27

Kurier Galicyjski * 15 – 28 czerwca 2010

anioŁ W Ludzkim cieLe

doktorat

(fragment z referatu o bł. hryhoriju Łakocie)

LWoWianki

DR LUBA DERDzIAK

o bŁ. hryhoriju

Autorzy książki Wiara i Krew.

Wielka księga męczennicy XX

wieku Hefley James i Marti, podają

zawrotną liczbę męczenników: „Po-

Łakocie

nad 100 mln. chrześcijan poniosło

męczeńską śmierć w ciągu ostatniego

stulecia. To więcej niż we wszystkich

innych okresach historii Kościoła”.

Jednym z tej wielkiej rzeszy męczen-

ników, jest błogosławiony biskup po-

mocniczy grekokatolickiej diecezji

przemyskiej Hryhorij Łakota. Za to, że

nie zgodził się na współpracę z reżi-

mem komunistycznym i nie podpisał

decyzji o przejściu na prawosławie

został skazany na 10 lat katorgi na

Syberii. Przeżył tam tylko sześć lat.

Ten wierny syn Kościoła greko-

katolickiego urodził się 31 stycznia

1883 roku we wsi Hołodówka (dziś

Zadnistriany), w powiecie rudeckim

niedaleko Komarna, w rodzinie gre-

Dr Luba Derdziak oraz naukowcy i zaproszeni goście

kokatolickiej. Jego ojciec Iwan był

średniozamożnym rolnikiem i rodzina

wiernych dwóch obrządków na pogra-

KONSTANTY CzAWAGA

Łakotów utrzymywała się dzięki cięż-

niczu ukraińsko-polskim.

tekst i zdjęcia

kiej pracy roli. W 1885 roku biskup

„Temat był dyskusyjny i oczywisty

Hryhorij zakończył naukę w szkole lu-

zarazem. Jeżeli Jan Paweł II uznał

„Jest to inwestycja Uniwer-

dowej w Komarnie, następnie uczęsz-

tego męczennika Kościoła katolickie-

sytetu Papieskiego Jana Paw-

czał do Gimnazjum Akademickiego

go, to znaczy, że jest w tej osobie, w

ła ii w Krakowie w działalność

we Lwowie. 20 czerwca 1903 r. złożył

tym człowieku cecha, którą papież

i rozwój Kościoła Lwowskiego”

egzamin dojrzałości, po czym wstą-

chciał podnieść i pokazać wszystkim,

– powiedział dla „Kuriera” dłu-

pił do grekokatolickiego seminarium

całej Europie i całemu światu, że jest to

duchownego we Lwowie i rozpoczął

goletni profesor tej uczelni kar-

wydarzenie ogólnokościelne, – powie-

studia na Wydziale Teologicznym Uni-

dynał Marian Jaworski, emery-

dział dla „Kuriera” ks. prof. dr hab. An-

wersytetu Lwowskiego (1903-1907 –

towany metropolita lwowski po

indeks). Święcenia kapłańskie przyjął

drzej Zwoliński z Uniwersytetu Papie-

obronie rozprawy doktorskiej

Bł. Hryhorij Łakota

10 (23) sierpnia 1908 roku. Został wy-

skiego Jana Pawła II w Krakowie, który

Luby Derdziak, wykładowcy

W 1946 r. Łakota podzielił los

oraz wikariatu generalnego, oprócz

święcony przez swojego ordynariusza

był promotorem doktoratu. – Szkoda,

WsD i sekretarza instytutu

innych biskupów grekokatolickich,

tego wykonywał obowiązki profesor-

– Konstantyna Czechowicza w cerkwi

że w języku polskim jest tak niewiele

Teologicznego św. Józefa Bil-

którzy nie zgodzili się na współpracę

skie i duszpasterskie, był przedstawi-

katedralnej pod wezwaniem świętego

publikacji na temat męczenników gre-

czewskiego we Lwowie.

(żaden z ówczesnych biskupów się

cielem ordynariusza w Bractwie św.

