28

Po polskich tropach

Kurier galicyjski * 29 czerwca–16 lipca 2012 nr 12 (160) * www.kuriergalicyjski.com

Lackie-Szlacheckie – dziś łypiwka

Kilka kilometrów od Iwano-Frankowska (dawnego Stanisławowa) leży duża, kiedyś polska wieś Lackie-

Szlacheckie. Dziś wieś nazywa się Łypiwka, a po mieszkających tu niegdyś Polakach pozostały tylko wspo-

mnienia. Niedawno przewodniczący rady wiejskiej Igor Góral i historyk Igor Lubczyk zaprosili „Kurier Galicyj-

ski” aby podzielić się swymi planami w zakresie przyszłej współpracy z instytucjami z Polski na rzecz rozwoju

terenów wsi.

Później, w 1728 roku, ludzie prze-

saBina rÓŻycKa

nieśli cerkiew na nowe, specjalnie

tekst i zdjęcia

przygotowane, miejsce. Obecnie

cerkiew położona jest na usypanym

szlachta od zawsze

Mężczyźni spotkali się ze mną

sztucznym pagórku i jest widoczna

koło siedziby rady wiejskiej. Pokazują

zewsząd. Jej obecny wygląd nie

okolice, z żalem wspominają dawne

odpowiada pierwotnemu kształtowi.

dni. „Pierwsza wzmianka o wsi pocho-

Pierwotnie była mniejsza. Niestety

dzi z roku 1390, – mówi dr historii, ad-

– o budowniczych świątyni nic nie

iunkt ukrainistyki iwano-frankowskie-

wiadomo. Jednak gdzieś w latach

go Uniwersytetu Medycznego Igor

czterdziestych ubiegłego wieku, gdy

Lubczyk. – Pierwotna nazwa brzmiała

naprawiano krzyż na centralnej ko-

Lackie, bo wieś zamieszkiwali Lachy

pule, znaleziono notatkę na cielęcej

– Polacy, a później – także szlachta,

skórze, w której zapisano, że krzyż

widok na polską dzielnicę wsi

stąd druga część – „Szlacheckie”.

ustawiał mistrz Antoniuk.

Ta nazwa przyjęła się w połowie

w swoim obejściu dużą pasiekę,

Obecnie przypominają o tych

XIX wieku. Wprawdzie i ukraińskiej

ogród, a sam pan Julian zadziwiał

czasach tylko polskie groby i góru-

szlachty tu nie brakowało – miesz-

miejscowych kąpielami zimą w

jąca wieża kościoła. W archiwach

kali tu też potomkowie galicyjskich

wiejskim stawie. Wśród służby miał

znaleziono księgę metrykalną ko-

bojarów. Wieś o tej nazwie zaczęła

cieśli, kowali, stelmacha, strażników

ścioła wsi Lackie-Szlacheckie, którą

przeszkadzać sowieckim dygnitarzom

leśnych. Dobrze im płacił. Później

prowadzono od 1872 roku. Być może

i w 1946 roku została przemianowana

w Lackiem-Szlacheckim powstał

właśnie w tym roku została zakoń-

na Łypiwkę (od lipy)”. Przeszły wieki,

jeszcze dom pana Kniaginickiego.

czona budowa kościoła. Po prawej

miejscowość zmieniała właścicieli,

A solidnych rodzin było we wsi bez

stronie świątyni była dzwonnica, która

ale zawsze był to ośrodek polskiej

liku: Łuccy, Małeccy, Uhorniccy, Be-

niestety nie zachowała się do dziś. W

kultury, chociaż obok Polaków, w Lac-

rezowscy, Golińscy, Dragomireccy,

1939 kościół został zamknięty. Po

kiem-Szlacheckim mieszkali Ukraińcy,

Goszowscy, Matkowscy. W 1929

odzyskaniu przez Ukrainę niepodle-

Żydzi i Niemcy. Pierwszym niemiec-

roku, podczas kadencji wójta Piotra

głości kościół wznowił swą funkcję.

kim właścicielem we wsi był Gotfryd

Łuckiego, gminna rada zatwierdziła

Teraz działa tu też niedzielna szkoła.

Sittauer. Z jego niemieckiej kolonii

plan budowy „Domu Strzeleckiego”.

