z instytutu teologicznego we Lwowie

26

15 – 28 czerwca 2010 * Kurier Galicyjski

fiLozofia dLa teoLoG W

dem doskonałości od ich Stwórcy,

dlatego też sądzi się, że i On sam

jest niewątpliwie inny od tego, co

możemy o Nim powiedzieć na

postawie cech owych rzeczy. We

właściwym orzekaniu filozoficznym

Ks. KAZiMiERZ MiKUCKi

o Bogu musimy zatem posługiwać

CR

się trzema sposobami: analogią,

metaforą i orzekaniem przez ne-

W dniu 1 maja 2010 r., w

gację (stwierdzaniem, kim On nie

auli instytutu Teologicznego

jest).

im. św. Józefa Bilczewskie-

Dr Jan Musiał przedstawił te-

go we Lwowie-Brzuchowi-

mat:  „Aksjologia  arcyliteracka”.

cach odbyła się kolejna kon-

Autor referatu oparł się na „war-

ferencja naukowa z cyklu

stwowej” koncepcji budowy dzieła

„filozofia dla teologów”. Jej

literackiego według Romana Ingar-

uczestnikami − poza prele-

dena. W związku z czym wyróżnił

gentami − byli wychowawcy,

on najpierw w dziele literackim

wykładowcy i klerycy miej-

(w ramach jego jakby rozciągłości)

scowego Wyższego semi-

cztery podstawowe elementy: two-

narium Duchownego, księża

ry językowe (brzmieniowe), twory

zdarzenia, których poznanie jest

rialności, duchowości. Uważa się

w odpowiedniej kolejności, a usu-

i siostry zakonne, studenci

znaczeniowe, przedmioty przedsta-

niemożliwe za pomocą dostępnych

je także za symbol wieczności,

nięcie jednej z owych części powo-

instytutu Teologicznego im.

wione oraz wyglądy uschematyzo-

nam metod empirycznych. Jeśli w

życia, szczęścia, nieba, świętości,

duje zanik funkcji całości. Dodają

św. Józefa Bilczewskiego.

wane (wyobrażeniowe przedmioty

oparciu o naszą wiedzę nie można

wiedzy. Analogicznie do teologii,

oni, że obok takich układów – któ-

Za  stronę  organizacyjną

przedstawione przez czytelnika).

uznać Wielkiego Wybuchu za ab-

istnieje też filozofia światła, która

re są jakby wyłącznego autorstwa

tego przedsięwzięcia odpo-

Następnie wskazał Autor na istnie-

solutny początek Wszechświata,

ma długą i bogatą historię. Tworzy-

Stwórcy – istnieją jeszcze odmien-

wiedzialni byli księża: Jacek

jące w dziele literackim tzw. miejsca

zrealizowany w pierwotnym akcie

li ją m.in. Plotyn, św. Bonawentura,

ne układy, które mają charakter na-

Uliasz, oleg salamon oraz

nie dookreślone. Stanowią je pewne

stwórczym Boga, to przynajmniej

św. Edyta Stein. Szczególnie wielki

turalny i są wytłumaczalne na grun-

Kazimierz Mikucki CR.

jakości – transcendentalna: prawda,

można sądzić – uważa Prelegent –

wkład wniósł w tę refleksję Robert

cie teorii ewolucji. Autorka referatu

Prelegentami podczas tegorocz-

dobro, piękno. I właśnie one – owe

że fakt Wielkiego Wybuchu nie jest

Grosseteste, którego uważa się za

odniosła się krytycznie do tej kon-

nej konferencji, według kolejności

transcendentalia – są nośnikami

sprzeczny z religią, z biblijną praw-

najwybitniejszego metafizyka świa-

cepcji. Wskazała, że w metodologii

wygłaszanych referatów, byli: prof.

i miernikami wartości, które decydu-

dą o stworzeniu świata z niczego.

tła; opisał on bowiem jego naturę

nauk przyrodniczych obowiązuje

dr hab. Anna Lemańska (UKSW w

ją, że dzieło literackie (dzieło sztuki)

Następnie wystąpiła prof. dr

i dokonał jego typologii. Temat świa-

współcześnie tzw. zasada naturali-

Warszawie), dr hab. Marian Wnuk

uchodzi za arcydzieło.

hab. Janina Buczkowska, która

tła występuje w końcu na gruncie

zmu metodologicznego – reguła,

(KUL), ks. dr Dariusz Dąbek (KUL),

Dr Magdalena Gutowska wystą-

wygłosiła wykład na temat: „Do

nauk przyrodniczych, szczególnie

w myśl której jedne zjawiska natu-

prof. dr hab. Janina Buczkowska

piła z odczytem: „Aktualność baro-

czego odnoszą się słowa? Pytania

fizyki i biologii. W tym kontekście

ralne należy wyjaśniać innymi zja-

(UKSW), dr Jarosław Olesiak (UJ),

kowych przesłań Memento mori”.

o przedmiot wyrażeń językowych”.

