24

waza przeciw wazie

kurier galicyjski * 16–29 marca 2012 nr 5 (153) * www.kuriergalicyjski.com

Wtedy, Kiedy Były szWedy

Był czas, kiedy do Polski wtargnęli Szwedzi. Takiego ciosu, jaki Polsce wtedy zadali, nasz kraj nie otrzymał

nigdy przedtem, ani nigdy potem. Przy stratach, które Polska poniosła z rąk szwedzkich, bledną nawet straty

poniesione w czasie II wojny światowej. Procentowo, w czasie II wojny światowej Polska straciła około 16%

swoich obywateli. Po ataku szwedzkim straty układały się niejednolicie w różnych polskich województwach,

bo od ponad 30% populacji, poprzez 50%, aż do nawet 80% mieszkańców, czyli 1/3, lub na niektórych tere-

nach 3/4 obywateli Rzeczpospolitej nie przeżyło czasu – „kiedy były Szwedy”. Są to liczby przerażające!

SZYMON KAZIMIERSKI

tekst

WIKIPEDIA ilustracje

W Polsce przyjęło się nazywać te

czasy – POTOPEM. Określenie może

nawet dobre, tylko jak zauważyłem,

dla obecnych Polaków nieniosące

właściwie żadnej informacji. Kojarzą-

ce się raczej z sienkiewiczowskimi

opowieściami o dziarskim Andrzeju

Kmicicu, w których to opowieściach

Szwedzi są tylko pretekstem do poka-

zania wyczynów polskich bohaterów.

Tak naprawdę to nie myśmy bili Szwe-

dów, tylko Szwedzi bili nas. Bili nas i

rabowali. Rabowali na skalę po prostu

niewyobrażalną!! Potop Sienkiewicza

przykrył w mentalności naszego na-

rodu pamięć o potopie prawdziwym.

Klęsce, katastrofie, potwornej nędzy,

jaka po nim nastąpiła. Co najgorsze,

przynajmniej dwukrotnie, sami żeśmy

sobie tej biedy napytali.

Zygmunt III Waza

Karol Sudermański Waza

możliwych, ale jednocześnie dosko-

Jana III i Katarzyny Jagiellonki, córki

zaczyna starania o szwedzki tytuł

służy przy stole widelec. I tak dalej

Wolna elekcja dała Polsce

nały przykład na to, że wolną elekcję

naszego króla Zygmunta Starego.

królewski i po podpisaniu gwarancji

i tak dalej. No, fajne to było królisko.

„szansę” na kontakt

należy natychmiast odrzucić i nigdy

Gdy doda się do tego jeszcze i to, że

dla szwedzkich luteran w roku 1594

Dedykuję to tym wszystkim, którzy

ze Szwedami

Po bezpotomnej śmierci ostat-

nie wybierać króla w taki właśnie spo-

jegociotką była słynna wPolsceAnna

zostaje wraz z żoną koronowany w

zwykli uważać Polaków za dziku-

niego Jagiellona sejm konwokacyjny

sób. Rozczarowanie Walezym było

Jagiellonka, mogłoby się wydawać,

katedrze w Uppsali na króla Szwe-

sów, szczególnie w konfrontacji z

ustalił zasady wyboru nowego kró-

ogromne. Walezy nie znał polskiego

że Polacy wybrali sobie Jagiellona.

cji. Szwecja była wtedy w trakcie

tak zwaną „elegancją-francją”.

la. Przyjęto zasadę wolnej elekcji,

i widać było, że sprawy Polski nic go

O tym, że to jednak nie był Jagiellon,

procesu przechodzenia z wiary ka-

Po 118 dniach tego, pożal się

to znaczy wybór króla przez ogół

nie obchodzą. Król otaczał się „ślicz-

przekonano się niebawem. Chociaż

tolickiej na luteranizm. Proces ten

Boże, królowania, Henryk Walezy

szlachty polskiej, nie przez posłów

nymi” chłopcami i oczywiście o poślu-

nieźle władał językiem polskim, w

został przyhamowany przez Jana III,

uciekł do Francji i nigdy już nie wró-

sejmowych, jak to było dotychczas.

