29

Kurier Galicyjski * 14 – 27 maja 2010

krzemieniec sŁoWackieGo –

impresje FotoGraFiczne i Wdzięczna pamięć

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjęcia

oraz zdjęcia z archiwum pry-

watnego MARIANA BARA-

NOWSKIEGO

W polskim Towarzystwie

Przyjaciół Sztuk Pięknych

(TPSP), przy ul. Rylejewa 9,

we Lwowie odbyło się kolejne

spotkanie z Krzemieńcem Ju-

liusza Słowackiego. Na wysta-

wie swój dorobek artystyczny

pokazało trzech fotografików:

Grażyna Salamin, Marian Ba-

ranowski (Lwów) i Zbigniew

Babiak (Rzeszów). Była to

już druga wystawa mistrzów

(jednak niezawodowych foto-

Występ chóru Katedry Lwowskiej w kościele krzemienieckim

Zbigniew Babiak (od lewej), Grażyna Salamin i Marian Bara-

grafików!), poświęcona Krze-

nowski

mieńcowi. Nic dziwnego – na

październikowym plenerze w

Krzemieńcu artyści zrobili

ponad 1000 zdjęć! Dzisiejsza

wystawa obejmowała tylko 65

z nich, ale wybranych i tema-

tycznie zgrupowanych z wiel-

kim gustem i starannością.

Przy wejściu do sali wszystkich

gości witali autorzy zdjęć i prezes

TPSP Mieczysław Maławski. Miło, że

takie imprezy interesują nie tylko ludzi

starszego pokolenia (przyszła np. pani

Janina Zamojska), lecz również mło-

dzież. Warto podkreślić, że Konsulat

Generalny RP we Lwowie stale pod-

trzymuje życie kulturalne lwowskich

Polaków. Tym razem na wystawę za-

witał konsul Jan Romeyko-Hurko.

Otwierając wystawę, pani redaktor

Bożena Rafalska przedstawiła obec-

nym twórcze sylwetki artystów-foto-

Marian Baranowski i Jadwiga Gusławska

grafików oraz szczegóły organizacji

pleneru w Krzemieńcu. Dobrym sło-

wem wspomniała też osoby, które nie

tylko z urzędu, ale też sercem swoim

przyłożyły się do odnowienia dworku

Podczas oglądania wystawy

Słowackiego w Krzemieńcu i urządze-

niu w nim muzeum poety, mianowicie

p. Jacka Millera z Ministerstwa Kultury

i Dziedzictwa Narodowego RP, Mariu-

sza Olbromskiego – dyrektora Muzeum

Ziemi Przemyskiej i pracowników Mu-

zeum im. Mickiewicza w Warszawie.

Formalnie plener i wystawa foto-

graficzna były poświęcone 200-leciu

urodzin wielkiego poety (mamy rok

cze jeden krzyż-pomnik ku pamięci księ-

dzę o historii Krzemieńca i twórczości

Słowackiego). Faktycznie jednak, spra-

ży rzymskokatolickich, którzy po wojnie

Słowackiego.

wa nie w rocznicach i jubileuszach, a w

nie wyjechali, pozostali ze swoimi para-

Obecni również kilka razy obeszli

tym, że duch Słowackiego nadal unosi

fianami, w tych trudnych czasach nieśli

salę, oglądając wystawione zdjęcia,

się nad pagórkami krzemienieckimi,

im posługę duszpasterską. Nazwiska

wracali do tych, które im się najbardziej

pobudza, porywa do pracy twórczej.

ks. A. Kaszuby, ks. J. Rutkowskiego i in-

spodobały. Małe kręte uliczki starego

Jak powiedział jeden z autorów wy-

Bez tej pamięci, bez tej opieki ducho-

była jedną z pierwszych na Ukrainie

nych… Dzięki ich bohaterskiej postawie

Krzemieńca, jego domki, czyste barwy

stawy – Zbigniew Babiak z Rzeszo-

wej wszystko pójdzie w niepamięć”. M.

entuzjastek  odrodzenia  polskości.

