26

waza przeciw wazie

kurier galicyjski * 16–29 marca 2012 nr 5 (153) * www.kuriergalicyjski.com

sztuki, obrazów, a nawet wielkich,

wadzały do niebywałych zniszczeń

dla rabunku. Takiej bandy, jaką

Kolejnym miastem obrabowa-

panowania w Polsce szwedzkiej ro-

kamiennych rzeźb. Byle jaki dotąd

substancji gospodarczej, skurczenia

była armia szwedzka, nie widziano

nym doszczętnie przez Szwedów był

dziny Wazów i wszystkie następstwa,

zamek szwedzkich królów, powoli

się areału uprawnego i drastyczne-

w Polsce nigdy przedtem, ani nigdy

Kraków. Powtórzył się ten sam sche-

które ono niosło. O ostatnim z nich,

stawał się świetną, światową rezy-

go zmniejszenia liczby gospodarstw

potem.

mat, co w Warszawie. Nakładanie

Janie Kazimierzu mówiono, posłu-

dencją. Szwedom jakoś nie prze-

chłopskich, co zmieniło obraz wsi

We wrześniu 1655 Szwedzi za-

niesamowitych kontrybucji, po czym

gując się jego monogramem „ICR”,

szkadzało, że wyposażoną w dzieła

polskiej, na której zaczęła przewa-

jęli Warszawę i od razu przystąpiono

„dobieranie” sobie do nich wszyst-

oznaczającym „Ioannes Casimirus

kradzione. Trzeba powiedzieć, że nie

żać siła najemna”.

do rabowania zamku królewskiego.

kiego, co ładne i cenne. Ograbiono

Rex”, „Initium Calamitatis Regni”,

przeszkadza im to nawet teraz.

Jan Kazimierz abdykował dnia

Według pani Marii Lewickiej: „Za-

kościół Mariacki, skarbiec i bibliotekę

czyli początek nieszczęść królestwa.

Ograbienie Czech nijak się mia-

16 września 1668 i 30 kwietnia 1669

częto od rozbierania loggii pałacu

Cystersów, kościół Kamedułów. To

No więc mieliśmy straty w ludno-

ło do kradzieży w Polsce. W Polsce

roku na stałe wyjechał z Polski do

królewskiego na Krakowskim Przed-

na początek, bo grabież kościołów

ści kraju od 30% do nawet 70% – 80%

grabili na skalę niespotykaną do-

Francji, gdzie przyjął nazwisko Snop-

mieściu, a wspierające ją 32 marmu-

i klasztorów trwała właściwie bezu-

na Litwie i Ukrainie. Większość pól

tychczas w Europie. Ambicją Karola

kowski, jako że po szwedzku waza,

rowe kolumny spławiono Wisłą do

stannie. Zamek królewski i katedrę

uprawnych leżała odłogiem i wkrótce

Gustawa było aby w Szwecji, kraju

znaczy snopek zboża. Straszną

Szwecji, podobnie jak 21 skrzyń ze

ograbiona aż osiem razy!! Szwedz-

pojawił się głód. Większość ludności

jak dotąd dość nędznym, stworzyć

cenę musieliśmy zapłacić za tę dyna-

skonfiskowanymi zbiorami biblioteki

ki dowódca generał Wirtz osobiście

umierała z głodu i z chorób zakaź-

najwięcej wspaniałych rezydencji,

stię, jak i za to, że wreszcie nauczyła

królewskiej i Archiwum Metryki Ko-

rozbił i przywłaszczył sobie srebrne

nych. Wszędzie leżały niepocho-

bibliotek i galerii sztuki. Jakim to od-

się ona znaczenia swego nazwiska.

ronnej. W pierwszym transporcie po-

blachy z trumny świętego Stanisła-

wane zwłoki ludzi i zwierząt, które

będzie się kosztem „najjaśniejszego

To jeszcze nie był koniec szwedz-

szły ponadto posągi brązowe, cen-

wa i całą wewnętrzną trumnę, złotą.

stawały się siedliskiem zarazy. Oto,

pana” nie obchodziło.

kich rabunków w Polsce. Jeszcze

ne sprzęty, 200 obrazów, marmury,

Szwedzi wdarli się do krypt królew-

co przekazuje nam autor, specjalista

Grabiono nie tylko zamek królew-

przez Polskę przewaliły się w kolej-

chińska porcelana, pięć malowanych

skich, rozbijając je w poszukiwaniu

od historii tamtych czasów: „Jeden z

ski, ale również stojące w Warszawie

nej wojnie wojska Karola XII. Jesz-

plafonów, 28 namiotów tureckich,

kosztowności. To nie było wojsko.

