15

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–29 marca 2012 nr 5 (153)

Pan Czapla. Historia człowieka, miasta i kościoła

Pana Stanisława Czaplę w kościele czy obok kościoła można spotkać częściej, niż w domu. Powiedzieć,

że w kościele jest cząstka jego duszy nie będzie żadną przesadą. Od czasu, gdy parafia rzymskokatolicka

w Truskawcu rozpoczęła walkę o zwrot świątyni, którą władza radziecka zamieniła w ruinę, pan Czapla jest

stale razem ze swoimi braćmi i siostrami w wierze, razem ze swoją wspólnotą.

Truskawiec trafia w ręce Rajmunda

lenia mózgu. Drugi zaś zginął z ręki

WłODZIMIERZ KLUCZAK

Jarosza. W ciągu dwudziestu lat, od

własnego syna – otrzymał cios no-

tekst i zdjęcia

1919 po 1939, w Truskawcu zbudo-

żem podczas pijackiej kłótni. I takich

Kiedy w ZSRR rozpoczęła się

wano 286 willi, hoteli i pensjonatów.

historii jest tu dużo. Ludzie wierzą,

„pieriestrojka” i osłabła propaganda

Każdy gmach to cud architektury.

że każdy, kto niszczył świątynie, ob-

ateistyczna, pod zamkniętymi świąty-

Trzykrotnie Truskawiec otrzymuje

razy, plądrował święte miejsca, nie

niami zaczęli zbierać się na modlitwę

złoty medal jako najlepsze uzdro-

uniknie kary. Często za czyny ojców

wierni – już nie po kryjomu, a otwar-

wisko Polski. Gdybyśmy dzisiaj w

odpowiadali lub jeszcze odpowiada-

cie. Od 1990 roku przed kościołem

Truskawcu mieli takiego człowieka

ją ich dzieci, wnuki.

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi

jak Jarosz...”.

Z właściwą mu skromnością pan

Panny w Truskawcu też zaczęły gro-

Mowa pana Stanisława jest spo-

Stanisław omija ten fakt, że wszyst-

madzić się polskie i mieszane rodzi-

kojna i jednocześnie zachwycająca.

kimi pracami budowlano-renowacyj-

ny, które zachowały wiarę przodków,

Słuchasz go i niby przenosisz się w

nymi kierował właśnie on. Nie tylko

wierność Kościołowi katolickiemu,

te odległe czasy. Oto do Truskawca

kierował, ale i był wykonawcą więk-

jedność duchową ze Stolicą Apostol-

przyjeżdża premier Austrii z małżon-

szości z nich. Rozbijał wraz z parafia-

ską. Nie było ich zbyt wiele – rodziny

ką, oto prezydent Estonii, oto prezy-

nami sztucznie utworzone przegród-

Dembskich, Miedwiediewych, Mahur,

dent Turcji, wielki przyjaciel Jarosza

ki, od nowa budował kolumny, lepił,

Kantor, Rajkowych, Iwuszkinych,

i mecenas uzdrowiska, słucha mszy

malował, zakładał ogród. Pilnuje,

Woźniaków, Zombik, Stefanyszyn,

świętej w świątyni uzdrowiska. Jesz-

sprząta, remontuje i jeszcze znajduje

Serebrij, Dombrowskich oraz inne.

cze w czasach II Rzeczpospolitej

czas by opowiadać gościom o Tru-

Wśród nich był i pan Stanisław

odbywały się tu wieczory muzyki

skawcu i o kościele, oprowadzając

Czapla, wtedy jeszcze młody budow-

organowej i śpiewu, które teraz kon-

grupy turystyczne z Polski.

