28

Historia w znaczki wpisana

Kurier galicyjski * 27 kwietnia – 14 maja 2012 nr 8 (156) * www.kuriergalicyjski.com

o jedną kulę za mało...

Henry Tandey, szeregowy w brytyjskiej armii, walczącej podczas I wojny światowej we Francji, musiał być

dzielnym żołnierzem, bo jego pierś za waleczność w bitwie pod miasteczkiem Marcoing ozdobił Krzyż Wik-

torii – najwyższe odznaczenie wojenne Imperium Brytyjskiego. Ale aż do śmierci w 1977 r. dręczyło go, że

wówczas oszczędził jednej kuli.

łajowi II Romanowowi przedłożono

TADEuSZ KuRLuS

listę z jedenastoma nazwami jed-

Podczas wspomnianej bitwy do-

nostki, z prośbą o wskazanie która

szło do walki wręcz wojsk alianckich

by mu najbardziej odpowiadała. M.in.

i niemieckich. W pewnej chwili Tan-

miał do wyboru: „Junona”, „Najada”,

dey znalazł się oko w oko z niemiec-

„Neptun”, „Połkan” (to postać z wie-

kim żołnierzem, rannym. „Mogłem

lu baśni rosyjskich), ale zdecydował

doń strzelić – opowiadał później – ale

się na „Aurorę”, czyli „Jutrzenkę”,

uznałem, że nie byłoby to honoro-

rzymską boginię świtu. Car nie mógł

we”. I pozwolił wrogiemu żołnierzowi

przewidzieć, że tak nazwany krążow-

wrócić do jego okopów. Lata później

nik po kilkunastu latach zapowie swą

autostrady führera

dowiedział się, że owym żołnierzem,

salwą koniec starego ustroju pań-

jeśli dojdzie do władzy, zbuduje sieć

któremu darował życie był... kapral

stwa i świt nowego, okupiony krwią

bezkolizyjnych szerokopasmowych

Adolf Hitler! Przyszły führer nigdy

jego całej rodziny.

Marszałek józef Piłsudski

magistrali, tymczasem tego rodzaju

nie zapomniał tego incydentu, często

Wcześniej jednak „Aurora” funk-

się długo, wydał w 1794 r. dekret usta-

połączenia komunikacyjne istniały

wspominał owego brytyjskiego żoł-

cjonowała pod szczęśliwą gwiazdą,

nawiający je uzdrowiskiem, co przy-

w Niemczech już grubo wcześniej.

nierza, który go nie zlikwidował. Gdy

bo aż trzykrotnie uniknęła zguby.

Ignacy Paderewski

sporzyło mu wielu bywalców. Przed

Pierwszą była (uchodząca zresztą za

w 1933 r. został kanclerzem, polecił

W 1905 r. cudem ocalała z pogro-

wojną, gdy znajdowało się ono w gra-

pierwszą w świecie) zbudowana w

na Paderewskiego i wcisnął mu ją z

swym służbom by wywiedziały się,

mu rosyjskiej floty pod Cuszimą (w

nicach Polski, niewiele innych dorów-

1921 r., mająca 9,8 km autostrada w

powrotem w dłoń mówiąc: – Niech

starciu z Japończykami z rosyjskiej

nywało mu popularnością, zwłaszcza

Berlinie (tzw. AVUS), w 1926 r. ukon-

pan idzie do fryzjera, bo wydaje mi

armady liczącej 30 jednostek urato-

w lecie, gdy mieszczuchów wabiło

stytuowało się stowarzyszenie miast

się, że pańskim długim włosom jego

wało się jedynie siedem), w 1919 r.,

także wspaniałe położenie Druskien-

Hanzy, Frankfurtu i Bazylei, które

pomoc jest bardziej potrzebna niż

gdy rewolucyjna władza obawiała

nik, otoczonych przepastnymi bora-

przygotowało projekt rozległej sieci

mnie umycie twarzy!

się interwencji angielskiej eskadry,

mi, tamtejszy mikroklimat.

dróg szybkiego ruchu, lecz z powo-

postanowiono zatopić w Zatoce

Uzdrowisko gościło wówczas

du braku środków do jego realizacji

Fińskiej kilka okrętów, blokując w

Diabelski wynalazek

wiele znakomitości. Było ono również

w ogóle nie przystąpiono, w 1927 r.

