17

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 16–29 października 2012 nr 19 (167)

zmniejszono ilość godzin języka ru-

w Rumunii – zaznaczył. – Jest to

mieckie, w drugiej połowie mieszkali

chodzą do kościoła codziennie – za-

w swoich rodzinnych domach. Na-

muńskiego, matematyki, to automa-

duża kwota, która pozwala nam na

Polacy. Maria Iriszek z Pojany Mikuli

znaczyła. – A jeżeli im się nie uda,

wet nie raz nasz proboszcz był za-

tycznie musiano zmniejszyć też ilość

utrzymywanie naszych obiektów, na

powiedziała „Kurierowi”, że stosun-

to raz w tygodniu obowiązkowo. Na

bierany na komisariat”.

godzin języka polskiego. Ja myślę,

różne działania kulturalne. Strona

ki Górali Czadeckich z Rumunami,

początku każdego miesiąca to cała

Pani dyrektor dodała, że w tej

że przez cztery godziny w tygodniu

polska finansuje nas, jeżeli tworzy-

których w tej wiosce jest teraz pół na

wieś idzie do kościoła”. Obchodzą

szkole uczy się też dziesięcioro dzie-

można się czegoś nauczyć. Język

my projekty duże, takie jak budowa

pół, układają się bardzo dobrze. „Jest

też święta polskie. „11 listopada to

ci z rodzin ukraińskich z Majdanu,

polski jest obecny nie tylko w szkole,

szkoły w Pojanie Mikuli, Dom Pol-

sąsiedniej wioski. „Niektórzy chcą się

fajnie, wszyscy się zgadzają” – za-

jest nasze święto – podkreśliła Car-

a przede wszystkim w domu. W ko-

ski w Nowym Sołońcu. To są duże

uczyć też języka polskiego, uczą się

znaczyła. Dodała, że wiele jest teraz

men Marculac. – Może największe

ściele jest msza po polsku. I jak już

obiekty, które kosztują bardzo dużo

również religii” – zaznaczyła. Carmen

rodzin mieszanych. Jak układają się

święto tutaj u nas obchodzone w

pieniędzy. Strona polska finansuje

mówiłem Związek Polaków w Rumu-

Marculac powiedziała dziennika-

stosunki pomiędzy różnymi konfesja-

Nowym Sołońcu. Nie tylko w szko-

też niektóre programy kulturalne, ale

nii ma dużo różnych programów. W

rzom, że szkoła ma pewien problem

mi w rodzinach? „Zawsze tak jest, że

le, ale i w Domu Polskim, i kościele.

już nie w takiej mierze jak dotacje od

Nowym Sołońcu czy Pojanie Mikuli

z podręcznikami. „Nie wiedzieliśmy

Rumun przychodzi za Polką do ko-

Tworzymy taki trójkąt: kościół – Dom

państwa rumuńskiego”.

działają zespoły „Mała Pojana” i „So-

do kogo mamy się zwrócić, bo te

ścioła” – śmieje się Maria.

Polski – szkoła. Dzięki temu trójką-

carmen Marculac (w centrum)

Na pytanie dziennikarzy z Polski,

czy tegoroczny problem związany z

przeniesieniem środków z Senatu do

bukowińskie pejzaże

MSZ RP odbił się jakoś na działalno-

ści polskich organizacji w Rumunii,

Nigdy nie było konfliktów, także

które mamy są już podarte i stare –

Gerwazy Longier powiedział: „Nie,

z mieszkającymi tam Ukraińcami.

stwierdziła dyrektor. – Trzeba czymś

Związek Polaków w Rumunii z tego

„Polacy to są dobrzy ludzie” – powi-

zachęcić dziecko. Podręcznik po-

powodu nie miał żadnych problemów

tał nas Hucuł Wasyl, który na przełę-

winien być, ładny, kolorowy. My nie

z finansowaniem, dlatego że my, Po-

czy Czumurna sprzedawał pisanki.

mamy gdzie ich kupić”.

lacy w Rumunii, jesteśmy zorganizo-

wani w jednym związku. Działamy dla

wszystkich Polaków. Bardzo dobrze

wioska polska,

kto pomaga

układa się współpraca z Ambasadą

szkoła rumuńska

mniejszości polskiej?

Kolejnym punktem naszego po-

Temat szkolnictwa był poruszo-

RP w Bukareszcie i konsulatem. Na-

stanisława jakimowska

bytu było spotkanie z mieszkańcami

ny też podczas spotkania w Domu

prawdę niema problemów”.

