22

Kurier kulturalny

16–29 października 2012 nr 19 (167) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

W 100-lecie założenia we Lwowie

Zakładu Muzykologii

Czym jest właściwie muzykologia? Najkrócej mówiąc – dyscypliną naukową, polegającą na badaniu i opisywaniu sztuki

muzycznej. Muzykę możemy badać zarówno w formie zapisanej (druki, rękopisy muzyczne), jak i niezapisanej (zwłaszcza

muzyka ludowa). Muzykolog zajmuje się także odtwarzaniem i analizowaniem kontekstu historycznego i kulturowego towa-

rzyszącego muzyce. Narodziny polskiej muzykologii – czyli rozpoczęcie systematycznych badań nad historią muzyki –

miały miejsce we Lwowie w roku 1912.

urodzony i wychowany we Lwowie

– w Krakowie i Poznaniu (utworzona

Zdzisław Jachimecki stał się założy-

w 1922 r.). Trwający ponad ćwierć

cielem muzykologii krakowskiej, zaś

wieku okres istnienia lwowskiej mu-

pochodzący z Krakowa Adolf Chy-

zykologii trwale wpisał się w dzieje

biński powołał Zakład Muzykologii na

historii nauki polskiej. Niestety, dziś

Uniwersytecie we Lwowie.

idąc we Lwowie tą ulicą tylko na-

prawdę nieliczni wiedzą jaki adres

mijają…

Zakład na Długosza

Przed 1919 r. gmach główny uni-

MicHaŁ PiEkaRski

wersytetu mieścił się na ul. św. Miko-

Działalność profesora

łaja (obecnie вул. Грушевського).

Adolf Chybiński lwowską szkołę

Powołanie muzykologii na

Tam też Adolf Chybiński rozpoczął

muzykologiczną tworzył wraz ze swo-

uniwersytecie lwowskim

swoje wykłady. Za to już latem 1913

imi wychowankami. Stosowano tam

Założycielem lwowskiej mu-

r. na ul. Długosza 27 (obecnie вул.

szczegółową metodę analityczną, w

zykologii był prof. Adolf Chybiński

Кирила і Методія), w kamienicy na

której utwór muzyczny rozpatrywano

(1880–1952). Urodzony w Krakowie,

parterze powstał pierwszy w historii

jako dzieło sztuki posiadające wła-

wykształcony w Monachium, w roku

nauki polskiej Zakład Muzykologii.

sną strukturę. Wśród zainteresowań

1912 osiadł na stałe we Lwowie,

Zakład został wyposażony w nowy

profesora i jego studentów znajdo-

gdzie założył pierwszy w historii

fortepian sprowadzony z Wiednia.

wała się przede wszystkim historia

nauki polskiej Zakład Muzykologii.

Planowi zajęć towarzyszyła adnota-

dawnej muzyki polskiej – od średnio-

Była to wtedy całkowicie nowa dys-

cja: „Uwaga, wszystkie wykłady i ćwi-

wiecza do wieku XVIII. Zajmowali

cyplina naukowa. Powstała w Wied-

czenia będą ilustrowane przykładami

się oni m.in. badaniami nad muzyką

niu w końcu XIX w. i towarzyszące

muzycznymi, dlatego skierowana jest

wybitnego polskiego kompozytora

jej zainteresowanie szybko rozprze-

prośba do studentek i studentów, któ-

renesansowego – Marcina Leopolity,

strzeniało się w krajach niemiecko-

rzy grają na fortepianie, skrzypcach,

pochodzącego ze Lwowa, a działają-

języcznych. Najwyższa pora przyszła

itp. o zgłoszenie się do wykładowcy”.