Za rządów królaArabii Saudyjskiej

ten sposób dostęp do Petersburga,

ulubionym miejscem wypoczynku

oddano do ruchu autostradę Lipsk-

Ibn Sauda (1932–1953) w monar-

w tym także „Aurorę”. Ale sytuacja

marszałka Józefa Piłsudskiego, raz

Chemnitz, dwa lata później obwodni-

szym pałacu zainstalowano pierwszą

na froncie zmieniła się na korzyść

po raz doń zjeżdżającego. Stał tu

cę Chemnitz. W szufladach pozostał

w kraju linię telefoniczną. Spotkało

i to działanie okazało się zbędne.

dom, w którym stale się zatrzymywał,

projekt autostrady Monachium-Lipsk-

się to z krytyką zachowawczych kół

Potem przez pewien czas była

rozebrano go jednak w latach 60. mi-

Berlin. Po dojściu do władzy Hitler

religijnych, które uznały, że nie godzi

okrętem szkolnym. Ponownie zawi-

nionego wieku. Pozostał jedynie ma-

przejął wszystkie gotowe plany i tylko

się, by na ziemi wyznawców Allacha

sły nad nią czarne chmury wiosną

jestatyczny dąb, może wspominają-

dzięki temu już 23 września 1933 r.

Adolf Hitler

cy czasy, gdy w jego cieniu chronił

mógł przy wielkim propagandowym

się przed słońcem dostojny gość?

jak potoczyły się dalsze dzieje Tan-

szumie wbić pierwszą łopatę pod

Druskienniki mianowały go nawet

deya. Jakiś włoski malarz namalował

budowę sieci autostrad. Wszystkie

honorowym obywatelem miasta, a

obraz, na którym Anglik wynosi z pola

środki przekazu bębniły wówczas o

to zapewne dlatego, że uratował

bitwy rannego Brytyjczyka. Hitler po-

„genialnej idei führera”, o tym jakie to

uzdrowisko od upadku, gdy bowiem

wiesił jego reprodukcję na ścianie

dzięki niemu wspaniałe pasma dróg

jego prywatny właściciel splajtował

swej rezydencji w Berchtesgaden,

poprzecinają piękną ziemię niemiec-

i wystawił je na licytację, marszałek

Berghofie i zwrócił nań uwagę pre-

ką. Nikt nawet się nie zająknął, że

po prostu kurort upaństwowił!

miera Wielkiej Brytanii Neville a

realizowano plany przygotowane jesz-

Król Arabii Saudyjskiej Ibn

Jak dalece Józef Piłsudski cenił

Chamberlaina, gdy ów go wizytował

cze w republice weimarskiej. Do koń-

Saud

uzdrowisko, świadczy jeden z jego

15 września 1938 r. (wówczas zaini-

ca 1938 r. zbudowano w Niemczech

Krążownik „Aurora”

zapisków: „Doktorzy zalecają, abym

cjował swą politykę ustępstw nazi-

3.000 km autostrad (zamiast zaplano-

jechał leczyć się za granicę, a ja pra-

stowskiemu dyktatorowi). Mało tego,

wanych 6.000 km), co bezsprzecznie

1941 r., kiedy miała pójść na złom,

gnę na lato wyjechać do Druskiennik.

poprosił gościa by w jego imieniu

było imponującym technicznym osią-

a jej nazwę przejąć właśnie zwodo-

Doktorzy mają swoją politykę, a ja

jeszcze raz podziękował Tandeyowi,

gnięciem W 60 proc. inwestycje sfi-

wany nowocześniejszy krążownik,

swoją. Gdyby oni znali Kresy, tamtej-

co Chamberlain telefonicznie zała-

nansowano ze środków na zwalcza-

ale do tego nie doszło, bo wybuchła

sze drzewa, powietrze i lud tamtejszy,

twił. Tandey żałował swego dobrego

nie bezrobocia. Czy autostrady były

wojna niemiecko-sowiecka. Mimo

nasze potrawy i przyzwyczajenia, na

czynu zwłaszcza po wybuchu drugiej

już wówczas Niemcom potrzebne?

ciężkich bombardowań Leningradu,

pewno zmieniliby swoją politykę”.

wojny, gdy niemieckie bombowce ob-

Można mieć wątpliwości: w 1932 r. na

„Aurora” nie poniosła większego

Kiedyś z kolei marszałek powie-

racały w perzynę angielskie miasta.

