kurier kulturalny

38

17 grudnia 2010 – 13 stycznia 2011 * Kurier Galicyjski

kronika WymarŁeGo miasteczko bełz

tekst śpiewany przez adama astona

miasTeczka

Piosenka była w Polsce znana już przed

II Wojną Światową. W 1935 roku, po pol-

sku, nagrał ją popularny aktor i piosenkarz

KRZySZTOF SZyMAńSKi

Adam Aston. To „Miasteczko Bełz”, które

tekst i zdjęcia oraz reproduk-

cje prac JACKA SZWiCA

my obecnie znamy jest dziełem Agnieszki

Osieckiej. Tekst ten można właściwie na-

28 listopada br. w siedzi-

zwać Miasteczko Bełz 20 Lat Później i taką

bie Towarzystwa Miłośników

nazwę można czasem znaleźć

Sztuk Pięknych przy ul. Ryle-

jewa 9 została otwarta wysta-

u Magdy Umer.

wa fotografii Jacka Szwica,

artysty-fotografika z Przemy-

Ach ileż to razy nad rzeczką

Pamiętam temu 20 już lat,

śla, pod tytułem „Miasteczko

jam marzył, o szczęściu śnił.

gdym szedł w daleki nieznany świat,

Bełz”. Przejmujący dokument

me oczy były tak pełne łez,

dawnej świetności tego gali-

Wspomnienia jasnych lat minionych,

gdym żegnał mój rodzinny Bełz.

cyjskiego żydowskiego mia-

choć tak mi drogie są,

steczka – symbolicznej małej

biedne serce me stęsknione

Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz,

Ojczyzny licznej gminy żydow-

boleśnie ranią i tną.

maleńka mieścina,

skiej, siedziby całej dynastii

gdzie moja rodzina i dom mój był.

cadyków Rokeach, miejsce

Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz!

słynnej szkoły wyznaniowej.

Anons wystawy

Maleńka mieścina,

Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz!

Tak było do 1942 roku, kiedy

gdzie moja jedyna kochała mnie.

Ach ileż to razy nad rzeczką

to ponad połowa mieszkań-

jam marzył, o szczęściu śnił.

ców tego miasteczka została

I znów stąd idę, jak szedłem już raz,

wywieziona do obozu zagłady

me serce w piersi, jak ciężki głaz.

Wspomnienia jasnych lat minionych,

w Bełżcu i do obozu pracy w

Nie znajdę nigdy ojczystych stron

choć tak mi drogie są,

Cieszanowie. Po wojnie Bełz

i tęsknić będę aż po zgon.

biedne serce me stęsknione boleśnie

pozostał po polskiej stronie

ranią i tną.

granicy aż do „regulacji gra-

Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz!

nic” w lutym 1951 roku. Dziś

Maleńka mieścina,

Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz!

to miasteczko liczy niespełna

gdzie moja rodzina i dom mój był.

Maleńka mieścina, gdzie moja

dwa tysiące mieszkańców.

jedyna kochała mnie.

Skąd te zainteresowania u foto-

Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz!

grafika z Przemyśla? Jest znana ży-

Ach ileż to razy nad rzeczką

Dziś, kiedym wrócił,

dowska piosenka „Miasteczko Bełz”,

jam marzył, o szczęściu śnił.

nie poznał mnie nikt,

w której mowa o dojrzałym męż-

mej lubej nie ma i dom mój znikł.

czyźnie, który wyjechał jako dziecko

Wspomnienia jasnych lat minionych,

Przywitał jeno mnie obcy zgiełk,

Jacek Szwic i jego fotografie

z rodzinnego miasteczka i już nigdy

choć tak mi drogie są,

więc ty, żeś to, mój dawny Bełz.

czyna, świadcząca, że dawno ta bra-

biedne serce me stęsknione boleśnie

ma nie była otwierana. Taki Bełz za-

ranią i tną.