Jana Chrzciciela w Przemyślu. Nie-

kokatolickich. Uważam, że to jest nie-

Tematem jej pracy naukowej jest

nie zgodził). Po krótkim pobycie w

Mikołaja, które prowadziło bursę dla

spełna siedem miesięcy po przyjęciu

potrzebnie przemilczany temat. Jeżeli

społeczno-wychowawczy aspekt dzia-

więzieniu w Łącku, we Lwowie został

uczących się w szkołach przemyskich

święceń kapłańskich, ks. Hryhorij Ła-

pani Luba przyszła z tym tematem, to

łalności duszpasterskiej biskupa-mę-

przewieziony do kijowskiego więzie-

dzieci z ubogich rodzin. Za ogromne

kota został mianowany osobistym ka-

było dla mnie oczywistym, że jest to

czennika pomocniczego grekokato-

nia na Swiatoszynie, gdzie spotkał

zasługi dla Kościoła w 1923 r. zo-

pelanem ordynariusza przemyskiego

zamalowanie pewnych „białych” plam

lickiej diecezji przemyskiej Hryhorija

się ze swoim ordynariuszem, który

stał mianowany Szambelanem Jego

bp. Konstantyna Czechowicza.

w pamięci wierzącej społeczności Ko-

Łakoty (1883-1950), którego w czerw-

niedługo później zmarł. Po śmier-

Świątobliwości. W maju 1925 r. został

W tym okresie również pełnił

ścioła. To jest przecież błogosławiony,

cu 2001 r. we Lwowie beatyfikował

ci Bp. Jozafata Kocyłowskiego bp

mianowany przez Stolicę Apostolską

funkcje katechety w różnych szkołach

który oddał swoje życie za wiarę. On

Ojciec Święty Jan Paweł II.

Hryhorij był wywieziony do Workuty,

Archiprezbiterem – przewodniczącym

Przemyśla, a w 1910 roku rozpoczął

potrafił tak pięknie odczytywać to na-

Recenzenci oraz obecni na roz-

gdzie najpierw był kowalem, podku-

Kapituły. A od 16 czerwca 1925 roku

dalsze studia w Cesarsko-Królew-

sze pogranicze jako bogactwo różnic

prawie naukowcy z Polski i Ukrainy

wał konie, a później, gdy podupadł na

był również diecezjalnym prokurato-

skim Wyższym Instytucie Kształcenia

a nie różnice, które skłócają”. Ks. prof.

wysoko ocenili wyniki badań Luby Der-

zdrowiu, pracował w kuchni – obierał

rem – promotorem sprawiedliwości do

Księży w Wiedniu. W tym mieście, z

dr hab. Andrzej Zwoliński zauważył,

dziak. Zaznaczono, że jest to pierwszy

ziemniaki, rąbał drwa i przynosił je do

spraw małżeńskich. W roku 1926, 10

nominacji metropolity Andreja Szep-

że dzisiejsza doktorantka pochodzi z

doktorat naukowca z Ukrainy na Uni-

kuchni. Ze względu na bardzo słaby

lutego, papież Pius XI mianował ks.

tyckiego, pełnił funkcję wikariusza

rodziny, gdzie jeden z rodziców nale-

wersytecie Papieskim Jana Pawła II, a

stan zdrowia Łakota został zwolniony

Hryhorija Łakotę biskupem tytularnym

cerkwi św. Barbary. Studia ukończył

ży do obrządku rzymskokatolickiego

również pierwsze badanie naukowe o

z wykonywania najcięższych prac,

Daonium – tureckiego miasta, obecnie

w roku 1913, wieńcząc je obroną pra-

a drugi do grekokatolickiego. „To są

ale pełnił funkcję sprzątacza – sprzą-

znanego jako Marmaraereglisi, w któ-

działalności greckokatolickich męczen-

cy doktorskiej pod tytułem Znaczenie

tał ubikacje łagrowe. A gdy już i tej

rym biskupstwo istniało do XIV wieku

prawdy, który odczuwamy bezpośred-

kazania na Górze wg św. Mateusza.

ników, których beatyfikował Jan Paweł

pracy nie mógł wykonywać, został

i wchodziło w skład metropolii Hera-

Za zasługi naukowe został obdarzony

nio, przez wychowanie rodzinne – pod-

II. Ojciec Robert Łysejko, OSBM, rektor

wzięty do kancelarii, gdzie pracował

kleja; a także biskupem pomocniczym

godnością kanonika honorowego.