Prelegent zwrócił szczególną uwagę

wiskami naturalnymi, jakie są nam

dr Sylwia Zawadzka (UKSW), dr Jan

Prelegentka ukazała najpierw na

W swoim referacie Pani Profesor

na jego rolę jako nośnika informacji

dostępne przy pomocy metod do-

Musiał (Państwowa Wyższa Szkoła

podstawie sztuk plastycznych róż-

dokonała najpierw podstawowych w

i istotnego elementu w ewolucyjnym

świadczalnych (głównie obserwacji,

Wschodnioeuropejska w Przemyślu),

ne symbole, za pomocą których

tym przypadku rozróżnień o charak-

procesie powstania życia.

eksperymentu). Nawet w sytuacji,

dr Magdalena Gutowska (UKSW), dr

artyści baroku ukazywali śmierć, jej

terze ontologicznym (podział świata

Ks. dr Dariusz Dąbek przed-

gdy do końca nie zna się mechani-

Bartłomiej Gutowski (UKSW). Sesję

sens oraz podsuwali wnioski, jakie

na rzeczy – myśli – nazwy), by na-

stawił temat: „Dlaczego Wielkiego

zmów powstania i rozwoju jakichś

przedpołudniową i popołudniową

ludzie powinni wyciągnąć z racji jej

stępnie wyróżnić cztery elementy

Wybuchu nie wolno interpretować

form życia, to nasza niewiedza na

prowadził niżej podpisany.

nieuniknioności. Następnie odniosła

związane z przedmiotem wyrażeń

kreacjonistycznie?” Wielki Wybuch

ten temat nie może być pośpiesznie

Konferencję otworzył ks. dr Jacek

się Autorka do współczesnej sytuacji

językowych. Są to: treść reprezen-

(Big Bang), o którym była tu mowa,

zastępowana jakąś ideą nawiązują-

Uliasz, który wyraził radość z konty-

w tym względzie oraz do motywów

tacji (co znaczy treść nazwy), kore-

rozumie się dwojako: szeroko – jako

cą do porządku nadprzyrodzonego.

nuacji tego typu inicjatywy, która

lat reprezentacji (co oznacza pewna

najbardziej prawdopodobny mo-

Pomijając kwestię zawodności sa-

w tym roku doczekała się „małego

plastycznych, przy pomocy których

treść językowa), sposób istnienia

del ewolucji Wszechświata – oraz

mego rozumowania redukcyjnego,

jubileuszu” – dziesięciolecia. Następ-

przedstawia się obecnie śmierć.

korelatu treści (to, że istnieje coś

wąsko: jako moment, wydarzenie,

jakie się tu stosuje, może się okazać

nie ks. Kazimierz Mikucki powitał

Oprócz oczywiście zmiany symboli,

np. realnie lub tylko intencjonalnie)

od którego zaczął się rozszerzać

bowiem za jakiś czas, że ideę „Inte-

wszystkich uczestników, a szcze-

zmianie uległ ogólny stosunek do

oraz sposób dania treści reprezen-

Wszechświat. Otóż Autor, posłu-

ligentnego Projektu” trzeba będzie

gólnie najważniejszych gości – pre-

śmierci: jest ona raczej wypierana

tacji (spostrzeżenie, wyobrażenie,

gując się pojęciem Wielkiego Wy-

zastąpić po prostu jakimś czynni-

legentów. Potem rozpoczęła się

ze świadomości człowieka, widać

przedstawienie pojęciowe, nazwy

buchu raczej w znaczeniu wąskim,

kiem naturalnym, które funkcjonuje

najważniejsza część konferencji −

dążenia zmierzające do jej „oswo-

opisu).

postawił pytanie: czy owo wydarze-

w przyrodzie ożywionej. Tego typu

wygłaszanie referatów. Jak można

jenia”.

Dr Jarosław Olesiak zapropo-

nie można interpretować kreacjoni-

zastrzeżenie nie oznacza oczywi-

zauważyć na podstawie powyższej

Dr Bartłomiej Gutowski zapre-

nował temat: „Celowość w przyro-

stycznie. Inaczej mówiąc, czy mo-

ście, że nie można formułować argu-

listy autorów referatów, wystąpili oni

zentował z kolei temat: „Między

dzie”. W swoim wystąpieniu Autor

ment Wielkiego Wybuchu jest mo-

mentów na istnienie Boga w oparciu

w liczbie dziewięciu. Przedstawili

estetyką a Sacrum. Sztuka współ-

odniósł się krytycznie do nowożyt-

mentem stworzenia Wszechświata

o niektóre zjawiska obecne w świe-

dziewięć tematów o różnorodnej

czesna w poszukiwaniu Boga”.

nych i współczesnych zadań nauk

przez Boga. Odpowiadając na to

cie, co czyniła zresztą długa tradycja

problematyce; sześć do przerwy

Autor referatu zauważył, że gene-

empirycznych, które usunęły ze

pytanie wskazał, że nie ma w tym

chrześcijańska, co potwierdza Biblia,

obiadowej, a trzy po tej przerwie.

