40. rocznica śmierci

26

17 grudnia 2010 – 13 stycznia 2011 * Kurier Galicyjski

Lwowskim śladem generała andersa

miesiące był więźniem lwowskich

Zbrojnych i Generalnego Inspektora

Brygidek i moskiewskiej Łubianki. Wie-

Sił Zbrojnych. Protestował przeciwko

lokrotnie go przesłuchiwano i bezsku-

postanowieniom konferencji w Jałcie.

tecznie namawiano do wstąpienia do

Polskie obywatelstwo przywróco-

Armii Czerwonej. Argumentów nie bra-

no mu pośmiertnie w 1989 r. Po 1990

kowało: „My i Niemcy jesteśmy obec-

r. Imię Generała nadano kilku ulicom

nie prawdziwymi przyjaciółmi i razem

polskich miast. Jego imię noszą też

ALEKSANDER NiEWińSKi

pójdziemy przeciwko kapitalizmowi

jednostki Wojska Polskiego oraz licz-

tekst i zdjęcia oraz zdjęcia

światowemu. Polska wysługiwała się

ne szkoły i kilka drużyn ZHP i ZHR. 11

archiwum

Anglii i dlatego musiała zginąć. Polski

listopada 1995 r. gen. Anders został

już nigdy nie będzie. Niemcy dokładnie

odznaczony pośmiertnie przez Lecha

6 września br. z telewizyj-

zawiadamiają nas o ruchach wszyst-

Wałęsę Orderem Orła Białego. 20

nych wiadomości można było

kich oddziałów polskich, które kierują

grudnia 2006 r. polski Senat przyjął

się dowiedzieć, że na tego-

się na Węgry lub na Rumunię”.

jednogłośnie uchwałę, ustanawiającą

rocznych kieleckich targach

Po odniesieniu ran, 1 październi-

rok 2007 rokiem generała Andersa.

zbrojeniowych  przedstawio-

ka, Andersa umieszczono w szpitalu

Po II wojnie światowej główne

no między innymi nowocze-

wojskowym na Łyczakowie. Tak pisze

wejście do wojskowego szpitala przy

sny czołg produkcji polskiej

o tym w swoim pamiętniku: (…) „zde-

ul. Łyczakowskiej zostało zamurowa-

o nazwie „Anders”. Tą nazwą

cydowało to, że nie zostałem wywie-

ne, ale przeznaczenie tego szpitala,

producenci uczcili pamięć

ziony do obozu i bodaj nie podzieliłem

jak i innych miejsc pobytu Generała

wybitnego generała ii wojny

losu moich kolegów w Katyniu”.

we Lwowie, nie zmieniły się. Miej-

światowej Władysława An-

Po pewnym czasie szpital woj-

my nadzieję, że wkrótce dojdzie do

dersa. To w tym roku upływa

skowy przy ul. Łyczakowskiej został

godnego upamiętnienia tych miejsc.

40. rocznica jego śmierci.

przeznaczony wyłącznie dla żołnierzy

Pamiętamy o generale Andersie w

Warto tu przypomnieć, iż generał

sowieckich i Andersa przerzucono do

zbiorowej pamięci o bohaterstwie pol-

przyczynił się do uratowania wielu

szpitala Kasy Chorych przy ul. Kurko-

skich żołnierzy pod Monte Cassino,

Ukraińców. Wielu z nich było żołnie-

wej (obecnie ul. Łysenki).

gdzie dowodził II Korpusem Polskim

rzami II Korpusu, wielu znalazło swój

W końcu grudnia 1939 r. przewie-

podczas kampanii włoskiej. Pamięta-

ostatni spoczynek na szlaku bojo-

ziono Andersa do głównej siedziby

my generała, jako dowódcę Armii Pol-

wym tej jednostki, w tym pod Monte

NKWD przy ul. Pełczyńskiej 1, gdzie

skiej na Wschodzie (Irak, Palestyna).

