33

Kurier Galicyjski * 17 grudnia 2010 – 13 stycznia 2011

155. rocznica śmierci

adama mickieWicza

RENATA KLĘCZAńSKA

„Było to we Lwowie, w

sobotę dnia 8 grudnia 1855

roku. U Jana Dobrzańskiego,

wówczas redaktora „Nowin”,

zebrało się grono znajomych

i kolegów po piórze na tak

zwaną „herbatkę literacką”.

(...) Wśród ożywionej rozmowy

wszedł do pokoju Dobrzański

i z listu, w tej chwili otrzyma-

nego, ogłosił gościom swoim

po świtezi

niespodziewanie wiadomość,

która żałobnym całunem spa-

dła na serca obecnych. Jakiż

to był list i jaka wiadomość?

w starodawnej

Był to list pana Mieczysława

Pawlikowskiego, bawiącego

wówczas właśnie w Pary-

żu; po kilku słowach wstęp-

łodzi

nych pisał on, co następuje:

„Dziś przesyłam krajowi wieść

smutną, która bez wątpienia

wszystkich na długo w żałobie

pogrąży; w dwóch ją słowach

szaniną żywicy i wosku. Dzięki

AGNiESZKA RATNA

zawieram: Mickiewicz nie

temu nasza łódź nie przemaka.

tekst i zdjęcie

żyje!...”

Takie czółna budowano jesz-

„Coś Ty Atenom zrobił Sokrate-

cze w czasach wspólnoty pierwot-

Wołodymyr  Bondaruk

sie?” – wiersz o tym tytule napisał

nej, twierdzi wykonawca. Dlatego

po mszy pożegnalnej nad zwłokami

ze wsi Majaky, leżącej w re-

wieszcza Cyprian Kamil Norwid, su-

podczas swojej pracy nie wyko-

jonie łuckim, razem z bra-

gerując, że Adam Mickiewicz został

rzystał ani jednego gwoździa – w

tem zbudowali starodaw-

otruty. Jednak dyskusja na ten temat

tych czasach nawet o nich nie

ną łódź. Jak i nasi przod-

została rozpoczęta dopiero w 1932 r.,

słyszano.

kowie, wykorzystywali do

burząc wersję oficjalną o śmierci poety

- Dla umocnienia podstawy,

tego jedynie skórę, drew-

w Konstantynopolu z powodu cholery.

zużyliśmy ponad 1 km lnianych

no i smołę. Bracia nazwali

W świadectwie zgonu miejscowy le-

sznurów – dzieli się sekretem

swoje dzieło „Tur” – jako

karz Jan Gembicki podaje jako przy-

czynę wylew krwi do mózgu. Wybieg

Wołodymyr – Trzeba było sporo

symbol wielkości i siły.

jest czytelny dla przyjaciół poety, w

się napracować nad tym, przecież

Wołodymyr od dawna marzył

przypadku choroby zakaźnej nie bę-

musieliśmy dokładnie wyliczyć

o zrobieniu oryginalnego środka

dzie zgody na wywiezienie zwłok do

rozmiary i masę, którą czółno bę-

transportu po rzece, nie podob-

Paryża. A stamtąd przecież przyjechał

dzie mogło wytrzymać.

nego do niczego, co współcze-

Mickiewicz do Turcji, tam też czekają

Łódź lekko porusza się na wo-

sne. Od dłuższego czasu szukał

na niego dzieci, do których skierowa-

dzie, ponieważ środek ciężkości

informacji o łodziach. Gdy nie

ne są ostatnie słowa tuż przed śmier-

***

Nie ulega wątpliwości, że choroba

jest nisko rozmieszczony. Długość

znalazł jej ani w książkach, ani

cią. Poeta prosi płk. Emila Bednarczy-

W Średniej Ogólnokształcącej

nie trwała nawet doby.

ka: „Powiedz tylko dzieciom, niech się

Szkole nr 3 z rosyjskim i polskim języ-

Oficjalnie jako przyczynę śmierci

łodzi wynosi 5,6 m, a szerokość –

w Internecie, zabrał się sam do

kochają. Zawsze”.

kiem nauczania w Iwano-Frankiwsku

podaje się cholerę. Ale jak twierdzą

prawie pół metra. W środku może

kreślenia. Zdecydował się na

Dyskusję o przyczynie śmierci

(d. Stanisławowie) uczniowie klas

badacze literatury, w listopadzie w tym

się zmieścić nawet siedmioro do-

skonstruowanie skórzanej łód-

rozpoczął jako lekarz i badacz litera-

4-W i 8-W uczcili 155. rocznicę śmierci

roku nie było w Turcji epidemii chole-

rosłych ludzi. Ten środek transpor-

ki – prototypu średniowiecznej

tury Tadeusz Boy-Żeleński. Zwrócił

wieszcza. Klasy udały się pod pomnik

ry. Ta jednak wersja jest wygodna dla

tu wytrzyma nie mniej niż 500 kg.