polskich magnatów, który w posel-

pałace polskich magnatów. Grabież

cze Szwedzi zdążyli spalić Wawel,

pościel. Panowała opinia, że Karol X

To była niczym nienasycona szarań-

stwie do Moskwy wędrował przez te-

dotyczyła wszystkiego. Grabiono

jeszcze zdążyli ukraść dwa wielkie

Gustaw nie pogardzi nawet starymi

cza, hieny pozbawione krzty honoru.

reny Wielkiego Księstwa Litewskiego

więc meble, tkaniny, rzeźby i obrazy.

dzwony z Torunia (w tym ważący 3,

spódnicami fraucymeru królowej”.

Rozbili trumnę Władysława IV dla

pisze, że tygodniami szli jakby przez

zdobycia dwóch srebrnych gwoździ.

Tfu!!!

Wyjeżdżając z Krakowa gene-

rał Wirtz wywiózł ze sobą 80 fur-

gonów, załadowanych kradzionym

dobrem. Ograbione i zniszczone

nie były tylko duże miasta. Wszyst-

kie polskie zamki, które teraz mo-

żemy oglądać, jako malownicze

ruiny, zachowane były do czasów

szwedzkich w jak najlepszej kon-

dycji. To właśnie Szwedzi ograbili

je, by na koniec je spalić. To oni

dokonali tego spustoszenia, które

jest widoczne do dzisiaj. Osobnym,

jak gdyby rabunkom, podlegały bi-

blioteki. Wywożono cenne książki

i rękopisy, bo Szwecja zapragnę-

ła być państwem oświeconym, a

obecnie w tej swojej „wspaniałej”

Szwecji mieli tylko jedną jedyną,

byle jak działającą drukarnię. Przy

okazji rozprawiano się z piśmiennic-

twem katolickim. Ze zrabowanych

księgozbiorów powstała uniwersy-

tecka biblioteka w Uppsali. Znalazły

się tam księgi zrabowane z Rygi, z

Warszawy, z Poznania oraz zbiory

Karol X Gustaw Wittelsbach, ale po matce Waza

biblioteki biskupów warmińskich z

Braniewa i Fromborka, a w nich bez-

pustynię, nie spotykając żywego du-

5 tony Thornan – toruńczyk), którymi

cenne dzieła Mikołaja Kopernika.

cha, nocując w ruinach spalonych

sobie teraz dzwonią w największej, i

Szwecja może nie była jedynym

miast i wsi, gdzie zdziczałe psy i wilki

że tak powiem, kultowej katedrze w

krajem, który rabował sąsiadów, ale

Jan Kazimierz Waza

rozwłóczyły ludzkie kości. Na Ukra-

Uppsali. Wciąż się zastanawiam jak

to, co wyprawiały wojska szwedz-

inie nie było lepiej”. Nędza zapano-

można kradzione dzwony zawieszać

kie przekraczało jakąkolwiek, na-

Pan Tomasz Urzykowski: „Szwe-

Zrywano podłogi i kamienne posadz-

wała w miastach i na wsi.

w katedrze? Trzeba chyba mieć coś

wet najdzikszą wyobraźnię.

dzi zabierali wszystko, co miało

ki. Wynoszono drzwi i okna. To były

Władysław Rusiński: „Biorąc pod

w mentalności, żeby nie widzieć ohy-

jakąkolwiek wartość. Z pałaców,

rabunki dokonywane przez specjalne

uwagę całą ludność, straty Mazow-

dy takiego postępowania. W dodat-

kościołów i klasztorów wyrywali po-

oddziały szabrowników, a przecież

Straty po Potopie

sza oszacowane zostały na przeszło

ku chwalą się, że dzwon znalazł się

Wreszcie przegoniono Szwedów

sadzki, drzwi i okna, demontowali

wciąż trwały grabieże indywidualne.

w ich posiadaniu „z pomocą Bożą”.

40 proc., straty Wielkopolski i Prus

i ich „pomagierów”. Rosjan, Kozaków,

ołtarze, rozbierali na kawałki kolum-

Szwedzcy żołdacy nie otrzymywali

O jakiego Boga może chodzić, na

Królewskich na przeszło 60 proc.

