26

Kurier kulturalny

Kurier Galicyjski * 15–28 czerwca 2012 nr 11 (159) * www.kuriergalicyjski.com

Słownik gwary huculskiej Maestro Mrozek

żartuje

Mowa karpackich górali – to dialekt czy oddzielny język? Ostatnie stwierdzenie co-

raz częściej słyszy się od działaczy społecznych, mieszkańców gór, dziennikarzy

i nawet uczonych. Na rozmowę o szczegółach języka huculskiego do przykarpac-

kiej Kołomyi zjechali się uczeni z całej Ukrainy i z zagranicy. Odbyła się tu konferen- W Filharmonii Iwano-Frankowska (dawn. Stanisławo-

wa) gościł znany polski klarnecista, dyrygent

cja językoznawców pod nazwą „Huculska dialektyczna leksyka i leksykografia”.

i kompozytor Wojciech Mrozek wraz ze swoim uczniem

kami słowiańskimi i bada ich wpływy  centrum regionu”. W ramach konfe-  Krzysztofem Grzybowskim. Wystąpili oni wspólnie

SAbInA RÓŻYCKA

na język staro-angielski. Ma wiele in-  rencji odbył się okrągły stół poświę-

cony omówieniu próbnego słownika  z orkiestrą kameralną Harmonia Nobile.

„Huculską gwarą my – naukowcy,  teresujących badań językowych.

gwary huculskiej „Huculska dialek-

Duża ilość uczonych na konfe-

interesujemy się od dawna, – mówi

tyczna leksyka w języku literackim”,

rencji, według słów Wasyla Gresz-

kierownik katedry języka ukraińskie-

który tworzą naukowcy-filolodzy z

czuka, świadczy o rosnącym zain-

go, dyrektor Instytutu Ukrainoznaw-

całej Ukrainy. W tej chwili można już

teresowaniem gwarą huculską. „Nie

stwa Przykarpackiego Uniwersytetu

mówić o pewnych sukcesach. „Został

można jej uważać za język – ostrze-

im. Wasyla Stefanyka, dr filologii,

stworzony próbny zeszyt i kartoteka,

ga profesor. – Lepiej określać ją mia-

prof. Wasyl Greszczuk. – Jeżeli na

– mówi Wasyl Greszczuk. – W grud-

nem dialektu, gwary, odmiennej od

pierwszej konferencji w 2008 roku

niu br. zostanie ukończona pierwsza

języka reszty mieszkańców Ukrainy.

było 50 uczonych, w drugiej – w 2011

część słownika do litery – K. Jest to

Istnieje inna wymowa, inne akcenty,

już 71, to w bieżącym roku mamy 82

już trzecia próba stworzenia słownika

inna leksyka. Świadczy to o wielkiej

uczestników – badaczy huculskiej

gwary huculskiej. Pierwsze dwie – to

różnorodności ukraińskiego narodu.

leksyki i leksykografii. Uczestnicy

słownik gwary ukraińskiej prof. Han-

Powinno być to przedmiotem ochro-

konferencji przyjechali nie tylko z

ny Zakrewskiej i wydany w Polsce,

ny i kultywowania. Jest to żywioł,

Zachodniej Ukrainy, ale i z Kijowa,

prawie nieznany na Ukrainie, słownik

który żywi naszych pisarzy i dlatego

Czerkas i innych regionów kraju.

Janiwa. Każde wydanie liczy około

w utworach literackich często spoty-

Przyjechali w tym roku też naukowcy

7-9 tys. haseł. Przygotowywane wy-

ka się wypowiedzi tą gwarą”.

z Węgier, Mołdawii i nawet USA”.

danie, nie mające odpowiedników w

„Dlaczego spotykamy się właśnie

Uczestnikiem konferencji ze Sta-

Europie zawierać będzie kilkadzie-

w Kołomyi? – kontynuuje pan Gresz-

nów Zjednoczonych jest lingwista

siąt tysięcy słów. Tylko sama kartote-

czuk, – po prostu tu jest największe

polskiego pochodzenia Mirosław Dra-

ka liczy około 30 tys. dialektycznych

centrum kultury Huculszczyzny. Nie

gan, założyciel w 1986 roku Polskiego

określeń, używanych w utworach

Żabie, nie Kosów, a właśnie Koło-

Towarzystwa Historycznego w USA.

literackich”.

