4

Przegląd wydarzeń

28 września–15 października 2012 nr 18 (166) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Uroczyste otwarcie cmentarza w Bykowni

W Kijowie-Bykowni na Ukrainie otwarto i poświęcono Polski Cmentarz Wojenny, upamiętniający 3435 ofiar

zbrodni katyńskiej. W ceremonii brali udział prezydenci Polski i Ukrainy – Bronisław Komorowski i Wiktor

Janukowycz.

Prezydent Bronisław Komorow-

Zdaniem prezydenta Ukrainy,

Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

ski wyraził wdzięczność Ukraińcom

wspólnie ujawniając i potępiając

– miejscem skrytych masowych po-

za to, że uroczystość otwarcia cmen-

zbrodnie stalinowskie „oddajemy spra-

chówków ofiar stalinowskiego Wiel-

tarza wojennego w Bykowni miała

wiedliwość historyczną” i spełniamy

kiego Terroru w końcu lat 30. Na tym

miejsce.

obowiązek nie tylko przed zmarłymi,

terenie ukrywano zwłoki tysięcy ofiar

„Jesteśmy winni pełną wdzięcz-

ale i przed przyszłymi pokoleniami.

stalinizmu ukraińskiej i innych naro-

ność władzom Ukrainy, że ta uro-

„Pamięć o tych strasznych czasach

dowości, w tym zwłoki polskich ofiar

czystość miała miejsce, że mogliśmy

terroru i represji, o milionach niewin-

masowych mordów dokonywanych

zrobić to razem i mogliśmy odsłonić

nych ofiar, łączy nasze narody i każe

przez ZSRS w latach 1937-1938.

cmentarz polski. Przez wiele lat to

być w pogotowiu, by nie dopuścić do

Zbrodnię tę określaną tzw. operacją

się nie udawało” – powiedział Komo-

powtórki” – mówił.

polską popełniono na rozkaz szefa

rowski dziennikarzom, po piątkowej

„Nasza pamięć wzmacnia nasze

NKWD Nikołaja Jeżowa. Rozkaz ten

uroczystości otwarcia cmentarza w

pragnienie, by wraz z całym cywili-

wcześniej zaakceptował Józef Sta-

Bykowni, w której uczestniczył wspól-

zowanym światem budować przy-

lin i jego politbiuro.

nie z prezydentem Ukrainy Wiktorem

szłość, w której najwyższą wartością

W 1940 r. w lesie koło wsi By-

Janukowyczem.

społeczną jest człowiek, jego prawa

kownia funkcjonariusze NKWD – jak

Komorowski przyznał, że na

i wolności” – podkreślił Janukowycz.

ostatecznie potwierdziły to prace ar-

cmentarzu w Bykowni pochowany

„Jeszcze raz chylę czoła przed

cheologiczne i ekshumacyjne zespo-

jest teść jego ciotki, mjr Karol Do-

pamięcią wszystkich pochowanych

łu badaczy pod kierownictwem prof.

wgiałło.

tutaj. Niech wszechmogący Bóg

Andrzeja Koli – ukryli zwłoki polskich

„Właściciel majątku w Nowoma-

wspomina ich w swoim królestwie” –

obywateli, których rozstrzelano w wy-

linie, który 1 września pojechał do

zakończył prezydent Ukrainy.

niku decyzji Stalina z 5 marca 1940 r.

Warszawy, aby iść na wojnę. Był już

Była to ta sama decyzja, która przy-

za stary, bo miał czterdzieści kilka lat,

niosła śmierć jeńcom obozów w Ko-

Przestroga

wtedy to było dużo, i został odesłany

zielsku, Starobielsku i Ostaszkowie.

przed totalitaryzmami

z powrotem. Został aresztowany 17

Nekropolia w Bykowni (teren ten

Poza Ukrainą, na terenie której za-

września i podzielił los wielu polskich

znajduje się obecnie w granicach Ki-

mordowano 3435 polskich obywateli,

obywateli” – mówił prezydent.