„Pracując w archiwach Warszawy,

powstała nazwa Sitanerówka. Przy

Budowę kontynuowano do 1938

Przemyśla, Krakowa, Lwowa – kon-

Dawny Dom strzelecki – polski klub, dziś jest tu rada wiej-

wjeździe do kolonii Niemcy wybudo-

roku. Dom został zbudowany tak

tynuuje pan Lubczyk – znalazłem in-

ska, poczta i przychodnia

wali drewnianą kirchę, która stoi tu

solidnie, że do dziś tu znajduje się

formację, że mieszkało u nas 170 (!)

do dziś.

rada wiejska, poczta i przychodnia

rodzin szlacheckich. Mieli swe „Koło

Do matki Boskiej

Starzy mieszkańcy, pamiętali

lekarska. Po II wojnie światowej,

Szlachty Zagrodowej”. Jaka wioska

szlacheckiej

W istniejącym prawie od 300. lat

bogatych dziedziców, którzy dbali

Polacy, głównie szlachta zagrodo-

może się tym pochwalić? I często

sanktuarium znajduje się ikona Mat-

o kulturę, dawali przykład zdrowego

wa herbu Sas oraz Niemcy opuścili

zwracają się do mnie ludzie z Polski,

ki Boskiej na ciekawym tle: klasztor,

trybu życia. W uroczysku Zabereż,

wioskę. W latach powojennych do

by znaleźć swoją rodzinę, a miesz-

błękitne niebo, zielony las, z którego

w początkach XX wieku, boga-

byłej kolonii niemieckiej, przesiedlo-

kańcy z Łypiwki chętnie zapraszają

wypływa źródło. Pod obrazem – na-

ty ziemianin Julian Małecki miał

no z Polski Łemków.

byłych mieszkańców i chcą wydać

pis: „To ród poszukujących Pana.”

Początkowo przechowywana była

w sanktuarium pw. Świętej Trójcy w

klasztorze, który działał we wsi w la-

tach 1711-1724. Kiedy kościół klasz-

torny został rozebrany i przeniesiony

do wsi, co stało się w kilka lat po

zamknięciu klasztoru, przeniesiono

tam i ikonę. Według legendy, ikona

wójt łypiwki igor Góral

trzykrotnie powracała na stare klasz-

mnichami rozpostarł się widok na

torne miejsce i pływała po wodzie

piękną zieloną dolinę, gdzie do Wro-

źródła, a mieszkańcy znowu i znowu

ny z dużym hałasem wpadała druga

uroczyście przenosili ją do cerkwi. W

rzeka. U jej brzegów pływały dzikie

1887 r. postacie Maryi i Jezusa zo-

łabędzie. Mnisi nazwali tę rzekę Le-

stały otulone w srebrne koszulki ze

bediwka. Podeszli słudzy boży do

złotymi koronami. Korony ozdobiono

cudowna ikona matki Boskiej

źródła, aby napić się wody i odpo-

dziewięcioma klejnotami. W kościele

z lackiego-szlacheckiego

cząć. Tam zmorzył ich sen. We śnie,

Zmartwychwstania Chrystusa ikona

pojawiła się nad źródłem Matka Bo-

Dziewicy pozostawała na ołtarzu, a

album starych fotografii szlachty z

ska z Dzieciątkiem na ręku. Po obu-

w 2003 została po raz pierwszy zdję-

Lackiego. Zebraliśmy już ponad 120

dzeniu mnisi postanowili zbudować

ta i mieszkańcy Łypiwki i okolicznych

starych fotografii”.

obok źródła klasztor z kościołem. Z

wiosek przenieśli ją na coroczną mo-

czasem ludzie zaczęli przychodzić

dlitwę w miejsce objawienia w lesie,

Do klasztoru

do tych leczniczych źródeł. Niektó-

w pobliżu starego dębu i źródła.

po wodę leczniczą

rzy, po napiciu się wody ze źródła

Podczas renowacji artysta-kon-

Przy wjeździe do wsi widoczny

odczuwali wzmożoną siłę ducha i

serwator Walery Twerdochlib znalazł

jest las, który przyciąga swoim pięk-

lekkość w sercu”.

cztery warstwy malowideł. Restau-

nem. Wśród miejscowej ludności ten

Urzekała swym pięknem cer-

ratorzy chcieli zakryć krajobraz, ale

las jest owiany wielką liczbą legend.

kiew, zbudowana w 1700 roku z bali

wspólnota wsi sprzeciwiła się temu.

„Według jednej z nich, trzej mnisi z

dębowych. Dziś przy źródle odbywa-

Przecież widok klasztoru ma wielką

Podola, przez kilka tygodni szli do

ją się nabożeństwa, a do naszych

wartość historyczną. Jest jedynym

Halicza – mówi dziennikarce Kuriera

czasów przetrwał tylko jeden dąb.

potwierdzeniem, że opowieść o cu-

wójt Łypiwki Igor Góral. – Pragnie-

Cerkiew stała w lesie po zamknię-

downym obrazie zaczęła się właśnie

nie i zmęczenie skierowało podróż-

Dawny kościół

ciu klasztoru jeszcze cztery lata.

tutaj.

nych do rzeczki Wrony. Nagle przed