19

Kurier Galicyjski * 29 października – 15 listopada 2010

dalszym ciągu kariery swego woj-

dziej katolickiej wsi, w pobliżu Bazalii.

między Krzemieńcem a Starokonstan-

przechowała się pamiątka błogosła-

zem z innymi. Według uchwały wojsko-

skowego zwierzchnika. Rozpoznała

Miejscowymi katolikami opiekują się

tynowem. Pamięć o tej książęcej rodzi-

wieństwa z czasów wizyty duszpaster-

wej komisji Sądu Najwyższego ZSRR z

byłego majora Grigoria Romanowa z

obecnie duszpasterze z zakonu pallo-

nie jest pielęgnowana. Kilka lat temu

skiej ks. Józefa Ptaszyńskiego. Obec-

29 października 1937 r. wszystkich (16

„nowin” telewizyjnych po 1970 r., jako

tynów, z których najbardziej lubianą

wybito nawet monetę jubileuszową ku

nie pani Władysława słynie z gorliwości

osób) rozstrzelano. Miejsce stracenia i

pierwszego sekretarza leningradzkie-

i pamiętną pozostaje postać ks. Paw-

jej czci. W Ostrogskim zamku działa

wiary i krzewienia tradycji historycznej,

pochówku nie jest znane. Znana z pa-

go obwodowego komitetu KPZR, czyli

ła Pruszyńskiego.

muzeum Ostrogskich, odnowiono na-

w tym ze starań o przetrwanie języka

mięci lista ofiar: Górski Jan, Jakuszew-

drugiej osoby w hierarchii partii komu-

Po II wojnie światowej założono tu

uczanie w Akademii, założonej przez

polskiego w liturgii kościelnej. Nic więc

ski Bronisław, Jakuszewski Franciszek

nistycznej ZSRR po L. Breżniewie…

cmentarz, na który przeniesiono jedy-

Konstantego Bazylego Ostrogskiego.

dziwnego, gdyż prawie wszyscy miesz-

(zamiast ciężko schorowanego ojca

ną pozostałość z cmentarza katolickie-

Na Ukrainie również pamięta się o

kańcy tej wsi są potomkami Polaków z

Kornelego), Kwiatkowski, Kwiatkowski,

go w Bazalii. Jest to marmurowa płyta

jego życzliwości wobec Iwana Fiodo-

czasów przedrozbiorowych.

Lisniewicz Piotr, Lubiniecki, Nadachow-

Komunizm a ekumenizm

O przyczynach zbudowania przez

przypadkowo uratowanego nagrobka

rowa, uciekiniera spod groźnych rzą-

Wspomnienia pani Władysławy z

ski Józef (syn Franciszka), Rakowski,

księcia Konstantego Bazylego Ostrog-

z tekstem, wyrytym po polsku obok

dów cara Iwana Groźnego. Przecież z

czasów przedwojennych i wojennych

Sikorski Marian, Sinicki Apolinary (syn

skiego kościoła rzymskokatolickiego w

płaskorzeźby przedstawiającej anioła.

funduszu tego księcia wyuczono go w

warte są uwagi historyków. W 2000 r.

Józefa),  Sokołowski,  Tkaczewska

Bazalii Wikipedia niestety nie informu-

Treść tekstu następująca: „Z Sarvu-

Krakowie zawodu drukarskiego i w taki

wydawnictwo „Podilla” (Chmielnicki)

(Tkacz), Winogrodski, Winskiewicz,

je. Dzisiaj można myśleć o obowiązku

szów Zaleskich Florentyna Prawdzic

sposób na Rusi wydrukowano pierw-

wydało opracowanie miejscowych hi-

Wojciechowski Józef.

urzędu wojewody kijowskiego czy mar-

Zaleska ur. 9 maja 1863 r. um. 1 stycz-

szą książkę cyrylicą.

storyków (I. Stasiuk, W. Szeptycki, P.

Nie mniej interesujące są wspo-

szałka ziemi wołyńskiej w stosunku

nia 1893 r. Na tutejszym cmentarzu

Do Bazalii można dotrzeć również

Prokopczuk) „Rehabilitowani przez hi-

mnienia pani Władysławy z okresu II

przez Podole, kierując się z Tarnopola

wprost na wschód. Po przekroczeniu

przedwojennej granicy na Zbruczu w

rejonie Podwołoczysk – Wołoczysk

podróżnicy wkrótce dojadą do skrzy-

żowania w Wojtowcach. Stamtąd tu-

ryści na pewno zwrócą na południe

dla obserwacji piękna Kamieńca Po-

dolskiego. Natomiast pielgrzymom

trzeba pokonać odległość prawie 30

km na północ, żeby dotrzeć do grani-

cy z Wołyniem, czyli do Bazalii. Oni na

pewno zechcą pomodlić się na funda-

mentach kościoła bazalijskiego, które

są widoczne po dzień dzisiejszy mię-

Kościół w Ostrogu, po prawej – krypta zasłużonych

dzy pozostałym budynkiem plebanii a

wojny światowej. Zmobilizowano ją

do miejscowych katolików. Podobny

pomnikiem Lenina. Modlić się można

Ks. Paweł Pruszyński wśród wiernych, Wielkanoc 1998 r.

