17

Kurier Galicyjski * 29 października – 15 listopada 2010

Listy do redakcji

jak to iwan

rodyskiej i Makowieckiej, które były

wyspami polskości i patriotyzmu w

morzu radzieckiej codzienności.

krzyżem oficerskim

podporządkował

M. Kyprian utrzymywał i utrzy-

muje nadal (z powodu sędziwego

orderu odrodzenia polski

wieku, częściej telefonicznie) cie-

sobie duszę

płe kontakty z Horodyskimi, Czar-

odznaczono

toryskimi, Rejami, Skarbkami na

całym świecie – od Krakowa, do

p. aleksandrę ślusarek

drzewa…

Rzymu, Londynu i Paryża. Prze-

bywa on w stałym kontakcie z

Wandą Deskur-Wysocką, siostrą

Dnia 16 października 2010 roku

kardynała Andrzeja Deskura, któ-

w Pałacu Prezydenckim w Warszawie

ry na stałe mieszka w Watykanie.

odznaczono Krzyżem Oficerskim Or-

W wystawie jubileuszowej artysta

deru Odrodzenia Polski p. Aleksandrę

przedstawił swoje korzenie w por-

Ślusarek – prezes Związku Repatrian-

tów RP i jednocześnie samorządowca

tretach bliskich mu osób, w wido-

powiatu wielickiego. Uroczystość od-

kach ich zamków rodowych i pa-

była się z okazji XX lecia powstania

łaców. Wśród nich wyróżniają się

Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.

portrety matki artysty Joanny Anny

To już drugie odznaczenie od Pre-

Winiarskiej, babci Marii Horody-

zydenta RP, które otrzymuje Aleksandra

skiej-Winiarskiej i ciotki Marii Czer-

Ślusarek za zasługi dla Polonii i Pola-

wińskiej z Horodyskich-Ujejskich.

ków za Granicą (pierwszym był Krzyż

Portret ciotki Wandy Makowieckiej

Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

jest pełen wyrazistości, wprost pro-

przyznany przez Prezydenta Lecha Ka-

mieniuje bogactwem ducha i oso-

czyńskiego rok temu).

bistą inteligencją. Wśród portretów

ufania publicznego. Od wielu lat pia-

Pani prezes Aleksandra Ślusarek

męskich warto wyróżnić portrety

stowała mandat radnego, a obecnie

jest inicjatorem i współautorem Projek-

metropolity Andrzeja Szeptyckiego

jest członkiem zarządu powiatu Wie-

tu Obywatelskiego Ustawy o Powro-

i Łewka Łepkiego, ojca artysty Wło-

lickiego. Pytana o powody tak mocne-

tach Osób Deportowanych i Zesłanych

dzimierza Kypriana. Zwróciły moją

go zaangażowania się w działalność

do ZSSR. Niedługo projekt ten będzie

uwagę również portrety Stanisła-

społeczną, zawsze odpowiada: „ludź-

miał swoje pierwsze czytanie w Sejmie

wy Deskur i Jerzego Wolańskiego.

mi stajemy się w obliczu najbardziej

RP. Od szesnastu lat prowadzi pani

Piękne pałace i rezydencje rodzin

potrzebujących, zwłaszcza gdy nikt

Aleksandra społeczną działalność na

spokrewnionych z M. Kyprianem,

inny już o nich nie pamięta”.

tym polu, gdzie posiada wiele konkret-

były kiedyś malowniczo położone na

nych sukcesów w postaci powrotów

Piotr Hlebowicz,

obszernych terenach Galicji i Podola.

rodzin polskich z zesłania. Ponadto

członek Zarządu Związku

Niestety, po wojnie uległy one znisz-

aktywnie uczestniczy w życiu spo-

Repatriantów RP

czeniu, przebudowie, rujnacji. Tylko

łecznym, ciesząc się mandatem za-

niektóre cudem przetrwały. Bogaci

„nowi Ukraińcy” patrzą obecnie na

uniwersytet Trzeciego

nie niedobrym okiem, chcą kupić za

iwan Czemerys

bezcen, osiedlić się w rezydencjach

dawnej szlachty, zająć miejsca tych,

- Mamy lasy bogate w zwierzynę,

HALiNA PŁUGATOR

Wieku w drohiczynie

kogo poprzednia władza zabiła, wy-

kiedyś polowali tu prawdziwi myśliwi –

tekst i zdjęcie

gnała lub zesłała na Syberię.

tłumaczy Czemerys – Teraz zniszczo-

Niektóre pałace, przedstawio-

no przyrodę, ale ta tradycja polowań

Nie znając żadnych pod-

W sierpniu br. dyrektor Moko-

wciąż płynie w żyłach każdego męż-

ne na wystawie, były malowane z

staw rzeźby w drewnie, uta-

towskiego Uniwersytetu Trzeciego

czyzny. Niektórzy nadal polują, a ja

lentowany mistrz – samouk

pamięci lub ze starych zdjęć – dziś

Wieku Zofia Iwanicka, zaprosiła

wcielam obrazy łowców w drewno.

iwan Czemerys z pokuckiej

już nie istnieją. Zwróciłem uwagę

nas – słuchaczy Mokotowskiej Fi-

Ale rzeźby o jednej tematyce

wsi Mołodiatyn, osiągnął ta-

na pałace Ujejskich-Horodyskich

lii nr 2, UTW we Lwowie, a także

znudziły się, wtedy zaczęły zjawiać

kie sukcesy w swojej twór-

w Wasilkowcach, Skibniewskich-

seniorów z Grodna i z Brześcia na

się nowe. Historie do nich czerpał z

czości, że po jego prace przy-

Horodyskich w Tłusteńkim, Horo-

letni pobyt w Drohiczynie.