myja jest kulturowym i oświatowym

Jest lekarzem, ale interesuje się języ-

Wojciech Mrozek (od prawej) ze swoim uczniem Krzyszto-

fem Grzybowskim

Krasne – węzłowa stacja przesiedleń

ucho żarty maestro, jego anegdoty,

SAbInA RÓŻYCKA

Projekt historyczny o przesiedleniach

które weselą każda publiczność. „Gdy

tekst i zdjęcie

muzykant gra na klarnecie, nie ma za

wiele materiału muzycznego, więc

„Znamy się z maestro już od

na ukrainie Zachodniej

postanowiłem zaaranżować tańce

dawna. Graliśmy wspólnie już na

ludowe różnych narodów świata, aby

ponad 60 koncertach, – opowiada

Od 2 do 15 lipca 2012 roku w miejscowościach Krasne i Busk na Zachodniej

przedstawić widzowi coś nowego, cie-

dziennikarce Kuriera koncertmajster

kawego. Mnie samemu było niezwy-

i solistka, zasłużona artystka Ukrainy

Ukrainie międzynarodowy zespół 12 młodych kobiet będzie poznawać historię

kle ciekawie opracowywać te melodie

Natalia Mandryka. Swoją współpra-

przymusowych przesiedleń powojennych.

ludowe, – mówi Mrozek. – Proponuję

cę z polskimi muzykami rozpoczęła,

muzykę Mozarta czy Pendereckiego,

będąc jeszcze w lwowskiej orkiestrze

Przez 2 tygodnie zespół będzie pro-

wieckie władze (NKWD) deportowały

Projekt jest sponsorowany w ra-

ale muzykom i widzom bardzo po-

Leopolis przed 12 laty. – Z czasem

wadzić wywiady wideo ze starszymi

na Syberię – pozostali podlegli prze-

mach programu Geschichtswerkstatt

dobają się energetyka, melodyjność

zaczął on koncertować i z muzykami

kobietami. Czy pamiętają dawnych

siedleni u do Polski w 1945 roku. Ich

Europa przez Fundację „Pamięć,

tańców ludowych. Początkowo opra-

z Iwano-Frankowska. Mieliśmy wspól-

polskich, niemieckich i żydowskich

domy zostały zasiedlone m.in. przez

Odpowiedzialność i Przyszłość”.

cowałem kilkanaście, a teraz mamy w

ne tourne po Polsce”. Naszych muzy-

mieszkańców i ich deportacje/prze-

Ukraińców wysiedlonych z terenów

Podczas wcześniejszego projek-

repertuarze ponad sto (!)”.

ków maestro ocenia bardzo wysoko

siedlenia/ucieczki? Jak żyli Ukraińcy

wschodniej Polski. Żydzi zostali eks-

tu „Memory and Oblivion” (2010)

Wojciech Mrozek powiedział,

i mówił że współpracuje mu się z nimi

na tym terenie pod rządami sowiec-

terminowani przez nazistów, Niemcy

uczestniczki spotkały dużą grupę

że klarnet, który początkowo nie był

lekko, bo mają wysokie kwalifikacje.

kimi? Jak wiele pozostało jeszcze

uciekli lub zginęli pod koniec wojny.

dawniejszych mieszkańców okolic

instrumentem popularnym, rzadko

Ze swej strony iwano-frankowscy mu-

śladów wielokulturowej przeszłości

Stacja kolejowa w Krasnem była wę-

Krasnego i Buska, którzy byli depor-

używanym w muzyce solowej, teraz

zycy uczą się od Wojciecha Mrozka

tego miejsca? Rezultatem projektu

złową stacją przesiedleń dla polskich,

towani na Syberię, a po zakończeniu

dźwięczy we wszystkich filharmo-

zachodniego stylu wykonawstwa i wa-

będzie jednogodzinny film eduka-

ukraińskich, żydowskich i niemiec-

wojny przesiedleni do zachodniej Pol-

niach świata kilka razy w miesiącu.

riacji stylów. Maestro lekko przechodzi

cyjny.

kich mieszkańców.