bieniu Anny Jagiellonki mowy być nie

Polsce czuł się obco i ciągle chciał

katolika, ale luteranie zaczynali brać

cił. Dobry przykład! Powinno to jakoś

O wybór na polskiego króla mógł się

mogło, raczej nawet nie dlatego, że

wracać do Szwecji, w czym popierał

górę nad katolikami. Luteraninem

dotrzeć do ówczesnych Polaków, że

teraz ubiegać każdy rodowy szlach-

była od niego dużo starsza. Król nie

go ojciec, Jan III. Na początku sierp-

był też stryj Zygmunta, książę Karol

źle robią wyobrażając sobie, iż jaki-

cic. Polski i niepolski. Wobec takich

mył się, za to pudrował i zlewał perfu-

nia 1589 roku doszło do spotkania

Sudermański. Koronowany w Szwe-

kolwiek cudzoziemiec po wyborze na

możliwości pojawiły się następujące

mami mającymi zabić smród, jaki się

ojca i syna w estońskim Rewlu, gdzie

cji Zygmunt musi jednak wracać do

polskiego króla zacznie nagle praco-

kandydatury do wyboru na króla Pol-

rozchodził od „majestatu”. Walezy

Zygmunt nieomal błagał ojca, aby

Polski. Zostawia więc Szwecje pod

wać usilnie dla Polski i odetnie się z

ski: Ernest Habsburg – syn cesarza

po raz pierwszy w Polsce zobaczył

go zabrał ze sobą do Szwecji. Zyg-

władaniem regenta, swojego stryja,

dnia na dzień od spraw związanych

Austrii, Henryk Walezy – syn króla

ustęp. Na dworach francuskich „ro-

munt byłby więc następnym polskim

księcia Karola Sudermańskiego. Zaś

ze swoim krajem. Na tym polskim wy-

Francji, car Iwan Groźny, Jan III Waza

biło się” bowiem gdzieś w pałacowej

królem elekcyjnym, który zwiewał z

Karol, pod jego nieobecność przej-

borze wygrała właściwie tylko Fran-

– król Szwecji i starosta bydgoski pan

sieni, w mało uczęszczanych koryta-

Polski. Że wolna elekcja jest bezna-

muje władzę w Szwecji i pomimo

cja, bo od powrotu Walezego zaczęto

Wawrzyniec Słupski. Był to jedyny

rzach lub zgoła do kominka. Również

dziejną głupotą, wiedziało już teraz

interwencji Zygmunta doprowadza

we Francji budować wychodki!

przypadek w historii Polski, kiedy to

łazienka, czyli wanna i dwa kurki z

każde dziecko, tylko nie polscy pa-

do tego, że szwedzki parlament w

To właśnie wolna elekcja dała

wystawił swą kandydaturę na króla

wodą zimną i ciepłą, była nieznana

nowie, którzy na siłę doprowadzili do

roku 1599 detronizuje Zygmunta, by

nam „szansę” na kontakt ze Szweda-

tak zwany, zwyczajny szlachcic.

temu francuskiemu królewiczowi,

ugody, po której Zygmunt pożegnał

w roku 1604 wybrać właśnie Karola

mi, jako że po śmierci króla Stefana

Polacy wybrali Henryka Waleze-

który może właśnie dlatego wolał

w Rewlu ojca i wrócił się do Polski.

na króla Szwecji. Zygmunt i jego sy-

Batorego, wybrany został na króla

go i był to wybór chyba najgorszy z

jej unikać. Nie wiedział też do czego

Ugoda nie trwała zbyt długo. W roku

nowie nigdy nie uznali tej detronizacji

Polski Zygmunt – syn króla Szwecji

1590 Zygmunt podpisał z Ernestem

i wciąż używali tytułu „Dziedziczny

Rozczarowanie Walezym było ogromne. Walezy nie znał pol-

Habsburgiem tajny dokument, w któ-

król Szwedów, Gotów i Wandalów”,

rym zgadzał się na odstąpienie mu

który przysługiwał władcom Szwecji.

skiego i widać było, że sprawy Polski nic go nie obchodzą.

tronu polskiego za sumę 400 tysięcy

Będzie to w przyszłości pretekstem

Król otaczał się „ślicznymi” chłopcami i o poślubieniu Anny

guldenów i pomoc militarną w odzy-

do uderzenia na Polskę.

Jagiellonki mowy być nie mogło. Król nie mył się, za to pu-

skaniu tronu szwedzkiego. Sprawa

się wydała i powstała niesamowita

drował i zlewał perfumami mającymi zabić smród, który roz-

Początek

awantura. Zygmunt musiał się po-

szwedzkiej inwazji

chodził się od „majestatu”. Walezy po raz pierwszy w Polsce

kajać przed sejmem inkwizycyjnym

Zaraz po detronizacji Zygmunta

zobaczył ustęp. Nie wiedział też do czego służy przy stole

za, co tu mówić, zdradę Polski! Obie-

przez szwedzki parlament, Zygmunt

cywał lojalność, przepraszał, i tak,

ogłasza przyłączenie północnej Esto-

widelec. I tak dalej i tak dalej. Dedykuję to tym wszystkim

zamiast go powiesić, pozwolono mu

nii (należąca do Szwecji od roku 1561

tym, którzy zwykli uważać Polaków za dzikusów, szczegól-

panować nadal. W roku 1592 umarł

północna część tak zwanych Inflant)

nie w konfrontacji z tak zwaną „elegancją-francją”.

Jan III. Po śmierci ojca, Zygmunt

do Polski. To wywołuje szwedzką in-