jowa) to czwarty cmentarz polskich

także na terenie Białorusi zbrodniarze

Jak dodał, na uroczystości obec-

ofiar NKWD z 1940 r., po cmenta-

z NKWD zabili 3870 osób (pochowa-

na jest rodzina Dowgiałłów z Litwy, a

rzach w Lesie Katyńskim, Charkowie

nych prawdopodobnie w Kuropatach

także z Wołynia, która – mówił Ko-

i Miednoje. Polski Cmentarz Wojen-

pod Mińskiem). Do tej pory nie jest

morowski – „sama w sobie stanowi

ny w Bykowni upamiętnia polskich

znana imienna lista tych ofiar, tzw.

ilustrację trudnych, polskich losów

więźniów aresztowanych i zamordo-

białoruska lista katyńska.

rodzin z Kresów”.

wanych przez NKWD na Ukrainie,

Wśród ofiar zbrodni katyńskiej za-

Prezydent Bronisław Komorowski (od lewej) i prezydent

„Myślę, że mamy prawo do

którzy – tak jak jeńcy obozów w Ko-

mordowanych na opanowanej przez

Wiktor Janukowycz przed memoriałem w Bykowni

wspólnej wielkiej satysfakcji, bo krok

zielsku, Starobielsku i Ostaszkowie –

Sowietów Ukrainie znalazły się wybit-

Według niego, „memoriał stanie

w więzieniach i łagrach. Memoriał w

po kroku, rok po roku zbliżamy się do

zginęli z rozkazu Józefa Stalina i jego

ne osobistości przedwojennej Polski.

się jeszcze jednym przypomnieniem

Bykowni to jedno z miejsc naszej pa-

takiego momentu, kiedy wszystkie

politbiura, z 5 marca 1940 r.

Wśród nich, poza osobami cywilnymi

o tragicznej historii, o której nie mamy

mięci narodowej” – mówił prezydent

ofiary zbrodni katyńskiej zostaną w

Rada Ochrony Pamięci Walk

reprezentującymi kwiat polskiej inteli-

prawa zapominać”. „Podczas represji

Ukrainy.

sposób przyzwoity, zgodny z pol-

i Męczeństwa, która odpowiadała

gencji, znalazło się ok. 1000 oficerów

stalinowskich Ukraina straciła miliony

Jak podkreślił, memoriał od-

skim obyczajem, upamiętnione. To

za budowę cmentarza, podkreśla,

i ponad 700 policjantów. Większość z

synów i córek. W Bykowni zostali po-

daje hołd też obywatelom polskim,

nie idzie łatwo, ale już przeszliśmy

że będzie on czytelną przestrogą

ofiar NKWD stanowili działacze kon-

chowani ukraińscy naukowcy i twór-

wrzuconym do piwnic NKWD i roz-

ogromny fragment drogi ku ujawnie-

dla przyszłych pokoleń przed totali-

spiracyjnych organizacji, oficerowie

cy, poeci i pisarze, skazani przez sta-

strzelanym wiosną 1940 roku. „Wy-

niu całej prawdy o zbrodni katyńskiej

taryzmami.

niezmobilizowani we wrześniu 1939

linowskie trójki jako wrogowie narodu”

darzenia te są znane w historii jako

i pełnym jej upamiętnieniu” – podkre-

W nowej katyńskiej nekropolii

r., urzędnicy państwowi i samorzą-

– przypomniał ukraiński prezydent.

zbrodnia katyńska, a część Polaków

ślił prezydent.

są m.in. ołtarz z nazwiskami ofiar,

dowi oraz tzw. „element społecznie

Zwrócił uwagę, że „prawda o

straconych w więzieniach sowiec-

Wyraził też satysfakcję, że w

Dzwon Pamięci oraz symbole religij-

niebezpieczny” z punktu widzenia

wielotysięcznym pochówku ofiar bol-

kiego NKWD została pochowana w

piątek odsłonięto czwarty cmentarz

ne, podkreślające wielowyznaniowy

zbrodniczych władz sowieckich.

szewickich represji w lesie bykowiań-

lesie bykowiańskim i ku ich pamięci

katyński w Bykowni.

charakter II Rzeczpospolitej (będą to

Konkurs na koncepcję architek-

skim była pomijana milczeniem przez

została wzniesiona polska część

„Wszyscy wiemy, że czeka nas

krzyż łaciński i prawosławny, gwiaz-

toniczną cmentarza w Bykowni, który

dziesięciolecia” i „dopiero w 1989

memoriału” – dodał Janukowycz.

