i jego czerniowce

19

Kurier Galicyjski * 14 – 27 maja 2010

List do redakcji

futrze pojawi się plama – tak przynaj-

Do Polski należało w latach 1687-1699,

mniej pouczał w swym Bestiariuszu

odzyskało siły i znaczenie po roku 1774,

uroczystości pogrzebowe

Didymos z Antiochii. Nie od rzeczy

kiedy zostało wcielone do Galicji, a swój

będzie przypomnieć, że gronostaj jako

rozkwit rozpoczęło w roku 1849, kiedy

zwierzę o niezmąconej białej sierści,

to zostało podniesione do rangi stolicy

śp. macieja płażyńskiego

symbolizuje niewinność, na portretach

księstwa Bukowiny, jako 13. kraju ko-

pojawia się jako oznaką męstwa osoby

ronnego. Wtedy to stołeczno-książęce

portretowej. Powieść Rezzori ego, jak

Czerniowce, zwane „Małym Wiedniem”

Maciej Płażyński, poseł, b. Mar-

każde arcydzieło, domaga się osobnej

stały się centrum handlowym, przemy-

szałek Sejmu RP, prezes Stowarzy-

bardzo rozbudowanej analizy, stąd by-

słowym, siedzibą Sejmu krajowego,

szenia „Wspólnota Polska” zginął

łoby grubą niezręcznością opisywanie

od roku 1875 Uniwersytetu im. Fran-

tragicznie 10 kwietnia 2010 r. w kata-

własnym słowami o czym to arcydzieło

ciszka Józefa. Wcześniej powstały

strofie prezydenckiego samolotu TU-

dokładniej traktuje, co autor miał na

w Czerniowcach cenione seminarium

154 pod Smoleńskiem, udając się na

myśli, jaki komunikat wystosował do

nauczycielskie, liczne szkoły średnie,

uroczystości obchodów 70. rocznicy

czytelnika i pokusić się w paru słowach

biskupstwa katolickie i prawosławne,

zbrodni katyńskiej.

oceny formy, w jakiej tego dokonał.

teatr polski, w którym występowała

Uroczystości pogrzebowe śp. Ma-

Druga zasada przestrzega: że arcy-

młodziutka Helena Modrzejewska.

cieja Płażyńskiego rozpoczęły się 21

dzieła należy czytać wielokrotnie, i w

Naturalnie, na całość obyczajowo

kwietnia 2010 r. o godzinie 13. Mszą

różnych okresach życia – wyłącznie na

i anegdotycznie twórczy rzutował duży

św. pod przewodnictwem JE księdza

własny rachunek, gdyż wtedy zawsze

garnizon. Praktykowano tolerancję,

arcybiskupa Sławoja Leszka Głodzia,

odnajdziemy w nich coś osobistego

w tej środkowoeuropejskiej Szwajcarii,

metropolity gdańskiego, w bazylice

dla siebie, coś nowego i ożywczego,

np. na początku XX wieku do pracy

Mariackiej w Gdańsku. Na początku

coś do czego inni nie dotrą, pominą

w ratuszu nie przyjmowano nikogo, kto

uroczystości w Bazylice Mariackiej,

bądź zlekceważą.

by nie znał przynajmniej trzech języków:

po odegraniu hymnu państwowego

Filosemickie i nagłośnione medial-

niemieckiego, rumuńskiego, Rusiń-

przez orkiestrę Morskiego Oddziału

nie „Pamiętniki antysemity” już tak nie

skiego (ukraińskiego). W roku 1910

Straży Granicznej, poinformowano

wżynają się w pamięć, są interesujące

Czerniowce liczyły około 85 tysięcy

o pośmiertnym odznaczeniu Macie-

w warstwie dokumentalnej, ale nie są

ludzi, czyli sporo albo lepiej powiedzieć

ja Płażyńskiego Krzyżem Wielkim

arcydziełem, w tym przypadku dojrzały

w sam raz na ludzką, dziś nam niedo-

Orderu Odrodzenia Polski i Złotym

Rezzori bawi się – bawi w dobrym zna-

stępną miarę. Po I wojnie światowej

Medalem Zasłużony Kulturze „Gloria

czeniu tego pojęcia – konwencją, pławi

miasto weszło w skład Rumunii, 30

Artis”. Odznaczenia na ręce rodziny

się w publicystyce, dokonując gorzkich

czerwca 1940 zostało zaanektowane

przekazali pełniący obowiązki prezy-

ocen i bezlitosnych rozrachunków

prze ZSRR, obecnie spadkowo znajduje

denta RP marszałek Sejmu Bronisław

z przeszłością. Po prostu tak zaan-

się w graniach Ukrainy.