życia, tego co się działo dokoła.

jeżdżają rzeźbiarze z całej

Aktorzy teatru „pod chmurką”

dyskich w Krogólcu, Turno-Horo-

Po pewnym czasie jego prace

Ukrainy, Polski i Rosji.

dyskich w Żabińcach, Horodyskich

obejrzeli znawcy. Potem zjawili się

Skrzyp noża, ciche dźwięki hucul-

w Trybuchowcach, widok cerkwi w

kolekcjonerzy. Obecnie w gospodzie

skiej muzyki, zapach drewna, badaw-

Kolędzianach, pałac Anny Dziedu-

rzeźbiarza znajduje się małe muzeum

cze spojrzenie i pewne ręce mistrza,

szyckiej-Wolańskiej w Rzepińcach.

wraz z ogromną ilością swoich prac.

który tworzy cuda.

Często spotykam M. Kypriana

Niedawno, Czemerys zaczął uwiecz-

- Te rzeźby to moje życie – mówi

na lwowskich ulicach. Prawie za-

niać w drewnie kopie obrazów zna-

skromnie Czemerys, uśmiechając się

wsze gdzieś się spieszy, biegnie.

nych średniowiecznych artystów, które

kącikiem ust – Chociaż nigdy nie my-

w drzewie nabierają nagle kompletnie

ślałem, że będę rzeźbił.

Niewysoki, szczupły, bardzo sym-

innego charakteru. Nie gardzi też cer-

W rodzinie nikt nie uprawiał tej

patyczny, inteligentny człowiek.

kiewnymi zamówieniami. W jego do-

sztuki, ale oboje dziadkowie byli sto-

Nikt nie daje mu 80 lat. Jest to

robku jest kilkadziesiąt kopii starych

larzami, potrafiącymi zrobić każdy

człowiek trochę z innego świata,

huculskich krzyży i świeczników. By

mebel do domu.

„dinozaur z innej epoki”, jak lubi

wykonać taką pracę, artysta potrzebu-

Iwan Czemerys również pracował

mówić współczesna młodzież. Ale

je szczególnego nastroju, wtedy dużo

jako ślusarz i tokarz w jednej z fabryk

właśnie na takich ludziach trzyma

pości i modli się.

produkujących maszyny. Na począt-

się nie tylko współczesna kultura,

Na wykonanie jednej rzeźby Iwan

ku lat 90. przedsiębiorstwo upadło,

ale też ciągłość tradycji i związek

Czemerys potrzebuje około dwóch ty-

mężczyzna został bez pracy. Wyżyć

pokoleń. Dzięki takim ludziom ta

godni. Wszystko zależy od wielkości

na wsi nie jest łatwo. Iwan był zrozpa-

Grupa ze Lwowa na przystani Żeglugi Gdańskiej. W głebi wi-

sama młodzież poznaje to, „kim

pracy. Na rzeźbę najlepiej nadaje się

czony, jedyną radością, która mu po-

doczne słynne spichlerze gdańskie

jesteśmy i skąd się wywodzi nasz

drzewo gruszki i lipy – dają odpowied-

została była praca z drewnem. Zaczął

Pierwszy dzień rozpoczął się

Wieku, 30 sierpnia pojechaliśmy do

ród”. Tacy ludzie jak M. Kyprian,

ni kolor i nie trzeba je szlifować.

się tym zajmować przypadkiem.

od wykładów na tematy historycz-

Gdańska, po drodze zahaczając o

są żywymi świadkami przeszłości

Na jego dorobek składa się ponad

- Pewnego razu wziąłem do rąk

ne, medyczne, teologiczne, poli-

zamek krzyżacki w Malborku. W sa-

naszego miasta, Galicji. Przeszło-

pół tysiąca rzeźb. Ale czasami nawet

kawałek drewna, a przed oczyma

nie ma co pokazać, bo tak szybko się

od razu pojawiła się mała rzeźba. Po

tologiczne, psychologiczne i inne.

mym Gdańsku mogliśmy zobaczyć

ści barwnej, ciekawej, tworzonej

rozchodzą. Jego prace można zna-

prostu zachciało mi się ją zrobić. W

przez wiele narodów, zwyczajów i

Przed kolacją – zajęcia malarskie,

pomnik Poległych Stoczniowców,

leźć w USA, Rosji, Polsce, Argenty-

jaki sposób? Tego jeszcze nie wie-

wyznań. To wszystko jeszcze nie

wieczorem teatr „pod chmurką”, mi-

Obrońców Westerplatte, kościół Naj-

nie, Czechach, Włoszech. Z chęcią

działem, ale spokoju mi to nie dawało

tak dawno odpowiednia ideologia

niatury sceniczne i śpiewy chóralne.

świętszej Marii Panny. Zwieńczeniem

biorą je księża, biskupi, generałowie,

– wspomina Czemerys.

chciała wyrzucić na „śmietnik hi-

Wszystko to w wykonaniu grodzian,

wycieczki, 31 sierpnia była Msza św.

politycy i nawet prezydenci. Mistrz nie

Wtedy przydały się dziadkowe

storii”. Na szczęście, dzięki takim

brześcian, warszawiaków.

poświęcona 30. rocznicy podpisania

mówi o głośnych nazwiskach, po pro-

noże. Iwan rzeźbił każdego dnia.

ludziom, jak Myron Kyprian, to jej

Po zakończeniu zajęć w ramach

Porozumień Sierpniowych.

stu cieszy się, że tacy ludzie nie są

Spod rąk wychodziły rzeźby począt-

się nie udało.

Letniego Uniwersytetu Trzeciego

Edward Nalepa

obojętni na piękno sztuki ludowej.

kowo o tematyce myśliwskiej.