jeszcze staranie o to, aby odnaleźć,

da Dawida i półksiężyc). Ponadto w

zajmuje ok. 7 tys. m2 i jest zlokali-

roku pod naciskiem społeczności

Wyraził też przekonanie, że piąt-

udokumentować i upamiętnić ofiary

alejce okalającej cmentarz rozmiesz-

zowany na terenie Memoriału „By-

ówczesne władze przyznały się do tej

kowa uroczystość „wejdzie do historii

z tzw. listy białoruskiej. Prawdopo-

czono indywidualne tabliczki – epita-

kowieńskie Mogiły”, wygrał zespół

okrutnej zbrodni NKWD”.

relacji polsko-ukraińskich jako chwila

dobnie są to Kuropaty koło Mińska,

fia ofiar, zawierające (m.in.) stopień

autorów z firmy Air Projekt oraz firmy

„Za swoją wolność Ukraina zapła-

solidarności obu narodów poszkodo-

ale trzeba będzie konsekwentnego

wojskowy, datę i miejsce urodzenia,

Moderau Art. Prace budowlane wy-

ciła wysoką cenę. Naszym świętym

wanych w czasach stalinizmu”. „W

wysiłku i sprzyjających okoliczności,

przydział służbowy, zawód, funkcję

konało konsorcjum dwóch firm: „UNI-

obowiązkiem jest wspólnie pielęgno-

imieniu narodu ukraińskiego wyra-

aby i tam powstał piąty, polski cmen-

państwową lub społeczną.

BEP” SA i Zakładu Kamieniarskiego

wać i szanować pamięć o każdym,

żam głębokie współczucie bratniemu

tarz wojenny. Będziemy do tego dą-

Las w pobliżu wsi Bykownia

Furmanek Spółka Jawna.

kto zginął pod naciskiem strasznej

narodowi polskiemu” – powiedział

żyli” – zapowiedział Komorowski.

(znajdującej się wcześniej pod Ki-

Cmentarz w Bykowni jest zgodny

maszyny stalinowskiej, kto przetrwał

Janukowycz.

W swoim wystąpieniu Januko-

jowem) stał się – jak informuje Rada

z przesłaniem ideowym pierwszych

wycz przypomniał, że upłynął nieca-

trzech cmentarzy katyńskich, które

ły rok od czasu, gdy wraz z prezy-

opracował zespół kierowany przez

dentem Polski Bronisławem Komo-

zmarłego w 2006 r. artystę rzeźbia-

rowskim wziął udział w uroczystości

rza Zdzisława Pidka z Państwowej

wmurowania kamienia węgielnego

Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych

pod memoriał ofiar totalitaryzmu w

w Gdańsku, artystę rzeźbiarza An-

Bykowni.

drzeja Sołygę z Akademii Sztuk Pięk-

„Dzisiaj wspólnie bierzemy udział

nych w Warszawie oraz architektów

w otwarciu tego memoriału, który

Wiesława i Jacka Synakiewiczów.

wzniósł się w miejscu pochówku dzie-

Koszt jego budowy wyniósł – jak po-

siątek tysięcy ludzi zamordowanych

dał resort kultury – ok. 8 mln zł.

przez sowieckie organa represyjne”

Do tej pory jednym z symbo-

– powiedział prezydent Ukrainy.

licznych grobów – miejsc pamięci

Jak mówił, na tej ziemi znaleźli

polskich obywateli zamordowanych

wieczny spoczynek przedstawiciele

przez władze sowieckiej Rosji i figu-

różnych narodów. „Represje, roz-

rujących na tzw. ukraińskiej liście ka-

strzeliwania bez sądu i dochodze-

tyńskiej – była tzw. ściana ukraińska,

nia, deportacje, oto jakie tragiczne

znajdująca się w katedrze polowej

dziedzictwo pozostawił po sobie

Wojska Polskiego w Warszawie.

straszny reżim totalitarny. Przestęp-

stwa, które dotknęły praktycznie

PAP/stefczyk.info/kResY.PL

każdej rodziny” – powiedział Janu-

zdjęcia

Uczestnicy uroczystości w Bykowni

kowycz.

www.president.gov.ua