Komorowski i przedstawiciel Minister-

gażowaną książkę mogłoby napisać

Reasumując, w naszych czasach

stwa Kultury.

paru innych pisarzy, wywodzących

twórczość Rezzori ego przeżywa na

Żałobną Mszę św. pod przewod-

się z tamtych stron, ale bezsprzecznie

Zachodzie znaczący renesans, w

nictwem  Metropolity  Gdańskiego

„Gronostaja z Czernopola” nie byłby w

miarę umiarkowany u nas. Mnie do

sprawowało kilkudziesięciu duchow-

stanie napisać nikt inny, i to na nasze

Rezzori ego przekonał śp. Jerzy Lisow-

nych, w tym m.in.: abp Mieczysław

czytelnicze szczęście!!!

ski, który jako pierwszy na szerszym

Mokrzycki, metropolita lwowski ob-

Musimy sobie zdawać sprawę

forum zarekomendował „Gronostaja

rządku  łacińskiego,  emerytowany

wszystkim do wspólnoty wiary, która

„Solidarność” Janusz Śniadek oraz

czym były tamte Czerniowce. Miej-

z Czernopola”.

metropolita gdański abp Tadeusz

go „kształtowała, umacniała, poma-

kilkadziesiąt pocztów sztandarowych

scem niezwykle literacko płodnym,

Prace literackie Rezzoriego – po-

Gocłowski, bp pelpliński Jan Bernard

gała ominąć zasadzki świata”, która

różnych organizacji i instytucji.

mitotwórczym, gdyż arką narodów, fa-

daję tytuły w języku oryginału i daty

Szlaga, bp toruński Andrzej Suski i bp

zbudowała człowieka i Polaka wier-

Prezesa „Wspólnoty Polskiej” że-

scynującym buzującym tyglem emocji,

pierwodruku:

elbląski Jan Styrna, a oprawę litur-

nego ewangelicznym wartościom,

gnali również członkowie Stowarzy-

obyczajów, religii, pejzaży. W mieście

1952 „Maghrebinische Geschichten”

giczną sprawowali alumni Gdańskie-

chrześcijańskiej kulturze i tradycji.

szenia, przedstawiciele Zarządu i Rady

mieszkali: Niemcy, Polacy, Węgrzy,

1954 „Ödipus siegt bei Stalingrad”

go Seminarium Duchownego.

„Byłeś tym wartościom wierny” – mó-

Krajowej, prezesi Oddziałów i najbliżsi

Rusini, Rumuni, Ormianie, Cyganie,

1958 „Ein Hermelin in Tschernopol”

W  uroczystościach  pogrzebo-

wił abp Głódź.

współpracownicy. Licznie przybyli tak-

Słowacy. Dla Żydów Czerniowce stały

1962 „Der Idiotenführer durch die

wych Macieja Płażyńskiego – posła

Na pogrzeb śp. Macieja Płażyń-

że przedstawiciele Polonii z Europy

się małą Jerozolimą nad Prutem. Do

deutsche Gesellschaft” – trzy tomy

i prezesa Stowarzyszenia „Wspólnota

skiego przybył arcybiskup lwowski

oraz delegacje związków Polaków ze

cadyka [najsłynniejszym cadykiem z

z jego rysunkami

Polska”, byłego marszałka Sejmu

Mieczysław Mokrzycki, „aby swą mo-

Wschodu. Z Ukrainy w imieniu FOPnU

dynastii sadogorskiej był rabbi Abra-

1963 „Bogdan im Knoblauchwald. Ein

i wicemarszałka Senatu – uczest-

dlitwą dziękować za pomoc, udzielaną

– prezes Emilia Chmielowa, dyrektor

ham Jakub (?- 1883) nazwisko rodzin-

maghrebinisches Märchen”

niczyli przedstawiciele najwyższych

przez Wspólnotę Polską i jej prezesa,

„Domu Polskiego” w Kijowie Maria

ne Friedmann, w pobliskiej Sadagórze]

1967 „1001 Jahr Maghrebinien”

władz państwowych, m.in.: pełniący

Kościołowi łacińskiemu, który na

Siwko; prezes TKPZL Emil Legowicz;

ciągnęły pielgrzymki chasydów z

1976 „Der Tod meines Bruders Abel

obowiązki prezydenta RP marszałek

dawnych Kresach Rzeczypospolitej

w imieniu ZPU – prezes Stanisław Ko-

całej Europy, i ciągnęli też żydowscy

Roman”

Sejmu Bronisław Komorowski, premier

dźwiga się ze zniszczeń duchowych

stecki, prezes ZPU w Kijowie Włodzi-

intelektualiści tacy jak Martin Buber,

1978 „Greif zur Geige, Frau Vergan-

Donald Tusk z małżonką oraz człon-

i materialnych dokonanych podczas

mierz Miedzianowski, Prezes ŻOZPU

co prawda jako dziecko, ale wrażenie

genheit”

kowie rządu. Marszałka Płażyńskiego

komunistycznej epoki”.

Wiktoria Laskowska-Szczur.

pozostało na całe życie. Niby peryferie

1978 „Sherrytime 1978 In gehobenen

żegnali również: marszałek Senatu

Z głębokim bólem żegnamy śp.

