25

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 15–28 czerwca 2012 nr 11 (159)

ny ogień”. W tym czasie w ZSRR

stolicą katolicyzmu jest Watykan?”

pomarańcze nawet do Moskwy czy

puszczono je w centrum Lwowa, czy

bliżej beethovena,

przy obeliskach pamięci ostatniej

Nie potrafiła dać odpowiedzi.

Leningradu (ob. Petersburgu). Póź-

przed murem Kremla...

Goethego i nie tylko

wojny palono „wieczne ognie” pra-

Oprócz Berlina zwiedziliśmy Er-

niej filie tej znanej niemieckiej firmy

O murze berlińskim napisano

wie w każdej wsi. Ze słów Katarzy-

furt i Weimar. To dodało nam otuchy.

otworzono w Rosji i nawet na Bia-

wiele. Potwierdzam, że było to naj-

Magiczne słowa

ny wynikało, że Niemcy oszczę-

Powiało wreszcie kulturą, ponieważ

łorusi, ale niestety nie odpowiadały

ohydniejsza „budowla” XX stulecia,

pomimo nadzoru

dzają na gazie.

wrażenia ze Wschodniego Berlina,

Miałem wrażenie, że w owym

jakości pierwowzoru. Nabyłem już

dzielące nie tylko Berlin i naród nie-

oprócz berlińskiego ZOO, były raczej

czasie Niemcy w NRD byli dość

Katarzyna była młodą, energicz-

drobne pamiątki, ale również ma-

miecki, ale również cały świat na

przygnębiające. Na pewno dlatego,

zastraszeni czy przygnębieni na-

ną i wysportowaną blondynką, w

rzyłem o kupnie oryginalnych butów

lepszych i gorszych. To efekt ide-

że pokazywano nam miejsca, któ-

rzucanym im codziennie poczuciem

dodatku o niebieskich oczach. Nie-

„Salamander”. Nie było to proste.

ologii sowieckiej i pragnienia uzur-

re zdaniem organizatorów, miałyby

winy i dość ostrożni w swoich wy-

którzy pisarze w podobny sposób

Pierwszą kolejkę po te buty zauwa-

pacji laurów zwycięstwa w II wojnie

opisują „typową Niemkę”. Do tego

spodobać się „Ruskim”. Erfurt i We-

powiedziach w stosunku nawet do

żyłem w prawie pozbawionym towa-

światowej (ultimatum Chruszczowa

ślicznie, prawie bez akcentu rozma-

imar, mniej zniszczone w czasie woj-

nas, zwykłych obywateli sowieckich.

