5

Kurier Galicyjski * 14 – 27 maja 2010

Wołodymyr Banada. – Wiem o trudnej

Byłem aktywnym uczestnikiem

gotowana źle, bez odpowiedniego

dzenie, ponieważ zrujnowany budynek

jasnych, jak i o ciemnych stronach

historii z ust swej babci, która przeży-

budowy pomnika pomordowanych

podłoża naukowego. Zdaniem pana

byłej rezydencji władyki greckokato-

historii i działalności Kościoła gre-

ła dwie deportacje: podczas I i II woj-

Polaków, który miał pierwotnie sta-

Banady, jest to prowokacja, za którą

lickiego został przekazany pod męski

kokatolickiego na tym obszarze”

ny światowej. Pierwszy raz jej ukraiń-

nąć w Łucku, jednak został wzniesio-

widać rękę Moskwy. Wołodymyr Ba-

klasztor Ukraińskiego Kościoła prawo-

– powiedział greckokatolicki biskup

ska rodzina została przesiedlona aż

ny w Pawliwce (d. Porycku). Agresji

nada wspomniał, jak na początku lat

sławnego patriarchatu kijowskiego,

Jozafat Howera. Podkreślił ważność

do Samary w Rosji, a drugi raz pod

z tej, czy przeciwnej strony nie było,

90. był współorganizatorem spotkania

a świątynia została przekazana prawo-

podejmowanych badań, „gdyż w spo-

Zaporoże na Ukrainę Wschodnią, jed-

jednak na początku lat 90. nieporo-

kombatantów UPA i AK na Wołyniu.

sławnym patriarchatu moskiewskiego.

łeczeństwie ciągle jeszcze brak jest

nak zawsze wracała bliżej do swego

zumień nie zabrakło. Byłem wtedy

„My normalnie, po uroczystościach

Choć trzeba przyznać, że prawosławni

prawdziwej wiedzy o naszym Kościele

miejsca urodzenia. Po raz pierwszy

pierwszym  wiceprzewodniczącym

oficjalnych, przy gościnnym stole mie-

mnisi przyjęli uczestników konferencji

na tych ziemiach, o jego duchowości,

udało się jej wrócić na Chełmszczy-

miasta Łucka. Przyjeżdżało wiele de-

liśmy możliwość rozmawiać – wspo-

bardzo ciepło. W cerkwi zobaczyli-

męczennikach”. Zwrócił uwagę, że

znę, a po II wojnie Sowieci już jej nie

legacji władz samorządowych z Cheł-

mina dalej. – Śpiewaliśmy pieśni z lat

śmy dawne ikony, do których od razu

niestety czasy imperium rosyjskiego,

wpuścili, doszła tylko do Łucka. Mój

ma, z Lublina. Spotykaliśmy się też

wojennych, po polsku i po ukraińsku.

przypadli ustami bazylianie. Nie mogli

a następnie sowieckiego pozostawiły

ojciec był w Armii Czerwonej, został

po polskiej stronie. Wielu z tych ludzi

Jako przedstawiciel władz, jestem

powstrzymać łez.

wiele fałszywych stereotypów o gre-

ranny pod Warszawą i trafił do szpita-

miało korzenie na Wołyniu. Razem

świadkiem tego, że porozumienie jest

We Włodzimierzu Wołyńskim go-

kokatolikach, zwłaszcza w kontekście

la wojennego w Łucku, gdzie poznał

doszliśmy do zrozumienia, że dosyć

możliwe nawet między tymi, którzy

ściliśmy w domu wielodzietnej rodziny

ekumenicznym. „Nie jesteśmy żadną

moją przyszłą matkę – medyczkę,

już wrogości, nie potrzebne jest nam

walczyli przeciw sobie w szeregach

Kogutów, gdzie za czasów komuni-

przeszkodą w stosunkach międzywy-

Grekokatolicki egzarcha Jozafat Howera (od lewej) o. prof.

Stanisław Celestyn Napiórkowski, biskup Marcjan Trofimiak,

W ramach konferencji „Ut unum sint” otwarto wystawę po-

dr hab. Włodzimierz Osadczy

święconą 70-leciu Sekcji Ukraińskiej Radia Watykańskiego

Ks. prof. Józef Marecki

znaniowych” – dodał władyka greko-

stycznych przez długie lata nielegalnie

katolicki.

sprawowano nabożeństwa dla greko-

Ks. prof. Józef Marecki z Uni-

katolików. Wdowa i córki lekarza,

wersytetu Papieskiego Jana Pawła II

a jednocześnie wyświęconego w

w Krakowie powiedział: „Staraliśmy

tajemnicy księdza grekokatolickiego

się przez nasze badania jako historycy

długo opowiadali o tym, jak działała w

z różnych dziedzin pokazać, że Ko-

ich mieszkaniu podziemna cerkiew,

ściół katolicki w różnych obrządkach

o spotkaniach z biskupami, podziem-

był bardzo ważnym spoiwem dla dzia-

nymi kapłanami oraz prześladowa-

łalności tego Kościoła na Wołyniu.

niach ze strony władz sowieckich.

