22

tego nie uczono w szkołach

kurier galicyjski * 28 lutego – 15 marca 2012 nr 4 (152) * www.kuriergalicyjski.com

Co zrobiono z ciałami poległych?

cionki na wilcze doły, szybko bie-

przełamaniu którego zamierzano

nie pozostało nic żywego. Podczas

wilnych, Żydów, księży, zakonników,

– Generała Jakuba Jasińskiego, po-

gnij, skacz przez palisady, rzucaj fa-

odciąć Polaków od mostu prowa-

tego piekła, krwawy pajac Suworow,

kobiet i dzieci. Na widok tego wszyst-

ległego na swoim szańcu „Zwierzy-

szyny, wchodź do rowu, stawiaj drabi-

dzącego do Warszawy. Rozpoczęła

ubrany jak błazen, biegał po ulicach

kiego serce zamierało w człowieku, a

niec”, pochowano na cmentarzu ka-

ny, strzelcy oczyszczają teren kolum-

się walka bardziej przypominająca

Pragi, trzymając pod pachami dwa

obmierzłość obrazu duszę jego obu-

mionkowskim i jego grób znajduje się

nom, strzelaj w głowy, kolumną przez

rzeźnię, niż bitwę. Wreszcie po 4

indyki. Wrzeszczał przy tym, że musi

rzała. W czasie bitwy człowiek nie

tam do dzisiaj. Ciała ofiar masakry,

przeszkodę na wał, wspinaj się, na

godzinach nieustającego rosyjskiego

je pilnować, aby chociaż one przeży-

tylko nie czuje w sobie żadnej litości,

Rosjanie z zachowaniem najgłębszej

ataku, po trupach 9000 polskich żoł-

wale wyciągaj się w linie, warta przy

ły tę rzeź.

ale rozzwierzęca się jeszcze, lecz

tajemnicy, nocą, pochowali gdzieś

nierzy, Rosjanie wtargnęli do Pragi.

wejściach do składu prochu, otwórz

Do carycy natomiast wysłał ra-

morderstwa po bitwie, to hańba”.

skrycie, żeby nikt nie wiedział, gdzie

Rozpoczęło się odbieranie nagro-

przejścia dla jazdy, nieprzyjaciel ucie-

port: „Po przezwyciężeniu wszystkich

Przekaz płk. Christofora Andreje-

zostały pochowane.

dy. Orgia w wykonaniu pijanego żoł-

ka do miasta, jego działa zwróć na

trudności i przełamaniu zaciekłej

wicza Liwena, dowódcy pułku musz-

Polska zniknęła z map Euro-

dactwa trwała aż do wieczora! Niech

niego, strzelaj silnie w przestrzeń ulic

obrony nieprzyjaciela nasze wojska,

kieterów tulskich. „Pułkownik Lieven,

py, bo trzeci rozbiór, jaki nastąpił

jednak przemówią ci, którzy lepiej ode

[...], rozkaz wchodzić do miasta – rżnij

przełamawszy trzy linie umocnień,

który podczas szturmu dowodził

po Powstaniu, zlikwidował pojęcie

mnie opowiedzą Państwu o tamtych

nieprzyjaciela na ulicach! jazda rąbie,

wdarły się na Pragę. Straszny był

pułkiem, a później przez jakiś czas

państwa polskiego. Warszawa zna-

wydarzeniach:

do domów nie wchodzi, bij na miejscu

przelew krwi, place zasłane były

był komendantem placu na Pradze,

lazła się pod okupację pruską. Na

„Po czterogodzinnej walce było

otwartym, szturmuj, gdzie nieprzyja-

trupami, ostatnia i najstraszniejsza

odpowiadał mi, że sam pod koniec

gruzach Pragi postawiono drewnia-

po wszystkim. Suworow pozwolił

ciel się zamknął, zajmuj otwartą prze-

rzeź dokonała się na brzegu Wisły

starcia napotkał na grenadiera, który

ny krzyż. W roku 1800 w Peters-

swoim żołnierzom pastwić się nad

strzeń, stawiaj warty, niezwłocznie

w oczach ludu warszawskiego. Na

w lewej ręce miał karabin i każde-

burgu zmarł na syfilis Aleksander

ludnością cywilną. Rozpoczęła się

rozstawiaj posterunki przy bramach,

ten straszny widok zadrżeli Polacy.