do Armii Sowieckiej w lipcu 1943 r. i

obowiązek mają obecnie odpowiedni

również na miejscu byłego cmentarza

skierowano do zarządu polowej jed-

urzędnicy na Ukrainie. Jeden z nich

pochowana. Czeka zmartwychwsta-

katolickiego, którego teren zabudo-

nostki ewakuacyjnej nr 160 (jednostka

jednak omylił się. W ubiegłym roku,

nia. Boże zmiłuj się nad Jej duszą”.

wano piętrowymi budynkami kołchoź-

wojskowa 59375) w zestawie 3. armii

czytając z kartki powitanie na terenie

Niewątpliwie jest to zabytkowa pa-

ników. Miejsca te nie są zaznaczone.

Polski, pomylił się. Wymienił słowo

gwardyjskiej 1. frontu ukraińskiego pod

miątka historyczna, potrzebująca fa-

Nie ma tam tablic pamiątkowych. Nie

„komunizm” zamiast „ekumenizm”.

dowództwem gen. Watutina, a później

chowej konserwacji. Przynależność

ma nawet krzyża ku czci ich pamięci.

Poprawił się jednak. Ten epizod sfil-

gen. Koniewa.

osoby, niegdyś spoczywającej pod

Dlaczego? Pytanie to pozostaje bez

mowała ukraińska telewizja lwowska,

Zwierzchnikiem pani Władysławy

tą płytą, do szlachty polskiej, ruskiej

odpowiedzi.

pozostawiwszy go bez komentarzy.

był młody major. Gdy dowiedział się, że

lub litewskiej mogą również ustalić

Na początku lat 90. żeby odszu-

Prawidłowo, bo ludzie mogą się my-

jest Polką, zaproponował współpracę w

fachowcy od heraldyki.

kać zdjęcie kościoła bazalijskiego na

lić. Byle nie gorzej. Mojżesz przecież

jego dalszej służbie. Powiedział: „Otrzy-

życzenie mieszkańców Bazalii (w tym

potrzebował 40 lat, żeby wyprowadzić

małem skierowanie do polskiej armii,

św. pamięci Stanisława Zielińskiego),

Spowiedź szlachcianki

swój naród z pustyni.

potrzebuję tłumacza, ale musisz zmie-

Z czasów darowania przez Witolda

byłem zmuszony pojechać do Krako-

Warto jednak pamiętać, że ksią-

nić narodowość… Dlaczego? Bo bycie

Małego Łazuczyna Pawłowi Sienickie-

wa. We lwowskich bibliotekach w tym

Władysława Krotewicz

żę Konstanty Bazyli Ostrogski był

Polakiem rozbiega się z modą”. Pani

mu minęło 590 lat. W ostatnim stuleciu,

czasie długo wypytywano: „co, po co,

człowiekiem oświeconym, wierzącym

Władysława kategorycznie odmówiła,

storię”, gdzie niestety wymieniono nie

w czasach rządów sowieckich, liczba jej

na co?” Dzięki życzliwości pracowni-

i dobrze rozumiał znaczenie słowa

powiedziawszy: „Jestem Polką i kato-

wszystkie ofiary represji komunistycz-

mieszkańców zmniejszyła się o ponad

ków biblioteki UJ, takie zdjęcie udało

„ekumenizm”.

liczką, bo tak mnie wychowali rodzice”.

nych, pochodzące z rejonu Bazalii. We-

90%. O Sienickich lub Sinickich mało kto

się odszukać. W tym dniu, kierując się

„Zastanów się” – powiedział major i po

Niewierzący nie uwierzy, że wra-

dług relacji pani Władysławy, do takich

pamięta. Tym bardziej imponujące są

do gmachu biblioteki, zauważyłem na

pewnym czasie powtórzył swoją propo-

cając z Bazalii, zauważyłem malutką

ofiar należał jej kuzyn Sinicki Anastazy,

wspomnienia Władysławy Krotewicz z

przejściu drogowym błyszczącą mo-

zycję, ale ponownie mu odmówiła. Na

monetkę w kurzu ziemi wołyńsko-po-

syn Franciszka, który pracował jako

domu Sinickiej, byłej parafianki kościoła

netkę. Był to nowiutki grosik polski,

pożegnanie major powiedział: „Uważaj

dolskiej. Była podobna do kopiejki z

dyrektor średniej szkoły w Moskwie.

bazalijskiego. Pomimo poważnego wie-

zwrócony orzełkiem do góry – dobry

Walusza, ja ci dwukrotnie doradzałem

czasów ZSRR. Gdy podniosłem i oczy-

Aresztowano go w 1942 r. i ślad po nim

ku (ur. 1925 r.), posiada ona fenomenal-

znak…

zmienić narodowość”.