kreślił. – Sam fakt, że z takiej rodziny

Bazyliańskiego Instytutu Studiów Fiło-

jako pisarz. Zachorował na gruźlicę

biskupa przemyskiego. Konsekracja

Po powrocie do Przemyśla, do

pochodzi świadczy o tym, że ten temat

zoficzno-Teologicznych, gdzie także

i w styczniu 1950 r. został przewie-

odbyła się 16 maja 1926 roku w kate-

I wojny światowej, pełnił funkcje

może podjąć śmiało”.

ma wykłady Luba Derdziak zaznaczył

ziony do szpitala obozowego w Abeź,

drze przemyskiej. W związku z tym Ła-

katechety w szkołach przemyskich

Dr Luba Derdziak poinformowała,

dla „Kuriera”, że rozprawa doktorska

180 km na południe od Workuty. Sam

kota został zwolniony z funkcji rektora

oraz ojca duchownego w semina-

że jej praca naukowa o bł. Hryhoriju

jest bardzo aktualna, ponieważ bł.

ciężko chory, z odmrożeniami starał

seminarium. 24 maja 1934 r. zlecono

rium duchownym i profesora kate-

Łakocie zostanie też wydana we Lwo-

Łakota może służyć za przykład poro-

się innych podtrzymywać na duchu

mu pełnienie funkcji asystenta Akcji

chetyki i metodyki. W czasie wojny

wie w języku ukraińskim.

zumienia i pojednania narodów oraz

i z tej racji nazywano go „Aniołem w

Katolickiej przez następne 3 lata.

z wielką gorliwością niósł posługę

ludzkim ciele”. Wycieńczony chorobą,

Gdy ordynariusza Jozafata Ko-

duszpasterską w wielu parafiach

zmarł w obozowym szpitalu 12 listo-

cyłowskiego napotykały trudności w

grekokatolickich. 23 października

pada 1950 r.

wizytowaniu Łemkowszczyzny, za-

1916 roku Łakota został mianowany

Łakota pozostawił po sobie nie-

stąpił go biskup pomocniczy Hryhorij

prefektem seminarium duchowne-

zbyt wielką, ale cenną spuściznę

Łakota. Aż do 1934 roku, kiedy to

go oraz zastępcą profesora prawa

pisarską (mimo obowiązków spoczy-

Stolica Apostolska utworzyła Apostol-

kanonicznego przy Diecezjalnym

wających na jego barkach znajdował

ską Administrację Łemkowszczyzny,

Zakładzie Teologicznym. 1 stycznia

czas na badania naukowe, zwłaszcza

sufragan przemyski otaczał opieką

1918 roku młodemu profesorowi (10

w dziedzinie historii oraz na notowa-

duszpasterską te tereny.

lat kapłaństwa) zostaje powierzo-

nie własnych przemyśleń, które ze-

II wojna światowa przyniosła po-

na funkcja rektora seminarium, a w

brał w jednej pozycji drukowanej).

dział ziem Polski. W 1939 r. podzie-

1924 r. – zastępcy dyrektora Zakładu

27 czerwca 2001 roku we Lwowie

lona została także grekokatolicka

Teologicznego.

Papież Jan Paweł II wyniósł do chwa-

diecezja przemyska. 25 września

31 grudnia 1919 r. H. Łakota otrzy-

ły ołtarzy bł. bp. H. Łakotę wraz z 27

1939 r. ordynariusz bp Kocyłowski

mał nowe zadanie – został probosz-

męczennikami za wiarę. Już w lipcu

podjął decyzję o podziale eparchii.

czem parafii w Dorożowie. Był nim

tegoż roku szczątki błogosławionego

Częścią eparchii znajdującą się pod

przez cztery lata, do końca 1924 r.

Łakoty zostały sprowadzone do Lwo-

rządami radzieckimi zarządzał on

H. Łakota był doradcą cenionym

wa, gdzie zostały wystawione publicz-

sam, natomiast częścią znajdującą

przez biskupów Konstantyna Czecho-

nie 11 października 2009 r. w cerkwi

się pod władzą niemiecką — jego

wicza i Jozafata Kocyłowskiego. Pełnił

Narodzenia Najświętszej Maryi Pan-

pomocniczy biskup H. Łakota. Ta

wiele funkcji w przemyskiej kurii greko-

ny na Sichowie.

część nazywała się wikariatem ge-

katolickiej: egzaminatora prosynodal-

Dr Luba Derdziak, o. Krzysztof szczygło CssR (w centrum)

kG

neralnym.

nego, przewodniczącego Konsystorza

oraz kard. Marian Jaworski