ski – do wsi Jugów (dawniej: Haus-

Wielu muzyków idzie drogą maestro

z klasyki na modern, a z jazzu na me-

Organizatorkami projektu są or-

Zespół projektowy chce zbadać

dorf) na Dolnym Śląsku. Uczest-

Mrozka. Po raz pierwszy Wojciech

lodie ludowe. „Osoba wykształcona

ganizacje pozarządowe z trzech kra-

pamięć obecnych mieszkańców Kra-

niczki projektu chcą teraz odwiedzić

Mrozek przyjechał na Ukrainę ze

powinna znać kilka języków, świadczy

jów: Fundacja Dobra Wola w partner-

snego i okolic w perspektywie kobie-

miejsce, gdzie wcześniej mieszkały

swym uczniem Krzysztofem Grzy-

to o jej poziomie, – mówi Wojciech

stwie z Fundacją Kobiecą (Kraków,

cej. Kobiety są zapomnianymi boha-

ich respondentki; chcą dowiedzieć

bowskim, który, jak sam powiedział,

Mrozek, – a dla muzyka takimi języka-

Polska), International School of Equal

terkami przetrwania podczas II wojny

się, co zachowali w pamięci obecni

od dzieciństwa marzył o tym, żeby zo-

mi są style. Dlatego staram się utrzy-

Opportunities (Kijów, Ukraina), oraz

światowej i w pierwszych latach po-

mieszkańcy Krasnego i okolic. Nie-

stać klarnecistą. Gdy okazało się, że

mywać na pewnym poziomie”.

Jugendwerk der AWO Württemberg

wojennych – swoją codzienną pracą

wielka miejscowość Krasne, poło-

maestro dobierał uczniów na szkołę

Program koncertu w Iwano-Fran-

(Stuttgart, Niemcy) w partnerstwie z

i życiem tworzyły nową społeczność.

żona w odległości 40 km od Lwowa,

letnią, zgłosił się bez wahania. Wiele

kowsku był bardzo nasycony: kwintet

MONAliesA e.V. (Lipsk, Niemcy).

Ich traumatyczne przeżycia (przesie-

przed II wojną światową należała do

podróżował po Polsce, żeby słuchać

Mozarta, Webera i tańce narodów

dlenia, głód, przemoc, gwałty) nadal

Polski. Większość mieszkańców tej

gry mistrza. Teraz Krzysztof nie tylko

świata. Te ostatnie utwory są niezwy-

pozostają niewypowiedziane.

okolicy stanowili Ukraińcy, mieszkali

Fundacja Dobra Wola

szlifuje swój warsztat pod okiem ma-

kle popularne na światowych sce-

Podstawową metodą stosowaną

tam również Polacy, Żydzi i Niemcy.

Al. Modrzewiowa 23 A

estro, ale wspólnie z nim koncertuje.

nach. Najbardziej jednak wpadają w

w projekcie jest historia mówiona.

Podczas wojny część Polaków so-

30-224 Kraków / Polska

Poszukujemy pracowników

Mini Euro w Bytomiu

List do redakcji

BCJ Konsalting, Oddział w Polsce poszukuje: górników ze znajomo-

ścią języka polskiego, pracowników budowlanych oraz spawaczy.

Kontakt: +48717879815,

W dniach 1–3 czerwca br. zo-

turnieju została drużyna z Recklin-

2 i 3 czerwca nasi goście wzięli

info@bcj-konsalting.eu lub: 0679028421

stały rozegrane w Bytomiu rozgrywki

ghasen. Na drugim miejscu, po pe-

udział w Bytomskich Manewrach

młodzieżowe Mini Euro 2012, w któ-

chowych rzutach karnych, sklasyfi-

Wojskowych połączonych z Majów-

rych uczestniczyła młodzież z Polski

kowano drużynę z Piekar Śląskich.

ką Europejską oraz występem Ze-

Izba Gospodarcza we lwowie

Bytomia (drużyna Polonii oraz repre-

Trzecie miejsce przypadło piłkarzom

społu Pieśni i Tańca Śląsk. Uwień-

zentacja bytomskich szkół), Piekar

ze Stryja. Zwycięskie drużyny otrzy-

czeniem pobytu Stryjan w Bytomiu

poszukuje pracowników

Śląskich (Andaluzja), Czech (Seti-

mały medale, puchary, które wręczyli

jest zaproszenie drużyny młodzie-

na), Niemiec (Recklinghausen) oraz

włodarze miasta prezydent Piotr Koj

żowej Polonii Bytom na turniej pił-

Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza poszukuje pracowników do swego

Ukrainy (Stryja). W turnieju mecze

oraz wiceprezydent Halina Bieda.

karski do Stryja.

biura we Lwowie. Wymagania: wykształcenie wyższe, znajomość języka

zostały rozegrane na zasadzie każ-

Nagrody (piłki oraz pamiątki promu-

polskiego, umiejętność nawiązywania kontaktu.

dy z każdym. Po zaciętej rywalizacji,

jące miasto) zostały wręczone przez

AlICJA bRZAn-KlOŚ

tel.: +380633241779

emocjach oraz bramkach, zwycięzcą

bytomskich radnych.

e-mai: centrbiznesu@gmail.co