23

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 29 czerwca–16 lipca 2012 nr 12 (160)

czasy się zmieniają

TAJEMNICE KULTURy TRyPOLSKIEJ

W jego wyglądzie trudno było do-

patrzyć się ironicznego i szydzącego

W POdZIEMIACH PAłACU POTOCKICH

satyryka. Był wysokim postawnym

Jak było w czasie mojej młodości (1930–1950)

brunetem, z wyglądu przypominał

Z początkiem lata we Lwowie można nie tylko wspaniale kibi-

Jak jest w czasie mojej starości (2000–201.?)

raczej zadbanego urzędnika. Blada

cować. Centrum miasta zostało wzbogacone o wiele

twarz, starannie uczesane włosy, wy-

ciekawych imprez i wystaw. Od 1 czerwca w wyremontowanej

łapówka

BoHDan łyP tekst

datne wąsy. Wyraz twarzy poważny,

części piwnic pod Pałacem Potockich we Lwowie można oglą-

Tuż przed wojną, mój tata pra-

namarszczone czoło i surowy wzrok

www.natemat.pl zdjęcie

dać wystawę zatytułowaną „Kod Trypola” z prywatnej kolekcji

cował w dużym przedsiębiorstwie

spod okularów w złotej oprawce.

Ogromna popularność Lamo-

państwowym, będąc tam naczelni-

ukraińskich przemysłowców i mecenasów – Sergija Płatonowa

kino

wych tekstów wskazywała na to, że

kiem intendentury, co w dzisiejszym

Dzieci mogły wejść do kina do-

i Sergija Taruty oraz fundacji „Płatar”, która prezentuje unikal-

długo jeszcze nie stracą one aktu-

pojęciu odpowiada stanowisku za-

piero w wieku powyżej 10 lat. Mama

ne ceramiczne zabytki tak zwanej Kultury Trypolskiej.

alności. Ale czas płynął nieubłaganie.

stępcy dyrektora d/s logistyki. W

uprosiła i wpuszczono mnie na pięt-

Nie pomogło ani ostre pióro, ani trafne

tym czasie pewna znana firma X

nastominutowy dodatek, którym była

spostrzeżenia, powoli odchodziły w

(do dziś istniejąca), przystąpiła do

kreskówka Disneya dla dzieci. Całe

zapomnienie jego ironiczne zaczepki

przetargu ogłoszonego przez tatę

miasto mówiło o nim. Film kolorowy!

i dowcipne uwagi, z których Lwów za-

i uzyskała wyłączność na dostawę

Czego ci Amerykanie nie wymyślą!

śmiewał się do łez. Zbyt osadzony był

towarów cukierniczych przez dwa

Widzowie byli zachwyceni filmem o

w epoce, w tych małych i drobnych

lata. Po podpisaniu umowy, jesz-

pełnej palecie barw. Gdy skończy-

sprawach lwowskich, które powią-

cze tego samego dnia do naszego

łem 10 lat, nie mogłem pójść do kina,

zane były grubą nicią z Wiedniem, a

domu przyszedł goniec z wielkim

chociaż o tym marzyłem. Podczas

to z kolei wraz z utratą przez Lwów

koszem przeróżnych słodyczy od

okupacji obowiązywał bojkot kin,

„stołecznego” charakteru, przestało

firmy X. Jednak spotkał się z takim

ściśle przestrzegany w moim środo-

kogokolwiek interesować.

Kilka ostatnich lat spędził przyku-

ty do łóżka. Pisał wówczas do urzę-

włodzimierz indutnyj, oksana Kozynkiewicz, marija mo-

dowej „Gazety Lwowskiej”.

torżyna

Zmarł we Lwowie 3 sierpnia 1886

znalezisk skupowali je od połowy lat

KonsTanTy czawaGa

roku. Pochowano go na Cmentarzu

90. XX wieku. Teraz Fundacja „Pła-

tekst i zdjęcia

Łyczakowskim. „Pisma” Lama wyszły

tar” daje każdemu możliwość by zo-

w 5 tomach we Lwowie (1887), edycje

baczyć charakterystycznie i pięknie

Oksana Kozynkiewicz, dyrektor

zbiorowe miały trzy wydania, wydano

zdobione naczynia trypolskie, w tym

Pałacu Potockich w rozmowie z kore-

też „Rozmaitości i powiastki” (1880),

ciekawe modele budowli kultowych

spondentem „Kuriera” powiedziała, że

tom „Kronik” oraz „Humoreski”. „Wielki

i domów mieszkalnych, przedmioty

wspomniana ekspozycja jest poświę-

świat Capowic”, „Koroniarza w Gali-

cji” (1869), „Głowy do pozłoty (1872),

i sprzęty codziennego użytku, infor-

cona pamięci niedawno zmarłego dy-

powitaniem mojej mamy, że razem z

wisku. Okupant nie tylko, że lansował

„Idealistów” (1876), „Dziwne kariery”

mujące o różnych aspektach charak-

rektora Lwowskiej Narodowej Galerii

koszem pędem zbiegł po schodach.