ru jednym z centralnych berlińskich

z 1958 r.). Mur Berliński zaczęto

wiała po rosyjsku. Była absolwentką

ny, w dużym stopniu odróżniały się od

Pragnienie normalnych ludzkich

sklepów. Ciągnęła się od wejścia aż

budować w sierpniu 1961 r. Ogólna

rosyjskiej filologii na uniwersytecie

Berlina również w architektonicznym

stosunków jednak przerywało ten

na piętro. Pomimo ubrania po cywil-

długość stanowiła 155 km, w tym tyl-

moskiewskim. Nie zdziwiłbym się,

stylu zabudowy. Wyglądały weselej

strach. Kontaktowaliśmy się pod-

nemu, można było się domyślić, że

ko w Berlinie – 43,1 km. Na całość

gdybym dowiedział się, że obecnie

i bardziej malowniczo. Tutaj można

czas sprzedania naszych „towarów”,

w kolejce stoją sami sowieccy woj-

składało się betonowe ogrodzenie o

pracuje w zespole obsługi gazocią-

było odczuć ducha wielkich Niem-

korzystając z każdej ku temu okazji,

skowi lub ich krewni. Później oka-

wysokości około 3,6 m, ogrodzenie

gu na dnie Bałtyku…

ców o światowej sławie: Beethovena,

często na przystankach tramwajo-

zało się, że w tym dniu dowieziono

z siatki metalowej pod prądem, ro-

wych, ponieważ podobnego „han-

tylko damskie obuwie…

dlu” turystyka nie przewiduje. Oka-

Nadal brakowało mi pieniędzy. W

zało się, że większość osób z naszej

pewnym momencie przypomniałem

grupy była dobrze przygotowana do

sobie, że posiadam przedwojenną

tego, a więc nie przypadkowo uma-

srebrną monetę niemiecką (5 ma-

wiała się z celnikami sowieckimi w

rek) z podobizną Hindenburga, którą

Brześciu. Wśród rozłożonych na

półżartem sprezentowano mi przed

chodnikach rzeczy można było uj-

wyjazdem. Sprzedałem tę monetę

rzeć wiele ciekawostek, zaczynając

pewnemu Niemcowi, z którym doga-

od samowarów z Tuły po zimną broń

daliśmy się... po polsku… Od niego

z Kaukazu…

też dowiedziałem się gdzie najszyb-

Nie byłem na tyle bogaty. Po-

ciej kupić wymarzone buty i spełni-

dobno jak inni nie władałem swo-

łem swoje marzenie.

bodnie językiem niemieckim. Więc

podpisałem po niemiecku rzeczy do

Wspaniałe

sprzedania. To spowodowało zainte-

niemieckie dziewczyny

resowanie i zaowocowało sukcesem.

Oprócz Katarzyny trudno mi nie

Ponadto zauważyłem pozytywną re-

wspomnieć jeszcze o dwóch niemiec-

akcję Niemców na proste słowa (po

kich dziewczynach. Jednej – sprze-

niemiecku): proszę, dziękuję, pan,

dawczyni z Weimaru, zawdzięczam

pani. Szybko wszystko sprzedałem.

uratowanie mego portfela z paszpor-

Innym widocznie brakowało tych pro-

tem, który zgubiłem w sklepie. Wrę-

stych, lecz cudownych dla każdego

czyła mi go osobiście pomimo starań

narodu słów. Mój sukces wywołał

„interesantów” z naszej grupy. Inna –

zdziwienie podróżujących, bo nie

obroniła mnie przed neonazistami na

wierzyli, że jestem w Niemczech po

Aleksanderplatz w Berlinie. Dobrze

Erfurt. Widok centrum miasta

raz pierwszy.

znając język rosyjski, poszukiwała

znaczków dla kolekcji ojca wśród

wów, 302 wież strażniczych i wielu

sowieckich turystów. W pewnym

innych przeszkód granicznych. Od

momencie zaatakowało mnie trzech

strony wschodniej betonowe ogro-

agresywnych młodzianów. Nie wie-

dzenie było amatorsko pomalowane,

działem o co chodzi. Po interwencji

podobnie jak i od strony zachodniej.

Niemki jednak odstąpili. Później przy-

Sprytniejsi już wtedy sprzedawali ka-

pomniałem sobie ten gest młodych

wałeczki tego muru turystom wraz z

Niemców, gdy we Lwowie słyszałem

najróżniejszą symboliką sowiecką.

podobne krzyki po ukraińsku: „Wali-

Bardziej zapamiętałem jednak plakat

za, dworzec, Rosja!”.

reklamowy, zamieszczony w pobliżu

tego muru, – reklamę papierosów

„West” zamieszczono na tle szczę-

Zamiast nowych murów

Zniesienie muru berlińskiego sta-

śliwej twarzy sowieckiego żołnierza.

ło się wielkim świętem, szczególnie

dla narodu niemieckiego. Jak zapew-

Katarzyna

nił mnie Marek, przyjaciel z Bremen,

o Aleksanderplatz

różnic i dawnych podziałów teraz już

i problemach gazowych

nie można zobaczyć. Cieszę się że

O ile pamiętam, naszą niemiecką

mam tam przyjaciół.