Pleszy, najwyżej położonej wsi pol-

Polskim w Suczawie, centrum ad-

Związek Polaków w Rumunii

skiej. Obok kościoła rozpoczęto bu-

ministracyjnym Bukowiny Południo-

troszczy się też, ażeby na Południo-

dowę Domu Polskiego. Stąd idziemy

wej, w rozmowie z Gerwazym Lon-

wej Bukowinie można było oglądać

oglądać rzeźby Bolka Majeriki. Są to

gherem, przewodniczącym Związku

telewizję polską. „Na dzień dzisiejszy

leokadia Dziubińska

potężne reliefy o różnej tematyce, wy-

Polaków w Rumunii i posłem do

wszystko jest odbierane komercyj-

ryte w piaskowcu, na skraju wsi. Woj-

parlamentu Rumunii oraz ze Stani-

nie – powiedział Gerwazy Longier.

ciech Krysiński prowadzi nas dalej

sławą Jakimowską, redaktorem na-

– W zeszłym roku czy dwa lata temu,

przez las, w dół do Nowego Sołońca.

czelnym dwujęzycznego miesięcz-

stoczyliśmy prawdziwą walkę z TVP

Przy wjeździe do tej wsi również na

nika „Polonus”.

Polonia, żeby zezwoliła na włączenie

szkole są widoczne napisy w dwóch

„Czy istnieją szkoły polskie? –

swoich programów w kablówkach w

językach: po rumuńsku i po polsku.

wyprzedziła pytanie dziennikarzy

Pojanie Pleszy i w Nowym Sołońcu”.

Wszędzie na ulicach i w sklepach

Stanisława Jakimowska. – Nie, nie

Podczas pobytu w miejscowo-

brzmi język polski. Na szkolnym ko-

istnieją. Bo nie chcieliśmy po prostu,

ściach zamieszkałych przez Polaków

Przewodniczący  Związku

rytarzu wita nas zespół „Sołonczan-

ażeby przeszkodziło to młodzieży

zauważyliśmy, że prawie z każdej

Polaków w Rumunii, poseł

ka”. Reszta jest na lekcjach.

dostać się na studia w Rumunii. Ale

rodziny ktoś wyjeżdża do pracy za

gerwazy longier

„Do naszej szkoły chodzi około

w jedenastu szkołach na terenie Bu-

granicę. Przede wszystkim młodzież.

łończanka”, gdzie w każdą sobotę

140 uczniów – mówi dyrektor szkoły

kowiny istnieje w programie naucza-

„Tu jest problem – zgadza się Ger-

dzieci spotykają się, śpiewają i uczą

im. Henryka Sienkiewicza Carmen

nie języka polskiego jako ojczystego.

wazy Longher i dodaje, że z jednej

Maria iriszek z Pojany Mi-

się tańców polskich, wszystko po

Marculac. – Nauka języka polskiego

Absolwenci, maturzyści, mają możli-

strony dobrze jest, że wyjeżdżają, bo

kuli

polsku. Jeżeliby byłoby więcej godzin

wygląda tak, że dzieci z klas 1–4

wość wyjechać na studia do Polski.

widzą, jak można żyć w innych, bar-

języka polskiego w szkole, to nasze

towi, istniejemy, a dumą naszej wsi

uczą się cztery godziny tygodnio-

I tutaj muszę powiedzieć, że mamy

dziej rozwiniętych krajach. „Dobrze,

dzieci musiałyby siedzieć w szkole

to jest zespół „Sołonczanka”. Utrzy-

wo, a dzieci z klas 5–8 uczą się

wielkie wsparcie ze strony Polski.

że wracają i budują w tych naszych

do godziny 16 albo do 17, a nie od 8

mujemy polskie tradycje, znamy pol-

trzy godziny. Dochodzi także jedna

Wielkie wsparcie”.

polskich wioskach nowe domy – mó-

do 14. Czy dzieci to wytrzymają? Bo

skie piosenki, tańce, kolędy. Obcho-

godzina przedmiotu, który nazywa

„Szkołę w Pojanie Mikuli wybudo-

wił dalej. – Dzieci też tutaj chodzą do

muszą się też uczyć języka angiel-

dy 11 listopada rozpoczynamy hym-

się „Historia mniejszości”. Uczą się

waliśmy dwa lata temu za pieniądze

szkół. Młodzież wyjeżdża i wraca. Nie

skiego czy francuskiego”.