100 mieszkańców Niemiec przypadał

szwanku (była zresztą ogołocona z

dział, że Polska jest jak obwarza-

„Gdybym tylko wiedział, kim on bę-

1 samochód osobowy, w USA w tym

dział, które przeniesiono na ląd). W

nek, bo najlepsze w niej jest to, co

dzie, nigdy bym go żywym nie puścił”

czasie – 20! Budowano je z całkiem

1944 r. zadecydowano, że ma być

znajduje się na brzegach, a więc –

– mówił podczas II wojny. Cóż, jedna

innych powodów: już z myślą o ich

okrętem „nieśmiertelnym”, szcze-

na Kresach.

kula mogła sprawić, że historia świa-

strategicznej wartości w razie wybu-

gólnie ważnym świadkiem początku

ta potoczyłaby się zupełnie inaczej...

chu wojny.

rewolucji. Wyremontowano go (po-

nownie przeszedł kapitalny remont

car wybrał „Aurorę”…

Krążownik „Aurora” wciąż jest

instalowano diabelskie urządzenie

w latach 1984-1987), no i w Peters-

Mam swoją politykę…

Mistrz nie usłuchał…

zakotwiczony na Newie w Sankt

Największym i najpopularniej-

Koncertując w USA, Ignacy Pade-

wynalezione w krajach niewiernych.

burgu wciąż jest do zwiedzania, bę-

Petersburgu, gdzie nadal pełni rolę

szym uzdrowiskiem Litwy są poło-

rewski zatrzymał się także w Bostonie.

Król znalazł się w kłopotliwej sytuacji,

dąc obecnie najstarszym w świecie

okrętu-muzeum. Ongiś był symbo-

żone nad Niemnem Druskienniki,

Wychodząc z hotelu, natknął się na

zastanawiał się dość długo co zrobić

zachowanym wojennym parowym

lem sowieckiej historii, bo to z jego

uważane przez wielu balneologów

czyściciela butów, który donośnym

i w końcu orzekł: „Jeśli telefon rzeczy-

statkiem.

pokładu 7 listopada 1917 r., o godzi-

za jedno z najlepszych w Europie,

głosem zachęcał mistrza do skorzy-

wiście jest dziełem szatana, to święte

nie 21:40 oddano strzał zapoczątko-

szczególnie skutecznie leczące ku-

stania z jego usług. Ale artysta, jako

słowa Koranu nie będą mogły popły-

„autostrady führera”

wujący rewolucję październikową, w

racjuszy. Już w XVII w. okoliczni wie-

że dopiero co wyszedł na ulicę, miał

nąć telefonicznym kablem. Zrobimy

Nie brakuje pogrobowców uwa-

następstwie której powstało zbrodni-

śniacy zorientowali się, że zanurzanie

swoje trzewiki idealnie czyste. Nie-

próbę: niechaj dwóch mułłów usiądzie

żających, że Hitler jaki był, taki był,

cze państwo sowieckie. Dziś już nie

się w tryskających z gruntu wodach

mniej zatrzymał się, dostrzegł bowiem,

przy dwóch aparatach w osobnych

ale można mu także przypisać pew-

garną się tłumy do zwiedzania tego

mineralnych przynosi ciału ulgę. To

że pucybut ma straszliwie umorusaną

pomieszczeniach i niech na zmianę

ne osiągnięcia. Na przykład, że to on

reliktu, ot – niechaj sobie spoczywa w

się rozniosło i zaczęło przyciągać co-

twarz. – Słuchaj, chłopcze – zapro-

czytają wersety świętej księgi. Jeśli je-

usprawnił komunikację drogową w

spokoju w nurcie Newy, a tak w ogóle

raz więcej zainteresowanych popra-

ponował – dam ci pół dolara, ale pod

den z nich usłyszy drugiego, będzie to

Niemczech, bo zbudował autostrady.

– myślą poniektórzy – po co nam to

wą swego zdrowia. Wieści o dobro-

warunkiem, że się umyjesz. – Dobrze,

znaczyło, że wszystko jest w porządku.

Fakt, ale w jego tle tkwiła zwykła nazi-

było?

czynnych źródłach Druskiennik dotar-

proszę pana – rzekł chłopiec i pobiegł

Eksperyment udał się i od tego czasu

stowska propaganda, lansująca tezę,

Kilka miesięcy przed wodowa-

ły także do króla Stanisława Augusta

do pobliskiego hydrantu. Po chwili

telefon nie jest w Arabii Saudyjskiej

iż to führer już w 1924 r. w więzieniu

niem okrętu w 1900 r., carowi Miko-

Poniatowskiego, który nie namyślając

wrócił, wziął monetę, potem spojrzał

urządzeniem zakazanym.

w Landsbergu wymarzył sobie, że