na Wołyniu przetrwał Kościół rzymsko-

wczesnej krzemienieckiej jesieni. Miej-

wa: „Jedna sprawa Słowacki, którego

Baranowski powiedział, że podczas

Wiadomo, że pierwsze towarzystwo

katolicki, przetrwała ludność polska.

sca niby zwykłe, a takie tajemnicze, ro-

uczyliśmy się w szkole, całkiem inna

pleneru każdy widział swój Krzemie-

polskie powstało w Kijowie. Założył go

Na wystawie zobaczyliśmy do-

mantyczne! A jeszcze gra światła i cieni,

– Słowacki w Krzemieńcu. Są to dwie

niec i swego Słowackiego. Niekoniecz-

dziennikarz Stanisław Szałacki. Zaś

mek pani Ireny Sandeckiej, zdjęcie jej

słońca i zmroku. Piękne bluszcze owijają

różne postacie, dwa różne wymiary

nie musi to być Góra Królowej Bony,

drugie – właśnie w Krzemieńcu. Pani

ogródka, jej kota. Padło wiele dobrych

stare domki i nagrobki na cmentarzach.

ducha”. Podkreślimy raz jeszcze, że

czy pomnik Juliusza Słowackiego.

Gusławska przyjechała do Lwowa, na-

słów o niej, o jej gościnności, jej sercu

Zwykłe krzyże i tablice przypominają też

żaden z trzech uczestników wystawy

Mała jaszczurka wśród trawy, wpisana

mawiała Polaków lwowskich do zało-

dla uczestników pleneru. Nikt z nas nie

o tragedii tej ziemi, która w latach II woj-

nie jest zawodowym fotografikiem.

do czerwonej księgi, czy droga, która

żenia towarzystwa polskiego. Ludzie,

wiedział, że właśnie w dniu otwarcia

ny światowej stała się dla wielu piekłem

Z. Babiak jest z zawodu inżynierem,

każdego z nas prowadzi za horyzont

którzy działali w tamtych, już dalekich

wystawy zmarła ona w swoim domku

na ziemi. Na zdjęciach została utrwalo-

M. Baranowski też ma raczej wykształ-

– to też Krzemieniec. M. Baranowski

latach, którzy byli członkami-założycie-

w Krzemieńcu. Niech ta wystawa, te

na tablica ku pamięci profesorów liceum

cenie techniczne, G. Salamin – jest

zwrócił uwagę zebranych na występ

lami TKPZL dobrze o tym pamiętają.

dobre słowa jej uczestników też będą

Krzemienieckiego, rozstrzelanych przez

przewodniczką grup turystycznych.

chóru Katedry Lwowskiej w kościele

Grażyna Salamin, jak i przystało

skromnym hołdem ku jej pamięci. Ode-

oprawców hitlerowskich w latach 1941-

Bożena Rafalska na wstępie po-

krzemienieckim i na postać Jadwigi

na zawodową przewodniczkę, dokład-

szła na zawsze jeszcze jedna legenda

1944. Góra Krzyżowa, miejsce gdzie

wiedziała, że „…trzeba stale dbać o

Gusławskiej, zasłużonej dla zacho-

nie oprowadziła obecnych po wysta-

polskiego Krzemieńca. Duch jej jednak

28-30.07.1941 roku rozstrzelano kwiat

nasze polskie dziedzictwo, o nasze

wania polskości działaczki kulturalno-

wie, opowiedziała o każdym zdjęciu,

będzie czuwał, pomagał młodzieży krze-

inteligencji polskiej. Wymowne krzyże

polskie zabytki, o pamiątki naszej pol-

oświatowego Towarzystwa im. Sło-

wykazała nie tylko gust i umiejętności

mienieckiej, jak czuwa nad tymi pagórka-

i napisy na grobach Polaków, zamordo-

skiej kultury, pozostawione na ziemiach

wackiego w Krzemieńcu. J. Gusławska

fotograficzne, ale też gruntowną wie-

mi duch Słowackiego i księdza Kaszuby.

wanych w strasznym 1943 roku. I jesz-

wschodnich, również w Krzemieńcu.