21

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 28 lutego – 15 marca 2012 nr 4 (152)

w rzeczywistości było. Zbudowano

Prus Fryderyka Wilhelma II i gene-

zaatakować stojący opodal Warsza-

wiadomo czemu, ten uporczywy

doktryna

umocnienia zbyt rozciągnięte i zbyt

rała Iwana Fersena, bezskutecz-

wy korpus Fersena. 10 października

ostrzał przekonywał Polaków, że

kowalskiego młota

obszerne. Do obrony Pragi wyzna-

Suworow miał jednak swoją

nie oblegają Warszawę. Warszawa

dochodzi do tragicznej bitwy pod Ma-

Rosjanie szykują się do długiego

czono wojska litewskie i Dywizję

doktrynę wojenną, którą forsował

zaś broni się wyśmienicie dzięki

ciejowicami, gdzie Naczelnik kilka-

oblężenia. Nikomu jakoś nie przyszło

Nadnarwiańską. Wojsko co prawda

w podległych mu wojskach, ale nie

wspaniałemu dowództwu Tadeusza

krotnie ranny rosyjskimi pikami, leżą-

do głowy, że jest to przygotowanie

bardzo ideowe, ale złożone głównie

była to doktryna subtelnych posunięć

Kościuszki i wzorowej postawie pol-

cy już na ziemi, otrzymuje straszliwy

artyleryjskie do ataku.

ze słabo, lub w ogóle niewyszkolo-

taktycznych, a prymitywna, w woj-

cios w głowę, zadany mu pałaszem

skiego wojska i warszawskich miesz-

Wojskom rosyjskim, według no-

nych ochotników. Do tego dodano

nach, jakie prowadził, zresztą bardzo

przez korneta Łysenkę. (Kornet – ro-

czan, którzy utworzyli oddziały milicji

wej doktryny Suworowa, odczytano

żołnierzy ocalałych spod Maciejowic

skuteczna, doktryna kowalskiego

syjski stopień wojskowy w kawalerii.

pomagającej Powstaniu i grupy robo-

3 listopada rano instrukcję, jak mają

i obie milicje miejskie, warszawską

młota. Czyli – nie myśleć za długo,

Najniższy stopień oficerski odpowia-

cze zaopatrujące Powstanie w mate-

się zachowywać podczas ataku:

i praską. W sumie do obrony Pragi

nie kombinować, od razu atakować,

dający polskiemu chorążemu).

riały wojenne, żywność i amunicję. 15

„[...] 2. Pułki uszykować kolum-

stanęło 13 600 żołnierzy, posiadają-

gdzieś na wąskim odcinku, z całą siłą

lipca generał Jakub Jasiński zostaje

nami kompanijnymi. Ochotnicy wraz

cych 104 działa. Suworow miał w tym

i całym impetem.

dowódcą Dywizji Nadnarwiańskiej.

ze swoimi dowódcami staną na czele

Wojska rosyjskie

czasie do dyspozycji 23 000 żołnie-

Jedyne może odkrywcze w jego

12 sierpnia Rosjanie zdobywają Wil-

kolumn, za nimi robotnicy. Nieść będą

przygotowują się

rzy i podobną ilość dział. Proporcja

dowodzeniu było słuszne docenienie

no. Dowództwo rosyjskie postanawia

plecionki do zakrycia nimi wilczych

do ataku na Pragę

pomiędzy stronami konfliktu zadowa-

szybkości ataku i dbałość o to, by

Po pobiciu Kościuszki oba korpu-

wzmocnić swoje wojska w Polsce. W

dołów przed nieprzyjacielskimi umoc-

lała Suworowa. Miał przewagę!

żołnierze rozumieli cel ataku oraz za-

sy, Fersena i Suworowa, maszerują

połowie sierpnia, z pogranicza Ukra-

nieniami, faszyny do zarzucenia nimi

Suworow podchodził coraz bliżej

poznali się przed bitwą ze sposobami

iny rusza do Warszawy 13 tysięczny

w kierunku Warszawy. Dowództwo

rowów oraz drabiny, aby wejść nimi

do Warszawy. 26 października rozbił

przeprowadzenia planowanego ata-

nad całością obejmuje Suworow.

korpus pod dowództwem generała

na wał. Ludzie z tym sprzętem saper-

pod Kobyłką (14 kilometrów w linii

ku. Nie szli więc do ataku jak bydło,

Kierownictwo Powstania naradza się

Suworowa. Kościuszko widząc to

skim będą pod rozkazami specjalne-

prostej od centrum Pragi!) oddział

jak niemrawe zwierzęta, niemające

nad naprawdę poważną sytuacją, w

zagrożenie, rozkazuje armii litewskiej

go oficera i staną po prawej stronie

straży tylnej, zdążającego z Litwy do

pojęcia, co może ich tam spotkać,

jakiej się znalazło. Nowy Naczelnik

wycofanie się w kierunku na War-

kolumny. U robotników karabin za-

a to przecież było codziennością w

innych armiach. Byli więc nie tylko

narzędziem w ręku dowódców, ale

współudziałowcami w tym dziele

zniszczenia. No i cała doktryna!

