkały, ulic, parków,

po raz pierwszy spróbowałem tzw.

najpiękniejszych kobiet XIX wieku Elż-

politycznych bądź jeszcze innych?

gicznych i kobierców cennym zabytkiem

hoteli, sklepów przedstawiały panora-

cypelinai. Jak się okazało w Zingerze

bietę Amalię Eugenię von Wittelsbach,

Żeby udzielić odpowiedzi na to pytanie

sztuki była kapa ks. Jakuba Warteresie-

mę innej, historycznej już epoki. Co tu

cypeliny są bardzo dobre, chociaż

powszechnie znaną ukochaną żonę

redakcja „Kuriera Galicyjskiego” posta-

wicza, haftowana barwnym jedwabiem

dużo mówić, historia w tej restauracji

smakują nieco inaczej niż na Litwie.

Franciszka Józefa – piękną Sisi.

nowiła wyjaśnić sprawę na miejscu.

w kwiaty. W tej kapie ks. Warteresiewicz

przemawiała do gości ze wszystkich

Jeśli chodzi o polskie potrawy, to moż-

Można pokusić się o stwierdze-

W tym celu poszedłem do Zingera.

został pochowany w roku 1732. Złotnic-

ścian. Tu również oprócz typowych dań

na tu zamówić barszcz z uszkami,

nie, że ludowa restauracja Zinger jest

Po bardzo sympatycznej rozmowie z

two ormiańskie reprezentowały przedmio-

ukraińskich można było zamówić rosół,

rosół z kurczaka i asortymenty war-

muzeum z bardzo interesującymi eks-

właścicielem restauracji panem Wło-

ty liturgiczne: dwie monstrancje, wotum

bigos i inne polskie potrawy. Może

szawskie (filejka z kurczaka, wątróbka

ponatami, a właściciele są naprawdę

dzimierzem Pryszlakiem dowiedziałem

ze św. Wincentym 1748 r., XVII-wieczna

dlatego właśnie „Stary Stanisławów”

z kurczaka i pieczarki). Na szczególną

dobrymi przewodnikami po minionej

się, że zmiana nazwy związana jest

srebrna szkatułka trybowana w liściasty

był bardzo lubianym miejscem przez

uwagę zasługują desery. Jest ich dużo

epoce. Jeżeli Państwo zdecydujecie

wyłącznie z otwarciem nowej, wyre-

ornament z lwem na wieczku. Jedna z

pracujących w Iwano-Frankowsku

(polecam strudel jabłkowy i Pańską

się tam pójść, to koniecznie popro-

montowanej restauracji, konceptual-

monstrancji, okazałych rozmiarów z orna-

Polaków, gości miasta, a także przez

Rozwagę).

ście pana Włodzimierza o opowie-

ny pomysł której zawierał całkowitą

mentem o wschodnich motywach, poda-

znaczną część jego mieszkańców.

Wracając do stylu restauracji, mu-

dzenie jednej historii, związanej z tym

zmianę poprzedniej restauracji, którą

rowana została kościołowi ormiańskiemu

Przez jakiś czas byłem tylko go-

szę podkreślić, że chociaż poprzed-

miejscem, myślę, że sprawi Wam ona

był „Stary Stanisławów”. Tylko tyle i aż

w Tyśmienicy w roku 1742 przez Isaaka

ściem w Iwano-Frankowsku, dlatego

nia nazwa została zmieniona, jej

niebywałą przyjemność.

tyle. Nie warto więc doszukiwać się tu

i Grzegorza Theodorowiczów-Maramoro-

rzadko bywałem w „Starym Stanisła-

historyczne wnętrze jeszcze bardziej

Udzielając odpowiedzi na zawar-

innych motywów. No ale dlaczego Zin-

szów. Na drugiej monstrancji znajdował

wowie”. Stosunkowo niedawno, pijąc

zostało wzmocnione. Prawie każdy

te w tytule artykułu pytanie powiem,

ger? Z historii wiemy, że Isaac Merritt

się napis: „Jakub Warteresiewicz, pro-

niedzielną kawkę z koleżanką dowie-

element dekoracyjny jest autentyczny

że ja idę w tym tygodniu na kawę do

Singer ur. 26 października 1811 r. w

boszcz tyśmienicki sprawił r. 1712”.

działem się od niej, że miejsce, któ-

i ma swoją historię. Z opowieści wła-

Zingera.

Pittstown w stanie Nowy Jork (USA)

kG

re tak lubiłem, już nie istnieje. „Stary

ściciela dowiedziałem się, że niektóre

(cdn.)

był wynalazcą współczesnej maszyny