Miasteczko Bełz Kochany mój Bełz!

stał przed kilkoma laty Jacek Szwic.

Maleńka mieścina

Zastał Bełz z zarośniętymi podwór-

Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz!

gdzie moja rodzina i dom mój był.

kami, z oknami zabitymi deskami, z

Maleńka mieścina gdzie moja jedyna

otoczeniem odbijającym się w reszt-

kochała mnie...

Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz!

kach szyb, z zarośniętym kirkutem, z

przewróconymi macewami i pustymi,

popadającymi w ruinę domkami, w

których można się dopatrzeć resztek

świetności. To właśnie przedstawiają

jego czarno-białe fotogramy.

Powrócił znów do Bełza w tym

roku. Znalazł już tam nowo wybu-

dowany Dom Żydowski, odnowione

macewy kolejnych cadyków bełskich

i miejsce, gdzie wznoszone są modli-

twy. Są też inne zmiany, ale ten Bełz

z piosenki już nigdy nie powróci. Na

do niego nie powrócił. Była to kultowa

laty usłyszał inną wersję piosenki w

moje pytanie czy będzie wracał do

piosenka żydowska, nadająca szcze-

wykonaniu Bożeny Dygi – „Wnuczka

tematu, czy będzie dokumentował

gólny sens ich wygnaniu i zagładzie

rabina”. Są tam takie słowa: „…kto mi

zmiany, autor odpowiedział, że zrobił

narodu. Z czasem polską wersję słów

opowie o miasteczku Bełz…”. Pomy-

to co zamierzał – pokazał Bełz z tych

napisała Agnieszka Osiecka, a wyko-

ślał wtedy – dlaczego nie ja miałbym

lat, a zmiany na nowe pozostawia ko-

nała Ewa Demarczyk. Ta wersja „Mia-

opowiedzieć ludziom o dzisiejszym

lejnym pokoleniom fotografików i do

steczka Bełz” często brzmiała w domu

Bełzie. Wziął aparat i pojechał.

tego tematu nie powróci.

państwa Szwiców, jako symbol utraco-

Obecną sytuację najlepiej charak-

Wystawie fotografii towarzyszył

nych małych Ojczyzn rodziców pana

teryzuje jedno bardzo wymowne zdję-

album fotografii „Miasteczko Bełz”

Jacka – Równego, Złoczowa i Lwowa.

cie. Jest na nim brama do kamienicy,

z reprodukcjami prezentowanych

Wtedy sześcioletni Jacek często ją

stara przedwojenna brama z kutą

zdjęć i komentarzem autorstwa Jacka

słyszał, ale nie rozumiał jej szczegól-

dekoracyjną kratą, ze starą mosiężną

Szwica.

nego znaczenia. Aż gdy przed kilkoma

klamką. Tylko, że na bramie jest paję-

poszukujemy

LWoWska miejska dziecięco-mŁodzieżoWa spoŁeczna orGanizacja

poLski zesp Ł pieśni i Tańca „LWoWiacy” ZAPRASZA

ekip budowlanych

do Studium Tańców Polskich założonego przy PZPiT

„LWOWiACy”, dzieci i młodzież w grupach wiekowych 5-8 lat, 8-12 lat, 12-15 lat,

oraz do starszej grupy zespołu.

Pilnie poszukujemy ekip budowlanych do pracy w Pol-

Próby zespołu odbywają się w szkole nr 10 we wtorki i czwartki, w godzinach od 18.00 do 21.00.

sce (Wrocław i okolice)

Zgłoszenia przyjmujemy podczas prób zespołu lub na telefon: 0-677-982-315 badź 233-05-70,

a także udzielamy fachowych porad w dziedzinie polskiego tańca i strojów ludowych.

Kontakt: +48717879815/16,

Prezes LMDMSO Stanisław Durys

info@bcj-konsalting.eu; www.bcj-konsalting.eu

kierownik artystyczny PZPiT „Lwowiacy”