laniec. Urodzony w przygranicznych

tynuuje pan Stanisław. Od 1921 po

Nie wspomina pan Stanisław i o

Mościskach, zamieszkał w Truskaw-

1939 tu występowali wybitni artyści,

tym, jak latem 2006 roku spadł spod

cu od 1969 roku. Od czasu, gdy kato-

między innym światowej sławy te-

sklepienia na czarną chłodną po-

licy w Truskawcu przejęli kościół, pan

nor Jan Kiepura wraz z małżonką,

sadzkę i leżał nieprzytomny półtorej

Stanisław większość czasu spędzał

Węgierką Martą Eggert (99-letnia

godziny. A gdy przyszedł do świado-

w świątyni. Tutaj było jego życie, tutaj

artystka mieszka teraz w USA). Na

mości, zaczął się modlić. Mało kto

Stanisław Czapla

o mało go nie stracił, tutaj Pan zbawił

wzór tych wieczorów odnowiono tra-

wierzył, że uda mu się przeżyć, lecz

go i tutaj dalej służy. Bo służyć Panu

hiszpańskich i włoskich mistrzów (73

dycyjne spotkań kuracjuszy ze sztu-

po kilku operacjach rany goiły się na

podpalono. Spadł dach, sklepienie,

Bogu może nie tylko kapłan. Służyć

autentyczne obrazy zostały podaro-

ką śpiewu, muzyki, z poezją. I o ile

oczach, doktor żartował, że na nim

wycięto kolumny, zniesiono balkon

Bogu może i powinien każdy wierny

wane kościołowi w okresie między-

na mszę św. przychodzi co niedzieli

goi się jak na niedźwiedziu, a pan

chóru. Zaczęto przebudowę. Za-

– wszędzie, gdzie Pan go powoła,

wojennym) zostały zrabowane, roz-

około 100 osób, to na wieczory spo-

Stanisław myślał o tym, jak dużo

miast ołtarza zrobiono część gospo-

każdy na swym miejscu. W rodzinie,

kradzione, podobnie jak i przepiękne

tkań ze sztuką (odbywają się trzy razy

jeszcze trzeba zrobić w kościele.

darczą planetarium, zbudowano trzy

w pracy, wśród przyjaciół i znajo-

witraże, pozłocone figury, wszystkie

w tygodniu) – znacznie więcej. Kura-

Pół roku po wypadku już malował.

toalety. Planetarium miało stać się

mych, nie tylko w kościele.

rzeczy, mające jakąkolwiek wartość.

cjusze z różnych zakątków Ukrainy,

Stoi w centrum Truskawca ko-

symbolem zwycięstwa nad Bogiem i

Kto widział jak wyglądał truska-

Gmach został najpierw przekazany

Polski, Rosji, Białorusi i innych kra-

ściół – świątynia i dla Polaków, i dla

Kościołem. Jednak teraźniejsza świą-

wiecki kościół lat dwadzieścia temu,

dla kołchozu imienia Szewczenki

jów często sami recytują wiersze,

Ukraińców, dla każdego, kto po-

tynia jest symbolem porażki tych, kto

ten nie może uwierzyć, że to ten sam

pod skład nawozów sztucznych,

grają na organach czy skrzypcach.

trzebuje obcowania z Bogiem. Pan

próbował walczyć przeciwko Bogu i

gmach. Zamiast spustoszenia i ruiny

skutkiem czego była szybka rujnacja

Często grają tu: pianista Wołody-

Czapla, podobny czymś do święte-

jego kościołowi. W 1991 roku prze-

– piękna świątynia, neogotycka na

świątyni od środka. Po sześciu latach

myr Kowałyszyn, skrzypek Jewhen

go ojca Pio, wybiega po schodach

kazano parafianom część budynku

zewnątrz, neobarokowa wewnątrz.

powstał tu dom ateizmu, planetarium.

Sowjak, śpiewa solistka lwowskiego

chóru żeby sprawdzić czy wszystko

świątyni, w całości zwrócono nam

Zamiast śmieci i chwastów – naj-

Nowym władzom bardzo przeszka-

Muzyczno-Dramatycznego  Teatru

w porządku z organami. Kupił je w

kościół w 1993. Potem – długie prace

piękniejsze podwórko w Truskawcu

dzały krzyże na dachu i był wydany

Anna Neczaj. Z miejscowych wyko-

Niemczech za pieniądze, zebrane

renowacyjne. W 2002 roku kościół

i to nie przesada. A latem – jak za

rozkaz ich usunięcia. Demontowano

nawców gra na skrzypcach Natalia

właśnie w tym celu na gratisowych

został poświęcony przez naszego

czasów Rajmunda Jarosza: palmy,

krzyże nocą, żeby nikt nie widział,

Petriw, śpiewa Natalia Cechmejster.