przewodniczkę nazywaliśmy najczę-

Są jednak i tacy, którzy przyjaciół

ściej Katarzyna (Ket, Ketrin?). Jej

nie szukają. Trudno przeliczyć tych

imię zapamiętałem, gdy tłumaczyła

„konserwatystów”, pozostałych na

nam, że Aleksanderplatz nazwano

terenie byłego Związku Sowieckiego,

ku czci cara Aleksandra I. Czyżby hi-

czy nawet we Lwowie.

storyczne tradycje niemieckie były aż

Garstka  byłych  komunistów

na tyle konserwatywne? Pamiętając,

po wyrzuceniu na ulicę większości

że Rosjanie są dumni do dnia dzisiej-

Pamiątki z podróży

fachowców (około dwóch tysięcy

szego z rządów carycy Katarzyny II,

fizyków, chemików oraz inżynierów

Niemki z pochodzenia, nazywając

Goethego, Schillera. Zwiedziliśmy

Tylko jednemu turyście z naszej

niesmaczna kawa

w dziedzinie elektroniki) w przedziw-

tamte czasy „złotym wiekiem Rosji”,

muzeum Beethovena oraz zadbane

grupy nic nie brakowało, nie intereso-

w buchenwaldzie

ny sposób nadal rządzi zakładem,

można w to uwierzyć.

Pierwszy dzień pobytu w Niem-

mauzoleum Goethego i Schillera.

wały go również wycieczki. Ten młody

w którym pracowaliśmy z Jurkiem.

Nieco pod innym kątem, przed-

czech zakończyliśmy zwiedzaniem

Zobaczyliśmy też pomnik Mar-

człowiek jawnie nudził się i czasem

Niedawno, jak się okazuje, wyżej

stawiała nam informacje przewod-

Buchenwaldu. Zmęczony ideolo-

cina Lutra (1483-1546). W centrum

sceptycznie patrzył na nas przez okna

wspomniany „sprzęt naukowy” oraz

niczka Ket. Pokazawszy przez

giczną prosowiecką indoktrynacją,

Erfurtu, na wzgórzu dominował

restauracji, gdzie popijał koniak…

odpowiednie  technologie,  jakoby

kraty Bramy Brandenburskiej po-

stale obecną w programie wyciecz-

przepiękny kościół. Raczej z naszej

przestarzałe, sprzedano do… Chin,

zostałości gmachu Reichstagu III

ki, zaprosiłem w przerwie Katarzynę

inicjatywy Katarzyna zgodziła się

„Hindenburg”

gdzieś za Wielki Mur Chiński, znacz-

Rzeszy, zaproponowała chętnym by

na kawę. Wreszcie stęskniłem się

pokazać go bliżej. Po wejściu byłem

i „Salamander”

nie wyższy od muru berlińskiego. Ale

zwiedzić groby sowieckich żołnie-

za dobrą lwowską kawą. Katarzyna

zaskoczony brakiem jakichkolwiek

Nie stawiałem przed sobą za-

jakich tylko win nie odpuszczamy na-

rzy, poległych w walkach o Berlin.

zgodziła się, lecz za jej rachunek, co

ozdób. Okazało się, że przerobiono

dań zarobkowania. Potrzebowałem

szym „dobroczyńcom”…

Pozostałą część grupy zaprowadzi-

było wcale nie po niemiecku. Oka-

go w swoim czasie na kirchę lute-

jednak kupić coś na pamiątkę. W

Na razie za Wielki Mur Chiński

ła do Grobu Nieznanego Żołnierza

zało się, że kawiarnia funkcjonuje

rańską. Zadałem Katarzynie pyta-

tym czasie marzeniem większości

się nie wybieram. Być może na to

w centrum Berlina z „wiecznym

w dawnych koszarach SS-manów.

nie: „Gdzie znajduje się centrum

obywateli sowieckich były buty fir-

jeszcze nie czas.

ogniem”. Okazało się, że jest to je-

Po otrzymaniu tej wiadomości kawa

wiary luterańskiej, jeżeli za centrum

my „Salamander”. Jeździło się po

dyny na terytorium Niemiec „wiecz-

przestała mi smakować…

prawosławia uważa się Moskwa, a

nie, podobno jak po cytryny czy

kg