go Polaka bez wyjątku nadziewał

Suworow. Można powiedzieć, że

rzeź. Pijani i zamroczeni walką Ro-

piwnicach i magazynach, nieprzyja-

Nasza artyleria polowa przybyła na

na bagnet, nie przepuszczał nawet

jak żył, tak i umarł. Nadal nie było

sjanie zaczęli rąbać wszystko co

ciel się poddał – oszczędź, mur wzię-

brzeg i działała tak skutecznie, że

ciężko rannym i siekierą, którą miał

wiadomo gdzie pogrzebano ofiary

żywe. Kolbami karabinów rozbijali

ty – po łup”.

zburzyła wiele domów. [...] Po świście

w prawej ręce, głowy rozbijał ciosem

Atak Rosjan na umocnienia Pragi

łaski. Pułkownik [Lieven] potępił jego

główki dzieci, na ostrzach bagnetów

Niech Państwa nie zmyli zakaz

nieludzkość i powiedział mu, iż może

roznosili ludzkie szczątki. Przeszuki-

zabijania cywilów i poddających się

wali zwłoki w poszukiwaniu kosztow-

zabijać uzbrojonych, ale nie rannych

żołnierzy. To są instrukcje tylko na

ności, bez pardonu dobijali rannych

i biednych bezbronnych. E panie –

czas ataku, do czasu pobicia polskie-

odpowiedział rozwścieczony – oni

i wzywających pomocy, noworodki na

go wojska, czyli instrukcje, jak wy-

Grób generała Jasińskiego na cmentarzu kamionkowskim

oczach rodziców wrzucano do płoną-

wszyscy są psami, walczyli przeciw-

konać nałożone na wojsko zadanie.

ko nam i muszą zginąć”.

cych domów, by później, po zgwał-

Dopiero potem rozpocznie się zarzy-

pocisków i łoskocie bomb, rozległ się

rzezi. Mijały lata, aż w końcu to się

Nieopodal wojsk rosyjskich były

ceniu matek i poderżnięciu gardeł

nanie cywilów, ale to już nie będzie

jęk i lament z wszystkich stron miasta.

stało! W nocy z trzeciego na czwarty

też oddziały Prusaków. Pruski ko-

ojcom i z nimi zrobić to samo. Po uli-

zadaniem, a nagrodą dla wojska i

Uderzono w dzwon na trwogę. Ten

listopada 1830 roku, a więc równo

misarz prowiantowy pisał: „Widok

cach wśród dymu, kałuż krwi i krzy-

tutaj nie potrzeba było żadnej instruk-

dźwięk ponury, zlewając się z lamen-

w rocznicę rzezi Pragi (!), nad War-

Pragi był okropny, ludzie obojga płci,

ków mordowanych biegali sołdaci

cji. To wojsko miało za sobą dobrą

tem płaczących, napełniał powietrze

szawą rozpętała się straszna burza.

starcy i niemowlęta u piersi matek

obnosząc na pikach głowy księży.

szkołę. Chociażby wymordowanie

przenikliwym jękiem. Na Pradze ulice

Wiatr łamał drzewa. Siekły strugi

pomordowane leżały na kupie; krwią

Na uliczkach rosły sterty trupów”.

mieszkańców tureckiego Izmaiłu 21

i place zasłane były ciałami zabitych,

ulewnego deszczu. Na piaszczy-

zbroczone i obnażone ciała żołnierzy,

Kilka relacji samych Rosjan.

grudnia 1790 roku. Proszę przez

krew lała się strumieniem, zaczerwie-

stych wydmach pomiędzy Białołęką

połamane wozy, pozabijane konie,

Gen. Lew Nikołajewicz Engelhard –

chwilę pomyśleć o tych żołnierzach,

nione wody Wisły niosły ciała tych,

i Targówkiem wicher i potoki wody

psy, koty nawet świnie. Tu i ówdzie

na Pradze pułkownik, dowódca pułku

którzy z wdzięcznością przyjmowali

którzy szukając ratunku utonęli w jej

odsłoniły masowe groby pomordo-

drgały jeszcze członki umierających.

grenadierów syberyjskich i bezpo-

TAKĄ nagrodę.