filmy niemieckie, to kronika stanowiła

(1880). Powieści te były właściwie

teryzujących tę niezwykle rozwiniętą

Sztuk Pięknych Borysa Woźnickiego,

Tata natychmiast przez telefon zru-

agresywną hitlerowską propagandę

utworami publicystycznymi i służy-

kulturę końca neolitu i początków

który bardzo popierał inicjatywę orga-

gał przedstawiciela firmy, grożąc ze-

o sukcesach wojsk niemieckich. Żad-

ły swojego czasu głównie tendencji

epoki brązu. W ekspozycji znajduje

nizatorów tej wystawy i oczekiwał na

politycznej; obecnie nie wywierają

rwaniem umowy, jeżeli coś podob-

nemu z mych krewnych i znajomych,

się dużo ceramiki stołowej, ozdobio-

nią jak na „prawdziwy cud”.

tego wrażenia, które budziły w chwili

nego jeszcze raz się zdarzy. Oboje

przez pięć lat honor nie pozwalał być

nej oryginalnym ornamentem, który

Włodzimierz Indutnyj, p.o. dyrek-

pojawienia się docinkami, scenami,

rodzice długo nie mogli ochłonąć z

w kinie. Mówiono że „tylko świnie,

znalazł swoją kontynuację w cha-

tora muzeum „Płatar” powiedział o

aktualnymi aluzjami. Nigdy nie stronił

oburzenia. Urzędnik miałby przyjąć

siedzą w kinie”, a mimo to pospól-

rakterystycznej dla ukraińskiej kultu-

ceramicznych zabytkach Kultury Try-

od zagadnień politycznych, atakował

nienależną korzyść? To się w głowie

stwo tłumnie chodziło na seanse, zaś

ry haftowanych koszulach i ludowych

polskiej – tajemniczej cywilizacji, która

pamfletami rożne grupy społeczne

malowidłach. Są także naczynia,

rozkwitała na ukraińskich stepach na

nie mieściło.

tych „honorowych” było może 20%

i swoich przeciwników. Sprawy pu-

zbiór figurek antropomorficznych

długo przed cywilizacjami sumeryjską

Latem przeszła katastrofalna

społeczeństwa. Za to, w roku 1946

bliczne Lam oceniał ostro, urzędnikom

i zoomorficznych, modele świątyń,

i babilońską. Zaznaczył, że odkryta na

ulewa, zalewając parkingi na obni-

bywałem już po osiem razy na tym

wytykał wszystkie błędy. Ale wszyscy

narzędzia do pracy.

początku XX wieku, marginalizowana

żonym terenie. Kilkanaście samo-

samym filmie.

oni uznawali jego wielkość.

Ludmiła Smolakowa, która jest

w czasach Związku Radzieckiego,

chodów stojących tam, zostało za-

Są filmy, które zamiast naładować

Był oczywiście dobrym psycholo-

rekonstruktorem ceramicznych wy-

Kultura Trypolska budzi dziś ogromne

lanych do połowy wysokości. Woda

widza optymizmem, dodać mu ochoty

giem, miał też w sobie sporo z poety.

robów Kultury Trypolskiej, opowia-

zainteresowanie i dyskusje wśród na-

deszczowa utrzymywała się przez

do borykania się z przeciwnościami,

Nie przypadkowo przecież historyk

dała o technologii rzemieślników

ukowców na całym świecie.

kilkanaście godzin, co oczywiście

swą treścią, czynią go  zmęczo-

literatury Wilhelm Feldman pisał, że

tych czasów. Proponowała też każ-

„Dziś zbiór bezcennych znale-

fatalnie odbiło się na stanie samo-

nym i zniechęconym. Okrucieństwa

„na dnie wszystkich jego utworów leży

demu by samemu ulepić coś z gliny.

zisk jest prezentowany publicznie

chodów. Gdy woda opadła, właści-

pokazywane z całą dokładnością,

cicha, tęskna melancholia, rwąca się

Można też nabyć różne figurki tera-

w Kijowie. Wcześniej wystawa była

ciele suszyli je i naprawiali. Znajomy,

precyzyjne przedstawianie zbrodni,

ze świata brudów i słabości własnych

kotowe w stylu trypolskim autorstwa

eksponowana w Watykanie, Polsce

mając ubezpieczenie autocasco,

łajdactw i przestępczości, przepełnia

i cudzych w świetlane krainy ideału”.

