16

Przegląd wydarzeń

16–29 października 2012 nr 19 (167) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

czar Bukowiny – dotknięcie nieznanego

Udając się na wczasy do Bułgarii czy Turcji po przekroczeniu granicy ukraińsko-rumuńskiej w Porubnie –

Serecie, przeważnie „przeskakujemy” Bukowinę Południową. Natomiast wystarczy podjąć decyzję

i wygospodarować choć kilka dni, ażeby poznać mało znaną przeciętnemu człowiekowi bajeczną krainę,

która zachowała się w sercu zielonych, karpackich gór i dolin, prawie w centrum Europy. Tylko tam można

ujrzeć przepiękne malowane, także z zewnątrz, prawosławne monastyry, a obok nich, pasące się na

pobliskich łąkach wielkie stada owiec.

dziennikarzy polskich w rumuńskiej

kONstaNtY cZawaga

wsi Mănăstirea Humorului razem z

tekst i zdjęcia

Łukaszem Juraszekiem, prezesem

W pobliżu klasztorów kwitnie

Stowarzyszenia „Obczyny” i wójtem

handel. Sprzedawano na straganach

Constantinem Moldovanem jedziemy

ludowe wyroby z wełny i skóry, a tak-

do wioski Pojana Mikuli. Przy Domu

że huculskie pisanki. Zdrowa kuch-

Polskim licznie zgromadzili się, ubra-

nia, naturalne i ekologiczne produkty.

ni w stroje ludowe potomkowie Gó-

A jeszcze bogactwo tradycji i obycza-

rali Czadeckich. Jest to zespół „Mała

jów mieszkańców malowniczych mia-

Pojana”, który pod obecną nazwą

steczek i wiosek, gdzie każdy rozma-

działa tam ponad 20 lat i prezentuje

wia w języku ojczystym i nie ukrywa

miejscowe tradycje folklorystyczne.

swego pochodzenia czy wyznania.

Mówią, że jeszcze w 1908 roku kil-

Nie zauważyłem tylko Cyganów, ale

kuosobowa grupa mieszkańców tej

jak się okazało, z powodów historycz-

wsi wystąpiła w Wiedniu podczas

nych nie osiadają na tym terenie.

prezentacji artystycznych grup naro-

„Chętnie przyjadę tu jeszcze raz”

wspólne tańce Polaków i Rumunów

dowościowych monarchii austrowę-

– można było usłyszeć z ust polskich

gierskiej. Zespół „Mała Pojana” liczy

dziennikarzy, którzy w ciągu tygodnia

rej w 1791 roku sprowadzono pierw-

bardzo dużo, ale wyjechali. Byli też

aktywnie poznawali turystyczne wa-

sze rodziny Polaków z okolic Bochni

Węgrzy. A my hymn Polski śpiewali-

lory Bukowiny Południowej w miej-

do pracy w kopalni soli. Cesarski

śmy na każdym przedstawieniu, no

scowościach zamieszkałych również

Wiedeń nie bez sukcesu, próbował

a potem „Piękna nasza Polska cała”,

przez Polaków. Poznawcza eska-

stworzyć na Bukowinie zjednoczoną

„Płynie Wisła, płynie”, no i „Za Kaczy-

pada została zorganizowana przez

Europę w miniaturze. Nawet dwie

ką czarny las”.

„Asotiatię Obcinele”. Sponsorowała

straszne wojny, nowe ideologie, wy-

Leokadia Dziubińska pokazu-

wyjazd Fundacja Pomoc Polakom na

muszone migracje narodów i reżim

je, gdzie w sąsiedztwie żyli Niem-

Wschodzie ze środków MSZ RP.

komunistyczny nie zatarły śladów

cy, gdzie Rumuni. „Tam na górze

Wojciech Krysiński, szef wypra-

tego dziedzictwa. Wieś Kaczyka nadal

mieszkali Ukraińcy, a wszystkie

wy, który jest wieloletnim popularyza-

pozostaje trójjęzyczna. Na budynku

dzieci bawiły się razem, rozmawia-

torem Bukowiny, autorem przewodni-

poczty zauważyłem napisy po rumuń-

jąc we wszystkich językach” – wspo-

ka i artykułów w Kurierze Galicyjskim

sku, po ukraińsku i po polsku.