nurtach. Widząc swa straszną hańbę,

wanych prażan. Widać było ogromne

Całe miasto Praga stało w płomie-

średni świadek wypadków – tak opi-

zadrżała wiarołomna stolica”.

ilości ludzkich kości, miedzy którymi

niach i w dymie, a dachy zawalały się

sał to zdarzenie: „Ażeby wytworzyć

Szturm Pragi i morderstwa

Dobra caryca za tyle poświęce-

leżały całe szkielety, zwalone przez

z trzaskiem, któremu odpowiadało

sobie prawdziwy, a straszny obraz

ludności cywilnej

nia i wysiłku, awansowała genialne-

morderców na kupę do wspólnych

przeraźliwe wycie kozaków, klątwa

4 listopada, o godzinie 5 rano, a

szturmu tego po jego ustaniu, trzeba

go dowódcę do rangi feldmarszałka!

grobów. Teraz dawały świadectwo

rozjuszonego żołdactwa. Kupami le-

więc w kompletnych ciemnościach,

było być jego naocznym świadkiem.

swojego męczeństwa. Wiadomość

żały krwią zbroczone trupy zwycięz-

Rosjanie uformowani w 7 kolumn

Do samej Wisły na każdym kroku

o tym fakcie błyskawicznie rozeszła

ców [...] Nikt dotąd nie odważył się

uderzyli na polskie umocnienia.

spotkać się dawali zabici i umiera-

masowe groby

się po Warszawie. Z Warszawy, na

pokazać na Pradze; przybyło wpraw-

Głównym kierunkiem ich ataku było

jący różnego stanu ludzi; na brzegu

pomordowanych prażan

Jeszcze przed rzezią, Suworow

miejsce zbrodni ruszyły procesje ze

dzie kilku chciwych zysku Żydów, ale

lewe skrzydło polskiej obrony, po

rzeki piętrzyły się stosy żołnierzy, cy-

rozkazał rozebrać fragment mostu,

wszystkich kościołów. Tłumy gęstnia-

tych kozacy zaraz pochwyciwszy za

Podczas trwających wiele godzin mor-

żeby jakoby ochronić Warszawę

ły. Studenci zbierali rozsypane kości

nogi, tłukli łbami o mur, aż mózg wy-

przed atakami pijanych sołdatów.

i ułożyli z nich piramidę, na szczycie

trysnął, po czym znalezione pieniądze

derstw, gwałtów i podpaleń, zginęło

Oficerowie rosyjscy twierdzili coś

której umieszczono krzyż i podobi-

dzielili między siebie. Za 35 złotych i

około 20000 ludzi! Mordowano też

innego. Rozebrany most miał chronić

znę Orła Białego. Nabożeństwa pod

srebrnych zegarków zapłaciłem 35

pijanych sołdatów, zajętych gwałtami

piramidą kości nieszczęsnych pra-

rubli. Pełen kapelusz połamanego

zwierzęta, aby na Pradze nie pozo-

i rabunkiem, przed atakami polskie-

żan zjednoczyły ludność Warszawy.

srebra dostałem za 2 ruble”. (Proszę,

stało nic żywego. Podczas tego pie-

go wojska z Warszawy! A Warszawa

Wszyscy zdawali sobie sprawę z

jaki zapobiegliwy gnojek! Za byle co

kła, krwawy pajac Suworow, ubrany

po tym, jak zobaczyła rzeź Pragi,

tego, że odsłonięcie kości pomordo-

nakupił pokrwawionego „trofieju” od

postanowiła kapitulować. Warszaw-

wanych nie mogło nastąpić przypad-

morderców).

jak błazen, biegał po ulicach Pragi,

skich parlamentarzystów, wysłanych

kowo. Warszawiacy przestali się bać

Podczas trwających wiele go-

trzymając pod pachami dwa indyki.

na rozmowy o kapitulacji, witał nasz

okupanta. Te kości wołały o pomstę!

dzin morderstw, gwałtów i podpaleń,

przygłupi pajac przebrany tym razem

29 listopada wybuchło Powstanie Li-

zginęło około 20 000 ludzi! Ale tego

Wrzeszczał przy tym, że musi je pilno-

za szeregowca, całując każdego w

stopadowe!

dnia zabijano nie tylko ludzi. Mordo-

wać, aby chociaż one przeżyły tę rzeź.

usta i częstując wódką.

wano też zwierzęta, aby na Pradze

KG