pani Smolakowej.

i USA – dodała Marija Motorżyna, ku-

wezwał inspektora ze spółki w której

treść większości obrazów. Zdarza się

Ostatni raz święcił triumfy w swo-

Otwarciu wystawy „Kod Trypola”

stosz Kijowskiej Fundacji „Płatar”. We

ubezpieczył samochód, by sprawę

świetny filmy, jak „Ojciec chrzestny”,

im mieście w roku 1938. W stulecie

towarzyszył koncert Tarasa Kompaj-

Lwowie prezentowano część kolekcji

załatwić. Niedawno spotkałem go,

którego obejrzenie, człowiekowi sub-

urodzin Jana Lama Rada Miasta

niczenki z Kijowa, który gra na pra-

zgromadzonej staraniem dwóch ukra-

dowiadując się, że samochód do-

telnemu wystarczy na 15 lat, a tym-

i związek dziennikarzy lwowskich

dawnych ukraińskich instrumentach

ińskich biznesmenów i mecenasów

prowadził do stanu używalności, ale

czasem co drugi film nie wiele odbie-

z Bronisławem Laskownickim na

muzycznych.

sztuki Sergija Płatonowa i Sergija

nie może odżałować, iż źle postąpił

ga. Są wprawdzie komedie, ale to już

czele przygotowali uroczystości rocz-

Wystawa ta będzie czynna do

Taruty, którzy chcąc uchronić przed

w sprawie odszkodowania. Gdy

inna sfera przeżyć i nie każdy w nich

nicowe, wmurowano też tablicę na

końca roku.

wywozem z Ukrainy bezcennych

usłyszał, że dostanie najwyżej 2000

gustuje. Obecnie kina są pełne ryku

domu przy ulicy Batorego, w którym

zł, wręczył inspektorowi 200 zł. Ten

głośników. Przyjaciel mój – specja-

mieszkał i zmarł. Było nabożeństwo

przyjął pieniądze i tak spisał pro-

lista inżynier aparatury kinowej, po-

w katedrze, przemówienia prezy-

tokół, że odszkodowanie wyniosło

szedł z żoną do kina. Cierpieli przez

denta Ostrowskiego i wykład w Te-

4500 zł. Znajomy teraz żałuje, że

cały seans, będąc atakowani decybe-

atrze Wielkim. Na scenie wystawiono

nie dał 500 zł, bo uważa, że dostał-

lami. Po seansie odwiedził operatora

też adaptację „Wielkiego świata Ca-

powic”. Wydano w sześciu tomach

by 8000 zł. Szybko pożegnałem go,

z pytaniem dlaczego było tak głośno?

„Pisma” Lama. Nakład błyskawicznie

gdyż zrobiło mi się nieprzyjemnie,

Usłyszał w odpowiedzi, że tak chce

został rozkupiony. Felietonista miał

że mam do czynienia z takim nacią-

kierownik, bo publiczności to  się

kiedyś we Lwowie swoją ulicę (obec-

gaczem.

podoba. Trudno, widać teraz do kina

na ulica Pawłyka).

chodzi pokolenie głuchych.

kg

Cicho dziś o nim w mieście, w

którym wywoływał tyle rabanu i awan-

tur. Warto zaglądać do tekstów Lama,

Poszukuję informacji o Annie Fischerównie

choć przestały istnieć postacie, prze-

Uprzejmie proszę o pomoc w odnalezieniu i nawiązaniu jakiegokolwiek

ciwko którym były skierowane jego sa-

kontaktu z panią Anną Fischerówną, która zgodnie z posiadanymi przeze

tyry. Bo zawsze znajdziemy zjawiska

mnie informacjami przebywała na terenach Lwowskich w latach dwudzie-

podobne do pierwotnych przedmiotów

stych – trzydziestych ubiegłego stulecia. Pani Anna była poetką, tworzyła

satyry i ze zdumieniem w tekstach

utwory patriotyczne. Będę wdzięczny za jakiekolwiek informacje.

sprzed 150 lat odkryć można i naszą

z wyrazami szacunku Paweł Dinter

„teraźniejszą współczesność” – nie-

Kontakt: tel.: 0048 888 251 989,

ustający korowód głupoty i przywar,

w podziemiach Pałacu Potockich

adres: ul. Partyzantów 28/4, 76-200 słupsk

który tak dosadnie opisywał Lam.