łodzi.

on uwagę na fakt dużego podobień-

poety, gdzie złożono biało-czerwone

tych, którzy chcą uniknąć pogłosek

Ta oryginalna łódź już była wy-

- Dno łodzi robiliśmy z lesz-

stwa objawów cholery i działania ar-

kwiaty. Pod pomnikiem recytowano utwo-

o otruciu (towarzysz Mickiewicza H.

próbowana tego lata na wodach

czyny – opowiada Wołodymyr – A

szeniku. Czy więc Adam Mickiewicz

ry Adama Mickiewicza, poznano historię

Służalski, syn Władysław).

został otruty?

budowy i losów pomnika w Stanisławo-

„O otruciu poety szeptano od

jeziora Świteź. Chętnych na pły-

materiałem podstawowym były

Jesienią 1855 roku wyjechał on

wie. Na uczniów pod pomnikiem cze-

pierwszych dni po jego śmierci. Na

wanie w czółnie było ponad miarę

skóry z byka, są znacznie bar-

do Konstantynopola, by tworzyć od-

kały miejscowe media: TV Halyczyna,

pożegnalnej mszy w paryskim koście-

– każdy chciał przynajmniej do-

dziej wytrzymałe od tych cielę-

działy polskie, które w wojnie krym-

Kanał 24, radio „Weża”, przedstawiciele

le św. Magdaleny doszło do skanda-

tknąć go lub zrobić sobie przy nim

cych. Sami obrabialiśmy te skóry

skiej miały walczyć u boku Turcji

miejscowej prasy i portali internetowych.

lu: jeden z towarzyszy Mickiewicza

zdjęcie. Wołodymyr Bondaruk nie

dawnymi sposobami – dwa tygo-

przeciw Rosji. Ciężko pracował, nie

Przeprowadzono rozmowy z uczniami,

w Konstantynopolu kpt. Franciszek

zatrzymuje się jednak na jednym

dnie trzymaliśmy je w wapnie,

szanował zdrowia, ale czuł się nieźle.

z ich nauczycielką o roli twórczości A.

Jaźwiński pobił laską na schodach

pomyśle. Zaczął kreślenia kolejnej

potem dokładnie płukaliśmy w

Nic nie wskazywało na mającą się już

Mickiewicza w życiu Polaka, jej miej-

kościoła znanego z niechęci do Mic-

wkrótce wydarzyć tragedię. Ostatni

scu w nauczaniu języka polskiego w

kiewicza gen. Władysława Zamoy-

oryginalnej łodzi.

rzece. Później tłoczyliśmy je w

dzień jego życia pokusił się odtwo-

szkole, a także o poecie jako człowieku

skiego z hotelu Lambert. Oskarżenia

dębowej korze, a gdy materiał już

rzyć, w rocznicę śmierci Jarosław Ma-

czasów romantycznych. Wypowiadali

o trucicielstwo nie wypowiedziano,

wysechł, przesączyliśmy go mie-

rek Rymkiewicz.

się uczniowie, podkreślając „wielkość”

ale wisiało ono w powietrzu”. Faktycz-

Z 25 na 26.11, 1855 – Noc – poeta

wieszcza i „barda” epoki romantycznej.

nie mówiono, że śmierć poety była na

budzi się, prosi o herbatę, zasypia;

Jeszcze w tym samym dniu przedstawio-

rękę zarówno Rosjanom, jak i prze-

- godz. 10.00 odwiedza go płk.

no obszerne relacje w telewizji i reportaż

ciwnikom jego koncepcji politycznej,

Emil Bednarczyk – dostrzega świeżo

w radiu „Weża”, ciągle jeszcze można

skupionych na emigracji.

startą podłogę, znak, że Adam Mickie-

przeczytać o uroczystości w Interne-

Zwłoki Adama Mickiewicza zostają

wicz miał torsje, inni tego nie zauwa-

cie na portalu kołomyjskim i na portalu

przewiezione do Paryża, gdzie spo-

żają, bo podłoga zostaje zadeptana

www.Prawda.if.ua. Aby uczniowie

częły na cmentarzu Montmorency. W

przez odwiedzających;

zapamiętali takie daty i docenili wkład

roku 1890 sprowadzono je na Wawel

- Ok. południa poeta wypija kawę

poety dla późniejszych pokoleń, trzeba

i pochowano w krypcie. Dla Niego ude-

ze śmietanką i zjada kawałek chleba,

stworzyć sytuację, która pozwoli im taki

rzono w królewski dzwon, który tylko

zasypia;

dzień przeżyć. Taka sytuacja została

przy wydarzeniach wagi państwowej

- Ok. 13.00- poeta poczuł się źle,

stworzona właśnie 26 listopada.

ogłasza Narodowi wieść. Dla Adama

nie miał siły ustać na nogach;

Mickiewicza Polska – Ojczyzna była

- Po południu sprowadzono lekarza,

„…święta i czysta, jak pierwsze ko-

następuje gwałtowne pogorszenie się

chanie”. I takie przesłanie pozostawia

stanu zdrowia, chory ma konwulsje;

kolejnym pokoleniom Polaków.

- Ok. 19.00 przybywa ksiądz,

(w powyższym materiale częścio-

chory traci już świadomość; niedługo

wo korzystałam audycji radiowej

umiera.

25.11.2005 r.)