„Twoja obecność tego dnia w Ka-

monarchii, kresy, ale jakaż żyzna gle-

Kreisen”

Bogdan Borusewicz, wicemarszałek

Macieja Płażyńskiego. W tej tragicznej

tyniu była powinnością i Twego ser-

ba. Stąd wywodziło się bardzo wielu

1979 „Memoiren eines Antisemiten”

Senatu Marek Ziółkowski, przedstawi-

chwili łączymy się w cierpieniu z naj-

ca, Twej drogi życiowej i Twej funkcji

znaczących twórców: Rose Ausländer,

1986 „Kurze Reise übern langen

ciele Kancelarii Prezydenta, parlamen-

bliższymi śp. Pana Prezesa i wszystki-

publicznej – prezesa Stowarzyszenia

Selma Meerbaum-Eisinger- poetki

Weg”

tarzyści, kombatanci, przedstawiciele

mi członkami Stowarzyszenia „Wspól-

„Wspólnota Polska” – mówił bp Głódź

zagłady, poeta-gigant bólu Paul Celan.

1989 „Blumen im Schnee”

rodzin katyńskich i harcerze. Obecni

nota Polska”.

o Macieju Płażyńskim, nazywając go

Inni twórcy związani z Bukowinią bądź

1991 „Über dem Kliff”

byli najważniejsi przedstawiciele władz

P.S. Dziękujemy Konsulowi Ge-

„Człowiekiem wspólnot”, który wyra-

na niej urodzeni to Heinrich Stiehler,

1994 „Greisengemurmel”– Autobio-

miasta Gdańska i województwa po-

neralnemu RP w Łucku Panu Toma-

stał ponad te kręgi wspólnot, tworzył

Ilana Shmueli, Josef Burg, Margit

grafia

morskiego. Na uroczystości przybyli

szowi Janikowi za wsparcie wyjazdu

ich koloryt i decydował o ich drodze...

Bartfeld-Feller, Mariana Hausleitner,

1994 „Der Schwan”

również były prezydent Lech Wałęsa

delegacji ZPU.

Metropolita Gdański podkreślił, że

Georg Drozdowski, Armin Eidherr,

1996 „Italien – Vaterland der Legen-

z małżonką, przewodniczący NSZZ

śp. Maciej Płażyński należał przede

Wiktoria Laskowska-Szczur

K.E. Franzos, Günther Guggenberger,

den, Mutterland der Mythen”

Josef Rudel, Gabriele Kohlbauer, Sergij

1997 „Mir auf der Spur”

W CIENIU ŚMIERCI

Osatschuk, Gaby Coldewey, Leo Katz,

1997 „Frankreich: Gottesland der

Siglinde Bolbecher, Rosa Roth-Zuc-

Frauen und der Phrasen”.

kermann, Peter Rychlo, Walter Engel,

O moja trudna Polsko,

niemy krzyk sumienia…

Amy Colin, Edith Silbermann, Elieser

Najważniejsze filmy z jego udzia-

Pamięci Ofiar

przepasana kirem.

To pytanie ma sens,

Steinbarg, Andrei Corbea.

łem: „Vie Privée” „Viva Maria”, w tym

katastrofy samolotowej

Iluż jeszcze lotów potrzeba

jak wszystko co przychodzi

Stolica Bukowiny architektonicz-

ostatnim partnerował Brigitte Bardot

pielgrzymującym,

z przyzwolenia Boga.

w śmierć pikujących,

nie urokliwa, krajobrazowo arka-

i Jeanne Moreau. Swoją filmową przy-

do mogił katyńskich w 70.

Jak to, co się zdarza

by dotrzeć do prawdy?…

dia, przyklejone przewrotnie na tym

godę opisał z dużą dawką autoironii

rocznicę zbrodni 10.04.2010 r.

po stronie naszej winy.

Dziś, w cieniu śmierci,

gorszym – górzystym brzegu Prutu

w książce „Die Toten auf ihre Plätze”

Dlaczego właśnie oni?

w blasku krzyża

Jak ogarnąć słowem

– Czerniowce rum. Cernăuţi, niem.

„Umarli, proszę na plan”.

Czy ten aneks do listy katyńskiej

nasze pobladłe wargi

ogrom tej tajemnicy?

Czernowitz miasto nad Prutem, lokacja

Może nasi historycy kina lat 60-

to chichot Stalina?

wyszeptują słowa nadziei:

Każda śmierć przychodzi nie w porę

poświadczona w roku 1408, ponoć

tych zainteresowali by się tą ostatnią

Dlaczego dopiero śmierć zbliża,

„Jak śmierć,

i zawsze za wcześnie!

wcześniej odnotowane za czasów

pozycją? Warto bo to też kopalnia

a jej oścień przecina

potężna jest MIŁOŚĆ!…”

Na ekranie Nieba pytanie

Kazimierza Wielkiego, od razu ważny

wiadomości, anegdot i obserwacji

co wyrasta z bólu – dlaczego?

sieci kłamstwa, drwiny…

punkt na szlaku handlowym, wówczas

rzadkiej urody i wyjątkowej przedmio-

I… długa linia ciszy,

Otwiera oczy, serca.

pod panowaniem władców Mołdawii.

towej celności.

TERESA PARYNA

kG

szept modlitwy,

O moja biedna Polsko!

Miasto za rządów tureckich podupadło.

Przemyśl, 13.04.2010 r.