To on przez te obrządki tworzył tutaj

Ostatnim punktem naszej podróży do

społeczeństwo, budował wiarę, dawał

Włodzimierza Wołyńskiego było spo-

siłę, dla wszystkich był ojczystym.

tkanie z ks. karmelitą Leszkiem Ko-

Niestety, różne tragiczne wydarzenia

szłagą, w parafii którego czczona jest

spowodowały, że drogi, a niekiedy też

pamięć o św. Jozafacie Kuncewiczu.

Wołyński wicemarszałek Wo-

Bp Marcjan Trofimiak z przeorem klasztoru prawosławnego

ludzie rozchodzili się i wtedy Kościół

W miasteczku corocznie obchodzone

łodymyr Banada

ich jednoczył”.

są uroczystości o św. Jozafacie. Dwa

UPA i AK na Wołyniu. Takich spotkań

Naukowiec zaznaczył ponadto,

razy – według kalendarza gregoriań-

napięcie w stosunkach między Ukra-

która pochodziła z Kijowa. Jej rodzina

było sporo. Jednak trzeba zaznaczyć,

że „te spotkania historyków służą

skiego oraz juliańskiego.

ińcami i Polakami. Jesteśmy dziećmi

przeżyła tam, w obwodzie kijowskim,

że teraz już praktycznie nie ma wielu

jedności ludzi, którzy patrzą na nas,

i wnukami przesiedleńców powojen-

Wielki Głód. Podczas okupacji hitle-

takich ludzi. Odeszli z tego świata.

czy my, badacze, potrafimy się zjed-

nych, którzy nie ze swej woli zosta-

rowskiej mama została wywieziona

Ponad stereotypami

Musimy pamiętać o przyszłości i żyć

noczyć”. „Jak powiedziałem podczas

W imieniu Anatolia Hryciuka,

wili rodzinną Ziemię Chełmską czy

do Niemiec, gdzie pracowała u baro-

we współczesnej Europie po chrze-

obrad, czasem nie trzeba otwierać

marszałka wołyńskiego, życzenia

Wołyń. Przyszedł czas na otwarcie

na. Ja urodziłem się w Łucku”.

ścijańsku, jak dwa wielkie narody eu-

ust, aby mówić. Wystarczy mieć do-

uczestnikom konferencji złożył wice-

archiwów, na poszukiwanie materia-

Wołodymyr Banada nie ukrywa,

ropejskie. Jest nas, Ukraińców i Pola-

bre serce. I my często, mimo różnic

marszałek Wołodymyr Banada. Odno-

łów dla naukowców. Żyjemy w innym

że za czasów sowieckich jego rodzice

ków na świecie ponad 150 mln”.

językowych i wyznaniowych, mimo

wieniem sprawiedliwości nazwał obec-

czasie. Jesteśmy innymi ludźmi.

nie za wiele mówili o trudnych latach

Zdaniem Wołodymyra Banady

różnych obrządków, potrafimy mówić

ną sytuację religijną, która wzbogaca

A o tych trudnych czasach niech

swego dzieciństwa i młodości. Także

międzynarodowa konferencja nauko-

jednym głosem” – podkreślił polski

duchowość wszystkich mieszkańców

mówią historycy, fachowi badacze.

o stosunkach polsko-ukraińskich. Za

wa o Kościele grekokatolickim na Wo-

kapłan. Dodał, że taki właśnie cel

Wołynia. „Mamy bardzo sprzyjającą at-

Przecież nie jestem historykiem, jak

każdym razem babunia ostrzegała,

łyniu posłuży lepszemu porozumieniu

miała ta konferencja: „zjednoczyć

mosferę, dzięki której owocnie rozwija

zresztą i pan redaktor. Czytam, co

by nikomu nie powtarzał tego, co

w społeczeństwie ukraińskim, a także

nas i zbudować nową platformę po-

się współpraca z Polską – zaznaczył.

piszą i Polacy, i Ukraińcy. Jesteśmy

o przeszłości mówiło się w domu.

pomiędzy Ukrainą i Polską.

rozumienia i jedności między ludźmi,

– „Bóg i Ukraina” to jest pradawne

wiecznymi sąsiadami, Słowianami,

Oczywiście, że w opowiadaniach tych

między chrześcijanami”.

hasło naszego narodu. Chcemy znać

z jednego korzenia, dlatego musimy

nie uniknięto stereotypów, ponieważ

Unia Brzeska – połączenie

W ramach konferencji „Ut unum

prawdę o historii wszystkich wydarzeń

się radzić, jak lepiej żyć teraz i jutro.

babunia opowiadała na podstawie

Cerkwi prawosławnej z Kościołem

sint” otwarto wystawę poświęconą

na terenach naszego państwa”.