Suworow nie za bardzo polegał

na broni palnej. Wtedy rzeczywiście

działającej wadliwie, nabijanej powo-

li, zabierającej cenny czas. Według

niego żołnierz powinien tylko tyle

strzelać, aby mieć ręce czymś zajęte

przed pójściem do ataku na bagnety.

Wszystko to było rewelacją w do-

bie urządzania sobie podczas bitew,

pokazu rewii wojskowych, kiedy to

armie uformowane w kolumny i czwo-

roboki, to się rozchodziły drobnymi

kroczkami, to znowu schodziły, wy-

prawiały jakieś niesłychane manewry,

urządzały po prostu cyrk, a wszystko

pod kulami przeciwnika. A prostacka

metoda Suworowa trafiała w samo

sedno problemu. On sam zresztą to

Portret generała Jakuba Jasińskiego

wciąż powtarzał. Atakować szybko,

biegiem. Dopaść i wsadzić bagnet w

Tomasz Wawrzecki proponuje od-

szawę. Wobec zagrożenia ze strony

brzuch przeciwnika. No i tak wygry-

dać nieprzyjacielowi Pragę i bronić

Suworowa, Kościuszko ściąga też do

wał bitwy! Jedną po drugiej!

się na linii Wisły. Generał Henryk

Warszawy Dywizję Nadnarwiańską

Czy Suworow był wariatem, jak

Dąbrowski uważał, że najlepiej bę-

generała Jasińskiego. 19 września

przedstawiali to niektórzy? Raczej

bardzo skromna pamiątka rzezi Pragi. nigdy nie wolno było

dzie w ogóle nie bronić Warszawy,

Suworow jest już pod Terespolem!

na pewno wariatem nie był, chociaż

postawić bardziej okazałej. Jak na ironię w tle widać rosyj-

tylko przenieść się z wojskiem na te-

Dzięki zdradzie członka miejscowe-

chyba marnie było z jego zdrowiem

ską cerkiew zbudowaną tu w roku 1869. W czasach PRL-u

ren zaboru pruskiego i tam przecze-

go kahału żydowskiego, Rosjanie

psychicznym. Na mnie robi on wra-

krzyż pozbawiono tabliczki informującej o rzezi Pragi

kać nadciągającą zimę. Ostatecznie

poznają brody na Bugu i nocą niepo-

żenie takiego nie do końca dorosłe-

przyjęto propozycję Ignacego Po-

strzeżenie przechodzą na jego lewy

Warszawy generała Stanisława Mo-

wieszony na rzemieniu na plecach.

go chłopczyka z objawami ciężkiego

tockiego, by bronić się na przedpolu

brzeg, gdzie właśnie rozłożyła się do

kronowskiego. Ale Rosjanie pojawili

Z nimi jegrzy białoruscy i inflandzcy,

ADHD, czyli zespołu nadpobudli-

Pragi. Dowódcą obrony Pragi mia-

odpoczynku polska dywizja Karola

się pod Pragą dopiero 2 listopada.

oni od nich na prawo. 3. Podcho-

wości psychoruchowej z deficytem

nowano generała Zajączka.

Sierakowskiego. O 6 nad ranem, na

Ówczesna Praga była od nie-

dząc iść cicho, nie wypowiadać ani

uwagi, nazywanym też czasem za-

Prawdę mówiąc, od razu chyba

niczego niespodziewających się Po-

dawna dzielnicą Warszawy. Konkret-

słowa, nie strzelać. 4. Po podejściu

burzeniami hiperkinetycznymi. Przy

było widać, że nie będzie to silna

laków spada potężny atak rosyjski.

nie od roku 1791. Do tej pory było to

do umocnienia szybko rzucić się do

tym wszystkim był to okrutnik, jak

obrona. Grunt, na którym sypano

Dywizja Sierakowskiego ponosząc

osobne miasto, położone na prawym

przodu i na rozkaz krzyczeć ura! 5.