Cassino. To jemu należy zawdzię-

przesłuchiwało go od 22 do 6 rano,

Pamiętamy, że był skutecznym twór-

czać to, że utworzona w ostatnich

kilku tzw. sędziów śledczych po kolei,

cą i dowódcą Polskich Sił Zbrojnych

miesiącach wojny Ukraińska Dywizja,

przedstawiając różne zarzuty.

w ZSRR, czyli wojska ewakuowanego

pod dowództwem oficera armii Petlu-

Generał broni Władysław Anders

ry, a potem Wojska Polskiego – Pawła

Dawne, słynne lwowskie „Brygidki”

„Kiedy szedłem z trudem po scho-

dach, zostałem umyślnie potrącony

i nie mogąc się utrzymać na kulach

Szpital wojskowy przy ul. Łyczakowskiej we Lwowie

spadłem w dół. Powtarzało się to na

każdym piętrze”. Po zaciągnięciu

później do Persji (Iranu). Wraz z tym

„A więc zdradą międzynarodowe-

w taki sposób do pojedynczej celi,

wojskiem udało się wyprowadzić ze

go proletariatu było, żeśmy walczyli

nie zwrócono mu ubrania. Na 30-

Związku Radzieckiego ponad 20 tys.

przeciwko bolszewikom w latach 1918-

stopniowym mrozie wstawiono jeden

cywili, przetrzymywanych w łagrach

1920, i że nie pozwoliliśmy już wtedy

kubek wody i co dwa dni wrzucano

i więzieniach.

na opanowanie przez nich Europy.

kawałek chleba i talerz „zupy”.

Mimo różnych propozycji, Na-

Przestępstwem było, że Polacy w chwili

„Co kilka dni, w nocy, wpadało

czelny Wódz gen. Władysław Sikor-

wejścia wojsk sowieckich do Polski we

Szpital przy dawnej ul. Kurkowej (obecnie Łysenki)

kilku enkawudystów i przeprowadzało

ski trafnie wybrał gen. Andersa na

wrześniu 1939 r. dalej stawiali opór…”

Szandruka, nie została wydana wła-

jak najbardziej szczegółową rewizję

piero w 2005 r. (Kielce) i 2008 r. (War-

dowódcę Polskich Sił Zbrojnych w

O 6 rano zaprowadzono Andersa

dzom sowieckim.

celi i osobistą. Bito mnie przy tym

szawa). Natomiast w Londynie, gdzie

ZSRR (od 4 sierpnia 1941 r.). Anders

do gabinetu szefa NKWD pułkownika

Dla gen. Andersa II wojna świato-

i kopano”. Trwało to osiem tygodni,

mieszkał po wojnie, wspomnienia wy-

został przedstawiony przez Sikorskie-

Piotra Krasnowa i oświadczono, że

wa rozpoczęła się 1 września 1939 r.

do 29 lutego 1940 r., gdy Andersa

dano jeszcze w 1949 r. pod tytułem

go Stalinowi tymi słowy: „Jest to mój

aresztowano go za „najbardziej istotne

w Lidzbarku, gdzie dowodził nowo-

wywieziono do Moskwy na słynną

„Bez ostatniego rozdziału”.

najlepszy żołnierz”. Anders naprawdę

i groźne przewinienia wobec Związku

gródzką brygadą kawalerii, czyli w

Łubiankę. Miał odmrożone, zaropiałe

Komunistyczne władze Polski w

był doskonałym żołnierzem i nigdy nie

Radzieckiego”. Gdy kategorycznie od-

pobliżu granicy, za którą znajdowało

policzki, ręce i nogi. Generał był czło-

1946 r. odebrały Andersowi stopień

zawiódł swego dowódcy.

mówił po raz kolejny wstąpienia do Ar-

się miejsce bitwy grunwaldzkiej. An-

wiekiem wierzącym. Na Łubiance w

generała i polskie obywatelstwo.

Do czasu nominacji Anders „za-

mii Czerwonej, zawieziono go, ledwo

ders wywodził się z rodziny bałtyckich

szyderczy i poniżający sposób ode-

Generał od 2 października 1944 r.

smakował” losu jeńca wojennego,

chodzącego o kulach, do lwowskiego

Niemców. W wieku 18 lat rozpoczął

brano mu medalik z Matką Boską.

do 5 maja 1945 r. pełnił obowiązki

po tym jak się dostał do niewoli so-

więzienia dla przestępców pospoli-

służbę w armii rosyjskiej. Czuł się i był

Wspomnienia generała Andersa,

(ze względu na wzięcie do niewoli

wieckiej 29 września 1939 r. (po kilka-

tych na „Brygidkach”. Dopiero w „Bry-

Polakiem. Polsce i polskim ideałom

które stały się źródłem tego artykułu,

gen. Tadeusza Bora-Komorowskie-

krotnym odniesieniu ran) w okolicach

gidkach” szpitalne warunki zmieniły

pozostał wierny do końca życia.

zostały opublikowane w Polsce do-

go) Naczelnego Wodza Polskich Sił

Turki, w pobliżu Sambora. Przez 22

się na brutalne, więzienne.