Jesteśmy chrześcijanami ze wspól-

wspomnień ze swej wioski. 24 grud-

łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga

70-leciu Sekcji Ukraińskiej Radia

W przerwie między obradami roz-

nymi tradycjami, obyczajami. Są

nia 1942 roku, jeszcze przed tak zwa-

Narodów, dokonane w Brześciu Li-

Watykańskiego. Uczestnicy obrad

mawialiśmy z Wołodymyrem Banadem,

tutaj zabytki kultury polskiej, a tam

ną tragedią wołyńską, mojego dziad-

tewskim w 1596 roku. Część duchow-

zwiedzili Żydyczyn – dawną siedzi-

który stale uczestniczy we wszystkich

ukraińskiej. Wszędzie podkreślam,

ka, który był nauczycielem języka

nych prawosławnych i wyznawców

bę łuckich biskupów greckokatolic-

konferencjach oraz inicjatywach z

że nie wolno rozgrzewać wrogo-

ukraińskiego razem z 13 aktywistami

prawosławia uznała papieża za głowę

kich i Włodzimierz Wołyński, gdzie

udziałem Instytutu Badań Kościel-

ści, a przeciwnie powinniśmy lepiej

roztrzelano pod Tyszowcami. Zostali

Kościoła i przyjęła dogmaty katolickie,

urodził się św. Jozafat Kuncewicz

nych w Łucku oraz w wielu innych

poznawać jedni drugich. Przede

rozstrzelani przez Niemców i Pola-

zachowując bizantyjski ryt liturgiczny.

– greckokatolicki biskup połocki, za-

wydarzeniach na rzecz porozumie-

wszystkim historię. Jeżeli są jakieś

ków. Przez trzy dni rodziny nie mogły

Następstwem unii brzeskiej był po-

mordowany za jedność chrześcijan,

nia pomiędzy Ukraińcami i Polakami.

nieporozumienia, nawet odnośnie

zabrać ciał zabitych.

dział społeczności prawosławnej na

którego grób obecnie się znajduje w

Od 2005 roku jest wicemarszałkiem

konfliktów wojennych, to niech tym

Brakowało wiedzy. Sytuacja kar-

zwolenników unii – unitów i przeciw-

bazylice św. Piotra w Rzymie. Bar-

wołyńskim, gdzie jest odpowiedzial-

się zajmuje nauka historyczna. Dla-

dynalnie się zmieniła, gdy udostęp-

ników – dyzunitów.

dzo ciekawym było spotkanie z ba-

ny za stan zagadnień, związanych

tego organizujemy różne spotkania,

niono archiwum. Gdy mogliśmy

zylianami w ich klasztorach w Łucku

z odrodzeniem duchowym. O so-

konferencje, „okrągłe stoły”.

sprawiedliwie podejść do oceny

Jozafat Kuncewicz OSBM,

i Włodzimierzu Wołyńskim.

bie mówi, że jego korzenie po ojcu

Wołodymyr Banada dość krytycz-

stosunków między Ukrainą i Polską,

właściwie Jan Kuncewicz (ur. ok.

Z wzruszającą gościnnością przyj-

z dziada-pradziada sięgają ziemi

nie ocenił próby polityzacji i spekula-

o działalności UPA, AK i Batalionów

1580 we Włodzimierzu Wołyńskim,

mowano uczestników konferencji

chełmskiej.

cji dookoła stosunków polsko-ukra-

Chłopskich na tych ziemiach. Ostat-

zm. 12 listopada 1623 w Witebsku) –

w Żydyczynie. Niestety smutne wraże-

„Swoje nazwisko znalazłem w

ińskich. Jako przykład przywołał nie-

nio po stronie ukraińskiej rozpoczęto

arcybiskup połocki obrządku bizantyj-

nie pozostało z odwiedzin zabytkowego

materiałach archiwalnych z XV wieku,

dawną wystawę w Kijowie, poświęco-

gloryfikowanie Bandery, Szuchewy-

sko-ukraińskiego, bazylianin, święty

zespołu sakralnego. Byłą cerkiew

dlatego sprawy stosunków ukraińsko-

ną tragedii wołyńskiej. Faktom nikt nie

cza, UPA, co spowodowało krytykę

Kościoła katolickiego.

i były pałac biskupi dzieli stalowe ogro-

polskich są mi bardzo bliskie – mówił

zaprzecza, ale wystawa została przy-

ze strony polskiej.