ralnie rzecz biorąc, sztuka współ-

swoich perspektyw poznawczych

względzie jednoznacznej odpowie-

co głosi aktualna nauka Kościoła. Ar-

Po trzech odczytach, zawsze był

czesna – w odróżnieniu od epok

pojęcie celu. Uważa on, że dotych-

dzi ze strony kosmologów. Możliwe

gumenty te należy jednak wysuwać

czas na dyskusję. Z takiej możliwo-

minionych – wyzbyła się elementów

czasowy model wyjaśniania rzeczy-

są – najogólniej mówiąc – trzy od-

na gruncie filozofii i na podstawie

ści stawiania pytań czy też dodawa-

metafizycznych. Nie wyzbyła się ich

wistości przy pomocy ukazywania

powiedzi. Pierwsza możliwa odpo-

nieco innych faktów wyjściowych.

nia własnych uwag, związanych z

jednak całkowicie: w dziełach poje-

tylko elementów pewnej struktury,

wiedź nie łączy Wielkiego Wybuchu

Kolejny referat, na temat „Na

poruszanymi zagadnieniami, dość

dynczych twórców, za pomocą no-

praw ich współwystępowania lub też

z kreacjonizmem, gdyż w ogóle nie

początku było Światło...” − Metafizy-

chętnie korzystano.

wych środków wyrazu, nieraz kon-

praw następstwa, jest niewystarcza-

zakłada takiego wydarzenia w histo-

ka światła jako filozofia biogenezy”,

Prof. dr hab. Anna Lemańska

trowersyjnych, dążenie do Sacrum

jący do pełnego zrozumienia tej rze-

rii Wszechświata, jak ów Wielki Wy-

wygłosił dr hab. Marian Wnuk. Autor

przedstawiła temat: „Inteligentny

jest jednak obecne.

czywistości. Należy zatem powrócić

buch (np. E. Lerner, F. Hoyle, H.O.G.

wskazał najpierw na trzy dziedziny

Projekt a ewolucja”. W referacie

Podsumowując, zorganizowane

do idei celu, jaką sformułował Ary-

Alfven). Druga odpowiedź – równie

wiedzy, które za przedmiot swojej

swoim nawiązała do idei „Inteli-

spotkanie z filozofami o różnych za-

stoteles, a którą z niezrozumiałych

skrajna – utożsamia Wielki Wybuch

refleksji biorą zjawisko światła. Tymi

gentnego Projektu”, jaka powstała

interesowaniach, było ciekawą, po-

względów później porzucono.

ze stworzeniem Wszechświata i tym

dziedzinami są teologia, filozofia

w latach 80. XX stulecia, głównie

żyteczną inicjatywą, którą wszyscy

Dr Sylwia Zawadzka wygłosiła

samym zakłada istnienie Boga (np.

i nauki przyrodnicze. W teologii

wśród przedstawicieli ruchów kre-

uczestnicy bardzo chwalili. Dodaj-

referat: „Język a Bóg, czyli jak sen-

E.A. Milne, E.T. Whittaker, J. Jeans,

chrześcijańskiej – począwszy od

acjonistycznych w USA. Owa idea

my, że zaproszeni Goście musieli

sownie mówić o Bogu”. Autorka od-

A. Eddington). Trzecia odpowiedź

św. Jana Apostoła i św. Grzegorza

„Inteligentnego Projektu” została

ponieść dużo trudu związanego z

niosła się do problemu sensownego

– pośrednia – za którą opowiedział

z Nazjanzu – światło było częstym

przez nich sformułowana w oparciu

przekroczeniem granicy polsko-

(właściwego) mówienia o Bogu w

się Autor referatu, nie łączy bezpo-

tematem rozważań, dzięki czemu

o obserwację niektórych zjawisk

ukraińskiej, by do nas dotrzeć. Na-

ramach teodycei, gdzie nasze orze-

średnio ze sobą tych dwóch faktów.

mówi się nawet o istnieniu teologii

biologicznych, które określa się jako

stępnego dnia mieli za to możliwość

kanie o Nim dokonuje się w oparciu

Pomiędzy zaistnieniem Wielkiego

światła. W ramach teologii (światła)

układy biologiczne nieredukowalnie

odpoczynku i zwiedzenia Lwowa;

o rzeczy stworzone. Ponieważ uwa-

Wybuchu – który znamy zresztą tyl-

jest ono rozumiane jako jeden ze

złożone. Cechą charakterystycz-

niektórzy z nich byli w tym mieście

ża się nie bez powodu, że rzeczy te

ko do tzw. progu Plancka – a kreacją

„składników” istoty Boga, szcze-

ną tych układów jest m.in. to, że

po raz pierwszy.

bardzo daleko odbiegają pod wzglę-

Wszechświata znajdują się bowiem

kG

gólnie jako przejaw Jego niemate-

wszystkie ich części są ułożone