16

Kurier kulturalny

Kurier galicyjski * 27 kwietnia – 14 maja 2012 nr 8 (156) * www.kuriergalicyjski.com

pamięci alfreda Klimczaka

LALKI Z DUSZĄ

Przeważnie bywa tak, że niektóre rzeczy nabierają sensu, dopiero gdy znikną. Gorzej jest z ludźmi. Za szybko od nas

odchodzą. Za życia nie doceniamy ich, zbywamy byle czym, irytują nas, a dopiero po ich odejściu okazuje się na ile byli

wartościowi, co chcieli nam przekazać, jakie mieli pomysły na życie. Niestety od nich już tego dowiedzieć się nie da.

Najwyżej opowiedzą o tym ich przyjaciele.

poruszać się samemu, poruszać lal-

szych szczegółach. O tym wszystkim

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

ką, jej rękoma, znać tekst i to wszyst-

rozmawialiśmy. Był pełen energii i żył

tekst

ko z rękoma do góry. Kto nie wierzy

tym przedstawieniem. Do przedsta-

ARcHIWuM TEATRu

niech spróbuje. Niestety nie znalazł

wienia o Artabanie chciał dorobić

„ZIELOnA ŻABKA” zdjęcia

chętnych do obsady wszystkich ról.

jeszcze węża, z ruchomą paszczą.

Dopiero na początku lat 2000 udało

Już nie zdążył”.

Niestety powtórzyło się to i w

się ten pomysł zrealizować. Wtedy do

Do rozmowy dołącza się Luba

tym wypadku. Odszedł od nas Alferd

teatru przyszła rodzina Bondarczu-

Bobdarczuk: „Chcę powiedzieć, że

Klimczak – pan Fredzio, jak nazywa-

ków – Luba, Wadim i ich syn Bazyli.

pan Fredzio wkładał cała duszę w

ło go wielu we Lwowie. Odszedł nie-

Zagrali ten spektakl tylko kilka razy.

lalki. I jego lalki też miały duszę, wy-

spodziewanie, nagle, jeszcze pełen

Następne przedstawienie „O dobrej

dawało się, że żyją swoim życiem.

pomysłów i zapału do pracy na rzecz

nowinie”, było grane kilka razy przed

Wszystkie swoje pieniądze odkładał

sprawy swego życia – teatrzyku lal-

różną publicznością: w szkole, przed

i z własnych funduszy kupował po-

kowego „Zielona Żabka”.

słuchaczami III wieku.

trzebny sprzęt i materiały. Teraz, po

Teraz po przedstawieniu „O królu

„Kolejnym przedstawieniem były

jego śmierci, chcemy kontynuować

Artabanie”, które jednak odbyło się

Jasełka, – mówi Barbara Zajdel. –

działalność teatrzyku. Na 20-lecie

w dzień po śmierci założyciela, ponie-

Scenariusz napisały panie Zappe

teatrzyku chcemy, żeby to przed-

waż było zapowiadane i ogłaszane,

aktorzy teatru skupieni w niewielkiej

garderobie Polskiego Teatru Ludowe-

go starają się wypowiedzieć wszyst-

ko co ich boli. Jarosław Blinowski,

Alferd Klimczak z lalką przedstawiającą króla Artabana

Leontyna Gotarska, Barbara Zajdel,

Luba Bondarczuk chcą opowiedzieć

wszystko co wiedzą o teatrzyku i jego

teatrzyk lalkowy”. Do rozmowy wtrąca

wtedy odwiedzili Cmentarz jacyś go-

założycielu. Dziennikarza Kuriera

się Jarosław Blinowski: „A pamiętasz,

ście z Polski. Rozmówili się z panem

spotkali słowami: „Jak dobrze, że

jak jeszcze gdzieś na początku lat 90.

Fredziem i faktycznie zaprosili go na

ktoś się nami zainteresował. Szkoda

ze swoją żoną Lucyną zrobili lalki ko-

kolację. Wtedy to poznał Zbigniewa

tylko, że tak późno”.

tów i miał to być kabaret lalkowy dla

Chrzanowskiego i Walerego Bortia-

Skąd wzięło się zainteresowanie

dorosłych”. Jego żona była wspaniałą

kowa. Odwiedzili go w domu, zoba-

lalkami, które przetrwało od lat dzie-

krawcową. To przy niej nauczył się

czyli jego lalki i zaprosili go do Teatru

ciństwa do odejścia (słowo śmierć

tajników obchodzenia się z materia-

Polskiego. Szczególnie Walera zna-

jakoś nie chce się napisać) pana

łem i z różnych skrawków wspólnie

lazł w panu Alfredzie bratnią duszę.