cego w XVI w. na dworze Zygmunta

także na polskich historyków muzy-

Równocześnie ze stworzeniem

Augusta w Krakowie. Adolfa Chybiń-

ki. Zainteresowanie teorią i historią

Zakładu Muzykologii Adolf Chybiń-

skiego interesowała także muzyka

sztuk wizualnych (plastycznych) zo-

ski założył bibliotekę której sam dał

jemu współczesna, w tym przede

stało we Lwowie zapoczątkowane

początek, ofiarując w tym celu cały

wszystkim twórczość jego ulubione-

już o ponad dekadę wcześniej, gdzie

własny i znaczny już księgozbiór. Bi-

go kompozytora jakim był Mieczy-

na uniwersytecie powstała Katedra

Prof. adolf chybiński

blioteka zawierała książki, druki mu-

sław Karłowicz. Cenił także utwory

Historii Sztuki, zajmująca się analizą

zyczne oraz czasopisma, Już w roku

Mieczysława Sołtysa i jego syna –

malarstwa i architektury. Kierujący

akademickim 1914/1915 składała się

niepodległej Polsce sejm mieścił się

Adama Sołtysa (dyrektor konserwa-

Katedrą Historii Sztuki prof. Jan Bo-

Muzykologia na ujk

Po odzyskaniu przez Polskę nie-

z 568 ksiąg w 847 tomach, z czego

w Warszawie). Zakład Muzykologii

torium we Lwowie w latach 1930–39),

łoz-Antoniewicz, znany badacz re-

podległości w 1918 r., decyzją rządo-

aż 38 dotyczących historii muzyki

otrzymał wówczas nowe, obszerne

z którym łączyła Adolfa Chybińskiego

nesansu, jako pierwszy poddał myśl

wąnadanoUniwersytetowiLwowskie-

cerkiewnej. Świadczy to o otwartym

pomieszczenia wchodzące w skład

przyjaźń. Do roku 1939 Zakład docze-

stworzenia katedry muzykologii we

mu imię jego pierwotnego założyciela

podejściu wobec muzyki ukraińskiej,

dawnych zabudowań sejmowych, na

kał się prawie 30 absolwentów, wśród

Lwowie, nalegając w swoich listach

i rok akademicki 1919/1920 uczelnia

towarzyszącemu Adolfowi Chybiń-

ówczesnej ulicy Mickiewicza 5 (obec-

których było wielu wybitnych polskich

kierowanych do Adolfa Chybińskiego

zainaugurowała już jako Uniwersytet

skiemu już od samego początku

nie вул. Листопадового Чину) – na-

naukowców: Bronisława Wójcik-Keu-

na jak najszybszy przyjazd.

Jana Kazimierza (UJK), oficjalnie

kariery wykładowcy, co wyraźnie uwi-

przeciw Kasyna Końskiego. Tam Za-

prulian, ks. Hieronim Feicht, Maria

W 1912 r. Adolf Chybiński za-

funkcjonujący przez 20 lat, do końca

dacznia, że Polacy na Uniwersytecie

kład znajdował się do końca 1939 r.,

Szczepańska, Józef Chomiński, Zofia

mieszkał we Lwowie, gdzie uzyskał

1939 r. W ciągu kolejnych lat zdołano

Lwowskim dawali także możliwość

kiedy to zakończyła się jego formalna

Lissa, Stefania Łobaczewska.

na uniwersytecie habilitację. W

uporać się także z trudnościami lo-

zdobywania wiedzy z zakresu tej

działalność. W międzywojennej Pol-

Sam profesor Adolf Chybiński

październiku 1912 r. Ministerstwo

kalowymi uczelni, której przekazano

dziedziny, pozwalając i pomagając

sce była to zdecydowanie najprężniej

przez całe swoje życie został au-

Wyznań i Oświaty w Wiedniu za-

w tym celu reprezentacyjny gmach

rozwijać się również badaniom nad

działająca placówka muzykologiczna

torem ponad 650 publikacji (książek

twierdziło kandydaturę Adolfa Chy-

dawnego Sejmu Krajowego Galicji (w

kulturą ukraińską.

obok istniejących dwóch pozostałych

i artykułów) z zakresu historii muzyki

bińskiego jako wykładowcy historii i

polskiej, muzyki epoki Młodej Polski

teorii muzyki, który od listopada 1912

(przełom XIX/XX w.) i etnomuzyko-

r. podjął prowadzenie zajęć. Obcho-

logii (w tym zwłaszcza dotyczących

dzimy właśnie dokładnie 100-lecie

muzyki góralskiej – muzyki Podhala).

tego wydarzenia. W ten sposób za-

Za działalność na polu naukowym

początkowana została działalność

i pedagogicznym został odznaczo-

późniejszego Zakładu Muzykologii,

ny w 1929 r. Krzyżem Komandor-

formalnie istniejącego na lwowskiej

skim Orderu Polonia Restituta, będąc

uczelni do końca 1939 r. Miało to

pierwszym polskim muzykologiem

miejsce 14 lat po utworzeniu Instytu-

przyjmującym tak wysokie odzna-

tu Historii Muzyki na Uniwersytecie w

czenie państwowe.

Wiedniu, a w niecały rok po tym, jak

Zdzisław Jachimecki stworzył w Kra-

kowie w 1911 r. Seminarium Historii i

lwów, Poznań, wrocław,

Teorii Muzyki UJ. Już w rok później

warszawa, lublin…

Na początku roku 1940 Zakład

Lwów był trzecim, obok Wiednia i

Muzykologii został formalnie zlikwi-

Pragi, ośrodkiem w ówczesnej Au-

dowany. Do czerwca 1941 r. prof.

strii, gdzie działał zorganizowany

Chybiński prowadził wykłady w nowo-

zakład muzykologii. W Krakowie

utworzonym Lwowskim Państwowym

bowiem muzykologia przez dłuższy

Konserwatorium Muzycznym. W roku

czas (aż do I wojny) borykała się z

1944 prof. Chybiński ostatecznie opu-

problemami lokalowymi.

ścił Lwów, jak się okazało zmuszony

Warto zauważyć jak przecię-

był zrobić to już na zawsze. Od paź-

ły się w tym wypadku losy dwóch

dziernika 1945 r. rozpoczął działania

wybitnych polskich muzykologów –

Zakład Muzykologii na ul. Mickiewicza 5