ściłem z brudu, okazało się, że jest to

zginął. Ojca pani Władysławy – Apolina-

ną pamięć i żywy, pogodny charakter,

Kopię tego zdjęcia zamieszczono

Upłynęło wiele lat wpierw niż

grosik litewski z czasów przedrozbio-

rego Sinickiego (s. Józefa) aresztowano

wyniesiony na pewno z katolickiego

później w kapliczce, przysposobionej

pani Władysława dowiedziała się o

rowych…

w nocy z 24 na 25 września 1937 r. ra-

wychowania rodzinnego. W jej domu

z wiejskiej chałupy w niegdyś najbar-

pomoc praWNa dLa os b chorych Na auTyzm

nych programów edukacyjnie-rozryw-

kulturalnych oraz ekonomicznych

Niedawno, w ramach ukraińsko-

inie osób z Autyzmem. Otrzymali

kowych i rehabilitacyjnych.

oni również wskazówki metodyczne

potrzeb osób z Autyzmem, pomoc w

polsko-niemieckiego projektu „Au-

Stałym partnerem merytorycz-

usamodzielnieniu się i ich wszech-

tyzm: Razem czy osobno?”, Funda-

o kolejności działań prawnych dla

nym i podstawą edukacyjną Centrum

stronne wsparcie. Głównym zada-

osób indywidualnych i w ramach

cja Charytatywna „KONTAKT” prze-

„KONTAKT” przez ostatnie 10 lat jest

niem „KONTAKTU” jest okazanie

działalności organizacji. Fundacja

prowadziła szkolenie z rzecznictwa,

Fundacja „SYNAPSIS” z Warszawy

pomocy dzieciom i młodzieży z za-

na które zaproszono rodziców dzieci

KONTAKT i Centrum Adwokatury

oraz Porozumienie AUTYZM-POL-

Społecznej umówili się o regular-

burzeniami Spektrum Autyzmu oraz

chorych na autyzm z różnych obwo-

SKA. Fundacja „KONTAKT” współ-

ich rodzinom. Fundacja zapoznaje

dów Ukrainy. Wsparcia finansowego

nym charakterze przeprowadzenia

pracuje też z Porozumieniem AU-

się ze światową praktyką terapii, re-

konsultacji i szkoleń w celu okazania

projektowi udzieliły Fundacje Ro-

TYZM-NIEMCY, jak również z orga-

habilitacji, nauczania, wychowania

maksymalnie efektywnej pomocy

berta Boscha i Stefana Batorego,

nizacjami i porozumieniami z innych

oraz integracji społecznej osób z

a zrealizowano go przy koordynacji

prawnej osobom z Autyzmem i ich

krajów (Szwajcaria, Szwecja, Wielka

rodzinom, jak również o występowa-

Autyzmem i wykorzystuje ją w wa-

Fundacji Współpracy Polsko-Ukra-

Brytania, Węgry, Bułgaria i in.).

runkach państwa ukraińskiego.

ińskiej PAUCI (Kijów) i wsparciu

niu z inicjatywami ustawodawczymi

Lwowskiej Rady Miejskiej. Szkolenie

w celu stworzenia odpowiedniej pod-

W ramach działalności Fundacji,

Po informację szczegółową

stawy prawnej w Ukrainie.

z 2004 r. działa Centrum Diagnostyki,

przeprowadzono w gmachu Centrum

prosimy zwracać się do Prze-

Terapii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzie-

Historii Miejskiej Europy Centralnie-

wodniczącej Zarządu Fundacji

ży z Autyzmem „KONTAKT”. Obecnie

Wschodniej, a jego moderatorami

rodzinami osób z Autyzmem z róż-

„KONTAKT” p. Haliny Kyrcziw

Krótka informacja

pod stałą opieką specjalistów Cen-

byli Leonid Tarasow i Tetiana Jackiw

nych obwodów Ukrainy, jak również

-Hrycaj.

o Fundacji „KONTAKT”:

trum znajduje się ponad 100 osób z

z lwowskiego Centrum Adwokatu-

Fundacja „KONTAKT” ukształ-

innych państw (Niemcy, Hiszpania,

Tel.:+380506613755,

ry Społecznej. Podczas szkolenia,

towała się w 1999 r. dzięki pracy

Autyzmem, jak również ich rodziny. W

Australia, USA). Celem działalności

+3800671370477;

Centrum mają oni możliwość pracy

uczestnicy dowiedzieli się o możli-

rodziców dzieci chorych na Autyzm.

Fundacji jest zapewnienie realizacji

e-mail:

w grupach oraz realizacji indywidual-

wościach ochrony prawnej na Ukra-

Obecnie zajmuje się ona ponad 250

i ochrony prawnych, społecznych,

halyna@autism-contact.org.ua