gdyby zdziwiony efektami swojego

szańce i okopy był piaszczysty, a

ogromne straty, wycofała się w roz-

brzegu Wisły, naprzeciw warszaw-

Kolumny ku rowowi; nie wahając się

okrucieństwa. Nie bawiąc się w me-

przez to sypki, niestabilny. Ściany

sypce.

skiego Starego Miasta i Marienszta-

ani sekundy, rzucaj do niego faszy-

dyczne subtelności, był to więc psy-

okopów wciąż się osuwały. Poza

Kościuszko chcąc nie dopuścić

tu. Praga, czyli miejsce po wypalo-

ny, schodź do niego, dostawiaj do

chol, co się zowie. Caryca Katarzyna

tym umocnienia wykonywano, jakby

do połączenia Suworowa z Ferse-

nym (wyprażonym) lesie, otrzymała

wału drabiny, ochotnicy strzelają do

II uwielbiała go. Był jej ulubionym ge-

dla większej ilości żołnierzy, niż ich

nem, opuścił Warszawę i postanowił

prawa miejskie w roku 1648 od króla

głów wroga. Szybko, migiem, jeden

nerałem!

Władysława IV. Po starej Pradze

za drugim właź. Drabina za krótka?

pozostała nam tylko kaplica Matki

Bagnet w wał, właź na nim, drugi,

tragiczna bitwa

Rosjanie do dzisiaj uważają Suworo-

Boskiej Loretańskiej u zbiegu ulic

trzeci. Kolega, kolegę broń! Stań na

pod maciejowicami

wa za proroka wojskowości, namasz-

Jagiellońskiej i Ratuszowej. Nic dzi-

wale, obalaj przeciwnika bagnetem

Wiemy już jak się zakończyło

siaj na to nie wskazuje, ale przy ulicy

i niezwłocznie szykuj się za wałem.

Powstanie Kościuszkowskie, a zu-

czonego przez samego Pana Boga

Ratuszowej stał kiedyś ratusz praski

6. Nie zajmować się strzelaniną,

pełnie nie wiemy, jak się ono rozpo-

i wszystkich świętych. Powód takiej

i stąd taka nazwa dla ulicy. Stara

bez potrzeby nie strzelaj, bić i pę-

częło. Oficjalnie rozpoczęło się 24

adoracji jest tylko jeden. Suworow

Praga, jej centrum, leżało w miejscu

dzić przeciwnika bagnetem, działaj

marca 1794 roku w Krakowie. A już 4

obecnego Parku Praskiego i Ogrodu

migiem, szybko, mężnie, po rosyj-

kwietnia miała miejsce słynna bitwa

w czasie swej służby wygrał podobno

Zoologicznego. W czasie Powstania

sku! Trzymaj się swoich, w środku,

pod Racławicami, gdzie Kościuszko

ponad 60 bitew i nie przegrał ani jed-

Kościuszkowskiego Warszawę i Pra-

nie oddalaj się od dowódców. 7. Nie

pobił rosyjskiego generała Tomaso-

gę łączył most na Wiśle.

wbiegaj do domów, nieprzyjaciela

wa. 17 kwietnia Powstanie wybucha

nej. Jak się temu dokładniej przyjrzeć,

Obronę Pragi podzielono na trzy

proszącego o łaskę oszczędzaj, nie

w Warszawie, a 23 kwietnia w Wil-

wyjdzie nam obraz jednak nieco inny.

odcinki. W centrum dowodził ge-

zabijaj bezbronnych, nie walcz z ba-

nie. 3 maja komendę nad wojskami

To nie Suworow wygrywał owe bitwy.

nerał Zajączek. Lewym skrzydłem

bami, nie ruszaj małolatów. 8. Kogo

litewskimi obejmuje generał Jakub

dowodził generał Jasiński. Dowód-

z was zabiją – królestwo Niebieskie,

Jasiński. 16 maja do walki przeciwko

Prawdziwym wygrywającym była ca-

cą prawego skrzydła został generał

tym którzy przeżyją sława! sława!

Powstaniu występują wojska Prus.

ryca Katarzyna II, od której Suworow

Jabłonowski.

sława!”.

27 czerwca do koalicji przeciwko Po-

3 listopada rosyjskie działa roz-

Wieczorem tego samego dnia

wstaniu dołącza Austria. Od 13 lip-

otrzymywał zawsze najlepszą i najlicz-

poczęły ostrzał polskich umocnień

czytano drugą, skróconą instrukcję:

ca do 6 września połączone wojska

niejszą armię.

i strzelały tak przez cały dzień. Nie

„Wal przez zasieki, rzucaj ple-

Prus i Rosji pod dowództwem króla

CMYK