Węgrów i Mołdawian. Było to zwy-

ny i portale. W ten sposób ogołocili

żołdu. Sami musieli się utrzymać,

litość Boską, bo chyba nie o nasze-

Nieco mniejsze, ale równie dotkliwe

cięstwo, ale zwycięstwo pyrrusowe

z wystroju m.in. Zamek Królewski,

więc sami się „utrzymywali”. Z du-

go, który o ile wiem, brzydzi się kra-

straty poniosła Małopolska. Najbar-

(zwycięstwo osiągnięte nadmiernym

Pałac Kazimierzowski i najwspanial-

żych miast Polski nie zostały znisz-

dzieżą??!!

dziej poszkodowani byli chłopi, ale

kosztem). Po Potopie pozostały ruiny,

szą rezydencję wczesnobarokowej

czone tylko Gdańsk i Lwów. Obronił

Niektórzy ze Szwedów są, w

na Mazowszu miasta straciły 70 proc.

jakich nie jesteście sobie Państwo

Warszawy – pałac Kazanowskiego.

się też klasztor na Jasnej Górze.

moim odczuciu, bezczelni twierdząc,

mieszkańców; np. z Czerska, liczące-

wyobrazić. Sześć lub może osiem mi-

Łupy ładowali na rzeczne statki tzw.

Najbardziej zniszczono Warszawę.

że gdyby oni nie splądrowali Polski,

go 206 domów mieszczan, pozostało

lionów obywateli Rzeczpospolitej nie

szkuty i wywozili do Gdańska, a stam-

Państwo sobie chyba nie zdajecie

wszelkie te skarby uległyby dawno

22, a zamek został złupiony do gołych

żyło, a straty te Polska wyrównało do-

tąd okrętami do Szwecji. Skradzione

sprawy z tego, jak zniszczono. Na

zagładzie. Utrzymują, że do zrabo-

murów; nawet te zryto w poszukiwa-

piero po 150 latach! To była katastrofa

rzeźby i detale pojawiły się potem w

mieszczan warszawskich nakładano

wanych przedmiotów mają prawo

niu skarbów. Rekwizycje, kontrybu-

demograficzna, społeczna, politycz-

budowlach Sztokholmu, Uppsali czy

ogromne kontrybucje, po ściągnięciu

(ciekawe, jakie) i zaprzeczają oskar-

cje, pochody i postoje wojsk dopro-

na, kulturalna. Złożyło się na to 80 lat

Linköpingu. Do dziś sztokholmskiego

których rewidowano domy i jeszcze

żeniom o rabunek. Maję więc prawo,

zamku królewskiego pilnują spiżowe

wynoszono z nich wszystko, co miało

i zgodnie z tym prawem nie są rabu-

lwy z pałacu Kazanowskiego. Gra-

jakąkolwiek wartość. Od razu trzeba

Niektórzy ze Szwedów twierdzą, że

siami. A teraz pilnują, aby nikomu

bież Warszawy trwała dwa lata – do

powiedzieć, że to nie były tylko ra-

gdyby oni nie splądrowali Polski,

nie przyszło do głowy „odwracanie

września 1567 r., Szwedzi pozosta-

bunki. Za jakąkolwiek próbę obrony

wszelkie skarby uległyby dawno zagła-

biegu historii”. Podejrzewam, że miło

wili po sobie ruiny. Na szczęście nie

mienia, Polaków mordowano i bito

im się słucha dźwięku kradzionych

wszystkie transporty z wykradzionymi

do nieprzytomności. Mordowano

dzie. Utrzymują, że do zrabowanych

dzwonów.

zabytkami trafiły do celu. Część zato-

ludność Warszawy do tego stopnia,

przedmiotów mają prawo (ciekawe,

Szwecja nie podpisała ONZ-

nęła lub została zatopiona”.

że jej liczba zmniejszyła się o 90%!!!

towskiej rezolucji z 1983 roku, że

Szwedzi byli już dobrze zapra-

Z ponad 1000 domów w Warszawie,

jakie) i zaprzeczają oskarżeniom o ra-

zrabowane podczas wojen przed-

wieni w rabowaniu po kradzieżach,

po Szwedach pozostały tylko 342

bunek. A teraz pilnują, aby nikomu nie

mioty, nieposiadające charakteru

jakich dokonali w Niemczech, a

domy, wliczając w to domy stojące

przyszło do głowy „odwracanie biegu

militarnego, powinny być zwrócone

przede wszystkim w Czechach. Na

na przedmieściach! Z Gdańska do

prawowitym właścicielom.

zamek w Sztokholmie przychodziły

Szwecji odpływały jeden po drugim

historii”.

transporty czeskich skarbów, dzieł

statki wyładowane polskim łupem.

KG