Fredzia? „W czasie wojny na Mi-

tworzyli lalki.

Chętnie mu podpowiadał, wymyślał

kołaja dostał od mamy książeczkę

„Potem zdarzył się dziwny przy-

lalki, uczył tworzenia ich z innych

„Jaś i Małgosia”, – opowiada Barba-

padek, – kontynuuje pan Jarosław.

materiałów, robić je bardziej rucho-

ra Zajdel. – Był to scenariusz bajki.

– Żona wyczytała w horoskopie, że

me. Bardzo się zaprzyjaźnili”.

I od tej chwili jego marzeniem stało

pod koniec tygodnia czeka na niego

Do Jasia i Małgosi pan Alfred

się wystawienie tej bajki na scenie,

zaproszenie na bankiet. Pośmieli się

wykonał wszystkie lalki, scenogra-

ale w taki sposób, żeby podobało się

i nie nadali temu znaczenia. Ale wy-

fię i szukał aktorów. Jeżeli komuś

dzieciom, żeby je fascynowało, pory-

darzyło się to naprawdę. Jak wielu

wydaje się, że lalkowy teatr to zaba-

wało. Przy niewielkich (stosunkowo)

lwowiaków pracował przy odgruzo-

wa, to myli się. Jest tu trudniej, niż w

Tak powstawały lalki

nakładach można to było zrobić jako

wywaniu Cmentarza Orląt. Akurat

teatrze, gdzie grają ludzie. Tu trzeba

stawienie (według Konopnickiej),

i ten spektakl grany jest prawie co

ostatnie przez niego przygotowane,

roku w okresie Bożego Narodzenia.

było hołdem jego pamięci. Ale też

Powstała też Szopka Lwowska. Po-

tym przedstawieniem chcemy uczcić

tem po nawiązaniu kontaktu z Teatrem

i tych naszych przyjaciół, którzy ode-

Nowochadzkiego „Ludzie i lalki”. To od

szli – Walerego Bortiakowa i mojego

niego pan Fredzio dostał scenariusz

męża Wadima”.

po opracowaniu go, przetłumaczeniu

Jeszcze długo trwały rozmowy o

oraz dopisaniu kilku wierszy, powstał

problemach teatru, o braku miejsca

spektakl „Kotek cioci Walentyny”. Pier-

na lalki, dekoracje (większość pan

wotna wersja dzisiejszego spektaklu

Alfred trzymał u siebie w domu), o

„O królu Artabanie” była mieszana.

Artabana grał Wadim Bondarczuk,

braku młodych aktorów. Jak do tej

pory młodzież przychodzi i szybko

w stroju wschodniego króla. Chodził

odchodzi. Dziś z młodych gra stałe

przed parawanem i rozmawiał z po-

tylko Marian Kamilewski. Marzeniem

szczególnymi postaciami-lalkami”.

Alfreda Klimczaka był kabaret „Koty”

„Teraz mamy w przygotowaniu

dla dorosłych, połączenie tematyki

„Bajkę o krasnoludkach i sierotce

lwowskiej z współczesnością. Czy

Marysi” Konopnickiej, – kontynuuje

uda się to zrealizować? Zależy to od

Jarosław Blinowski. – Wszystkie lalki

jego przyjaciół, którzy teraz szcze-

i dekoracje przygotował pan Fredzio.

gólnie ciężko odczuwają brak Alfreda

Basia z synem dobrali oprawę mu-

zyczną i nagrali. To właśnie oma-

Klimczaka. Czy znajdą dość siły na

wialiśmy z panem Klimczakiem w

kontynuację tego dzieła? Szkoda

sobotę, gdy go odprowadzałem do

byłoby zmarnować dorobek życia pa-

domu, bo ciężko mu było chodzić.

sjonata i zapaleńca.

Po drodze dużo opowiadał, jak wi-

Takich ludzi jest teraz coraz

dzi ten spektakl. Miał to wszystko w

mniej.

Lalki, aktorzy i autorki. Stoją od lewej: jarosław Blinowski, Luba Bondarczul, Barbara

głowie, opracowane w najdrobniej-

Zajdel i Alfred Klimczak. Siedzą Irena i jadwiga Zappe

kg