nem i wywieszeniem flag: polskiej

na niej historii swoich przodków, a

„Wspólnoty Polskiej”, przy wsparciu

możemy ich zatrzymać. Wszędzie

Stanisława Jakimowska mówi:

i rumuńskiej. Jesteśmy Polakami

także elementów historii Polski. Przy-

Senatu RP – powiedział Gerwazy

ludzie idą tam, gdzie można więcej

„Organizujemy także duże impre-

na rumuńskiej ziemi. Nasze serce

jechali nasi przodkowie z Czacca, ze

Longher. – Szkoły w Nowym Sołońcu

zarobić. Dzisiaj można spojrzeć w in-

zy. Między innym ogólnorumuńskie

bije po polsku, ale musimy i po ru-

Słowacji. Zaczęli od tego, że karczo-

i w Kaczycy obecnie remontujemy.

ternet i jechać gdzie chcesz. Rumu-

konkursy – w maju o poezji Marii

muńsku mówić, ponieważ żyjemy

wali lasy. Wybudowali domy. Ażeby

Jak Polska dała na szkołę w Pojanie

nia jest w Unii Europejskiej i każdy

Konopnickiej, a w listopadzie o poezji

w Rumunii. Ten dzień wspominany

podziękować Panu Bogu najpierw

Mikuli, to strona rumuńska dała na

może wyjechać do pracy w którymś

Adama Mickiewicza. Laureaci jadą

jest we wsi przez cały rok. Proszę

wybudowali kaplicę. A później kościół

remont szkoły w Nowym Sołońcu.

z krajów UE”.

na konkurs międzynarodowy do Bia-

pana, a czy będziemy w tym roku

i szkołę. Budynek szkoły, w której je-

Mówię o Pojanie Mikuli i Nowym

Stanisława Jakimowska dodała:

łegostoku”.

znowu tańczyć krakowiaka? A czy w

steśmy, powstał w 1993 roku dzięki

Sołońcu dlatego, że to są dwie wsie

„Co robią Polacy z Rumunii po skoń-

Zdaniem pana Gerwazego Lon-

tym roku znowu będzie grany hymn

„Wspólnocie Polskiej”, która dużo

typowo polskie. W Pojanie mieszka

czeniu studiów w Polsce? – Niestety,

ghera stosunek władz rumuńskich

polski? – pytają mnie dzieci. – Oczy-

nam pomogła przy budowie. Nasza

ponad 650 osób, a w Sołońcu około

większość z nich nie wraca. Bo każdy

do mniejszości polskiej, jej kultury

wiście – odpowiadam. W czasie ob-

szkoła jest utrzymywana przez rząd

850 osób”.

człowiek szuka gdzie mu lepiej. Ci,

i innych działań Polaków w Rumunii

chodów zawsze też recytowany jest

rumuński. Ale bardzo duża pomoc

– Czy nie za mało jest w szko-

którzy wrócili, otrzymali w Rumunii

jest wręcz stymulujący. Rząd rumuń-

wiersz: „Kto ty jesteś, Polak mały?

dydaktyczna dochodzi z Polski, za-

le godzin języka polskiego? – padło

bardzo dobre zatrudnienie. Przeważ-

ski finansuje Związek Polaków w

Bardzo trudno nam było utrzymać

czynając od książek po różne urzą-

kolejne pytanie do pana prezesa

nie w dużych miastach, najczęściej w

Rumunii. „Dostajemy pieniądze na

polskość w czasach komunistycz-

dzenia techniczne”.

i posła. „Nie wiem, czy będziemy

Bukareszcie. Warto też wiedzieć, że

utrzymywanie siedzib, na budowa-

nych, szczególnie za Ceausesku.

Carmen Marculac powiedziała

mogli otrzymać więcej godzin, po-

w chwili obecnej, w Rumunii istnieje

nie, na remonty, nie ma powodu do

Zabroniono nam chodzić do kościo-

też o relacjach szkoły z kościołem,

nieważ w ubiegłym roku zmniejszono

558 polskich firm, które zatrudniają

narzekań. Dziś państwo rumuńskie

ła i rozmawiać na ulicy po polsku.

o tym jak razem krzewią polskość w

ilość godzin w programie szkolnym –

ponad 4 tysiące pracowników.

pomaga mniejszościom narodowym

Tylko po rumuńsku. Modliliśmy się

przybranej ojczyźnie. „Nasze dzieci

wyjaśniał Gerwazy Longher. – Jeżeli

(cdn.)