(bo wejście wolne!) wieczorach mu-

metropolitę Mariana Jaworskiego.

różaniec, egzotyczne kwiaty, krzaki

a jednak jedna kobieta, która bar-

A w księdze gości – słowa podzię-

zyki, poezji i śpiewu.

Warto posłuchać o dalszych lo-

i drzewka.

dzo rano chodziła do pracy, widziała

kowania od gości z Niemiec, Francji,

Patrząc na pana Stanisława, ro-

sach dwóch mężczyzn, którzy zgo-

Oprócz Mszy świętej w kościele

sprawców tego czynu. Główny krzyż

Anglii, USA, Australii...

zumiesz sens sentencji, że świętym

dzili się usunąć krzyże. Jeden z nich

odbywają się świeckie, na pierwszy

usunąć było dość trudno, był bowiem

„Po wojnie, – kontynuuje pan

może być każdy. Ma rodzinę (kocha-

podczas polowania został zraniony

rzut oka, wieczory muzyki organo-

wykonany z bardzo twardego metalu.

Stanisław, – kościół w Truskawcu za-

na małżonka Katarzyna, syn Andrzej,

odłamkiem w oko i zmarł w szybkim

wej i skrzypcowej, poezji duchowej,

Żeby ułatwić sobie sprawę, kościół

mknięto. Cenne płótna francuskich,

córka Lila, zięć, synowa, wnuki)

czasie i w ciężkich mękach od zapa-

śpiewu, liryki. Pan Stanisław prowa-

– wszyscy dumni z takiego męża,

dzi je bez przerwy już dziesięć lat.

taty, dziadka. Wielu znajomych uwa-

Rozpoczyna się wieczór spotkania z

ża pana Stanisława za dziwnego

sztuką piękną.

człowieka – mógłby dużo zarabiać,

„Drodzy przyjaciele, дорогі друзі,

robić karierę. Lecz on wybrał inną

дорогие друзья, – zaczyna spotkanie

drogę – jest to droga do świątyni. Za

pan Stanisław, – znajdujecie się w

wierność Kościołowi i służbę Bogu

świątyni, która była zaplanowana wy-

otrzymał pan Stanisław Czapla z rąk

łącznie jako świątynia dla kuracjuszy

metropolity lwowskiego Mieczysława

jeszcze w 1827 roku. Na początku to

Mokrzyckiego w 2011 roku order bło-

była niewielka kaplica, potem powsta-

gosławionego Jakuba Strzemię, pa-

ła potrzeba jej rozbudowy. Rozwijało

trona archidiecezji lwowskiej.

się uzdrowisko, zwiększała się licz-

Długa i skomplikowana jest histo-

ba kuracjuszy, którzy w większości

ria truskawieckiego kościoła. Skom-

byli katolikami, dlatego zaplanowa-

plikowana i bardzo ciekawa historia

no rozbudowę kościoła. Za czasów

pana Stanisława. Przez ostatnie ćwierć

Austro-Węgier kurort był dość mały,

wieku przeplątają się, uzupełniają się

władze nie były zainteresowane w

te dwie historie, w których – i radość,

jego rozbudowie. Na przykład, żeby

i smutek, i upadki, i wzniesienia. A nad

zbudować domek-pijalnię na 10 po-

tym wszystkim – zwycięstwo Boskiej

koi, gdzie można było zażywać wód

prawdy. Prawdy, która w konsekwen-

leczniczych, trzeba było zabiegać o

cji zawsze zwycięża kłamstwo. Przy-

pozwolenie aż w Wiedniu. Natomiast

kładem tego jest zmartwychwstanie

największy rozwój kurortu zaczyna

rzymskokatolickiego kościoła w Tru-

Kościół w Truskawcu

się po roku 1909, gdy uzdrowisko

skawcu.