mina dalej. Po wojnie dużo Polaków

o tym regionie, wspomagany przez

„U mnie w domu jest Unia Euro-

wyjechało stąd do Polski oraz innych

jeszcze kilku zapaleńców z Polski,

pejska – stwierdza 79-letnia Leokadia

krajów. Niektórzy trafili także na Sy-

którzy czują się na Bukowinie jak w

Dziubińska, emerytowana nauczy-

berię, ponieważ po przejściu frontu

domu, starali się przedstawić i poka-

cielka. – Czemu? – Moja matka była

w Kaczycy i okolicach przez pewien

zać polskim dziennikarzom, uczest-

Niemką. Mój ojciec był Polakiem. Miał

czas stacjonowało wojsko sowieckie.

nikom wyprawy, na czym polega

siostrę w Czerniowcach. Rozmawia-

Leokadia Dziubińska mówi, że po

fenomen Bukowińczyka.

liśmy po polsku i po niemiecku. A jak

skończeniu szkoły dla nauczycieli w

szliśmy do szkoły, ja i moi bracia, to

1952 roku uczyła dzieci w Kaczycy

rozmawialiśmy po rumuńsku. Mój

języka ruskiego, geografii, historii,

Europa w miniaturze

Kiedyś żyliśmy w jednym pań-

mąż był Ukraińcem. Moi dwaj syno-

muzyki, rysunków, pracowała też w

stwie, najpierw w Rzeczypospoli-

wie mają żony Rumunki. I taka jest

przedszkolu. Za czasów komuni-

tej, potem, w okresie zaborów, w

mieszanina w naszej rodzinie. Ale

stycznych życie kulturalne pozosta-

imperium Habsburgów. Większość

każdy członek naszej rodziny za-

łych na Bukowinie Polaków nieco

Polaków przybyła na Bukowinę Po-

wsze respektował jeden drugiego.

„zaniepadło”, chociaż był ksiądz,

łudniową spod Krakowa oraz innych

Nigdy nie było rozmowy: „O ty jesteś

obchodzono święta religijne. Zda-

terenów Galicji. Przesiedlono tam też

Rumun, a ty Polak czy Ukrainiec”.

niem rozmówczyni spowodowane

Niemców ze Śląska i Rusinów z Pod-

Nigdy nie czyniło się żadnych różnic.

to było tym, że w Kaczycy jest wie-

karpacia. Przykładem jest Kaczyka

W Kaczyce jest tak do dzisiaj. Przed

le rodzin mieszanych. O okresie

(rum. Cacica) – wieś gminna, do któ-

wojną żyli tu też Żydzi. Niemców było

rumuńskiego komunizmu kobieta

trójjęzyczna kaczyka

wspomina ostrożnie. Na pytanie

obecnie ponad 60 osób osób w róż-

jednego z dziennikarzy, co dla pani

nym wieku. Występują w Rumunii,

oznaczało być Polką, powiedzia-

Polsce, Ukrainie, na Słowacji.

ła: „Tak jak ja miarkuję, Polacy są,

Przyszli też Rumuni w swoich

jak się mówi, więcej bliski jeden do

strojach: młodzież i dzieci z grupy

drugiego. Polacy mają ciepłe dusze.

folklorystycznej pod przewodnictwem

Niemcy troszkę się daleko trzymają.

Vasile Popa z Gura Humorului. Wy-

Trzy razy byłam w Polsce. Miałam

stępy zespołów przekształciły się

szczęście pielgrzymować do Polski.

szybko we wspólną zabawę. Potem

Byliśmy w Wieliczce, gdzie kiedyś

ks. misjonarz Marek Chociej, który

mój ojciec pracował. Byliśmy też w

wcześniej pracował w Storożyńcu,

Krakowie, Kalwarii Zebrzydowskiej,

a teraz przyjechał z Polski razem

Wadowicach, Częstochowie, Boch-

z dziennikarzami jako miłośnik Bu-

ni. To jest inny świat, inna kultura.

kowiny i Górali Czadeckich, odpra-

Nie wiem, czy była już wtedy Moł-

wił w nowym kościele p.w. bł. Jana

dawia, kiedy już istniał Uniwersytet

Pawła II Mszę św. w intencji go-

Jagielloński! Ale człowieka ciągnie

spodarzy i gości. Miejscowi Górale

do swego gniazda, a tym bardziej

mówili, że przed II wojną światową

jeszcze na starość...”

Polacy z Pojany Mikuli modlili się w

Tu, na Bukowinie, jest ich przy-

jednej świątyni razem ze swymi są-

brana ojczyzna. Po zakwaterowaniu

siadami – Niemcami. Pół wsi było nie-

dziennikarze na leśnej drodze