15

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 listopada–13 grudnia 2012 nr 22 (170)

Rozśpiewana

letniej historii. To nie jest opowieść o

władzy II RP, a przejął władzę z

pomarańczowej rewolucji. Rewolucja

mocy Konstytucji II Rzeczpospoli-

była częścią zdarzeń, które wtedy

tej. Konstytucyjny prezydent J. N.

obserwowałem i zanotowałem.

Sokolnicki chciał Wałęsie przekazać

tę władzę, chciał by Wałęsa był jego

Na jakim etapie są polsko-

konstytucyjnym następcą, by żyjący

ukraińskie stosunki teraz?

Huculszczyzna

Na bardzo złym, bo politycy uda-

w kraju zwanym PRL stali się oby-

ją, że się przyjaźnimy. Politycy z obu

watelami II Rzeczpospolitej. Tym-

stron pozwalają na to, żeby to co może

czasem Wałęsa wolał ograniczyć

być przyczyną konfliktu rosło. Z jednej

się jedynie do przejęcia insygniów

strony politycy ukraińscy pozwalają

władzy II RP, ślubując na Konsty-

na budowę pomników zbrodniarzy,

tucje PRL napisaną przecież pod

W wysokogórskiej wiosce Werchni Jaseniów rejonu We-

których liderem był nacjonalista a nie

dyktando sowietów.

Możliwość pokazania tego filmu

patriota – Stepan Bandera, a z dru-

rchowyńskiego na Huculszczyźnie po raz pierwszy odbył

giej strony przedstawiciele polskiego

właśnie we Lwowie była dla mnie

rządu nie protestują z tego powodu.

wielkim wydarzeniem. Byłem go-

się festiwal śpiewaczy imienia ludowej śpiewaczki Marii

ściem Uniwersytetu Trzeciego Wie-

Mało tego, czasem utrudniają życie

Kreczunek (Czukutychy), która stała się dla wielu pokoleń

europejczyków symbolem Huculszczyzny.

SABINA RóZYCKA

tekst

MYKOŁA SIEŃKOWSKI

zdjęcie

Stało się tak dzięki fotografii

połtawskiego fotografa Mykoły

Sieńkowskiego, który mieszkał w

Żabiem (dziś Werchowyna). W

1926 roku zrobił zdjęcie 90-letniej

„Lekcja patriotyzmu”. Warszawa, Wojskowe Powązki,

Marii Kreczunek w odświętnym

„Łączka”, ekshumacja zwłok ofiar stalinowskich represji

ubraniu z fajką i nazwał fotogram

„Stara Hucułka”. W 1931 roku

Polakom, którzy mieszkają poza

ku na przedpremierowym pokazie

zdjęcie to, eksponowane na euro-

granicami Polski pozbawiając tych

„NIKT”. Bardzo liczna grupa widzów

pejskiej wystawie fotograficznej w

ludzi skromnego finansowania. Ot,

tak serdecznie mnie potraktowała po

Paryżu zostało nagrodzone główna

podam chociażby przykład Uniwer-

projekcji tego filmu, tak niespodzie-

premią – Grand Prix. Oprócz tego

sytetu Trzeciego Wieku we Lwowie,

wanie mnie wzruszyła, że nie mo-

zdjęcia, jeszcze dwa zdjęcia Czu-

który nie może doprosić się o rocz-

głem z siebie wydobyć głosu przez

ne dotacje na poziomie śmiesznej

bardzo długi okres czasu. Warto

kutychy weszły do unikatowego

kwoty pięciu tysięcy złotych, dzięki

dożyć takiej chwili. I za tę chwilę

albumu Sieńkowskiego pt. „Typy

której ponad sto osób będzie mogło

pragnę za pośrednictwem Kuriera

Huculskie”. W wielu publikacjach,

przez rok spotykać się, spędzać czas

Galicyjskiego serdecznie podzięko-

książkach, gazetach i na pocztów-

nie w samotności. Polski MSZ nie

wać lwowiakom z Uniwersytetowi III

kach najczęściej odtwarzane jest

stać rocznie na pięć tysięcy złotych?

Wieku.

zdjęcie „Czukutychy z fajką”. O

Śmiechu warte.

Jakie ma Pan marzenia

wiele rzadziej można spotkań dwa

Na tegorocznym festiwa-

związane z następnym festi-

kolejne – „Czukutycha w przepa-

lu odbyła się premiera Pań-

walem? Kogo jeszcze Pan

sce” i „Czukutycha z laską”.

skiego filmu „NIKT”. Co to

by chciał zaprosić i jakie fil-

Jakby nie zdjęcia Sieńkow-

za film?

my przedstawić?

skiego, to imię tej kobiety pozosta-

To jest film prezentujący część

Aby rozszerzać nasze horyzonty

łoby nieznane. Ale do dziś w wielu

elity II Rzeczypospolitej działającej

musimy mieć coraz więcej przyjaciół,

huculskich wioskach Czukutychę

na emigracji. Przedstawiam w nim

zwłaszcza w młodym pokoleniu. Je-

wspominają jako bardzo urodziwą

konstytucyjnego prezydenta II RP

żeli by się udało we Lwowie, Stani-

i utalentowaną kobietę, która zna-

na uchodźstwie Juliusza Nowinę-So-

sławowie i innych miejscowościach,

ła i wspaniale wykonywała wiele

żniwa i na maliny, na grzybobranie.

znawstwa Ministerstwa Oświaty

kolnickiego, uważanego przez inną

tak jak w Żytomierzu znaleźć grupę

ludowych piosenek i przyśpiewek,

Jak zaznaczyła Myrosława Korne-

część emigracyjnej elity II Rzeczypo-

20-30-latków, którzy po prostu widzą

Ukrainy. – Przychodzili do niej po

spolitej za samozwańca. Opowiadam

w tym sens i cieszą się na samą myśl

zarówno na weselach, jak i w

luk, kierownik rejonowego wydziału

radę i pomoc. Ale największym jej

też o tym, co mogło się wydarzyć w

że mogą coś takiego robić, byłoby to

cerkwiach. Starsi ludzie zapamię-

kultury, pierwszy festiwal huculski

talentem było śpiewanie. Sama

1990 roku, gdyby Lech Wałęsa nie

dla mnie ogromną satysfakcją.

tali jeszcze Marię Kreczunek bo

im. Marii Kreczunek-Czukutychy,

układała i wykonywała przyśpiewki.

ograniczył się do przejęcia insygniów

Dziękuję za rozmowę

ubierała się najbardziej eleganc-

został zorganizowany w celu po-

Powiadają, że przez trzy dni hucul-

ko ze wszystkich Hucułek, nosiła

pularyzacji huculskiej ludowej przy-

skiego wesela potrafiła wykonywać

odświętne stroje, robiła fryzury z

śpiewki i wychowania młodzieży w

przyśpiewki i ani razu się nie powtó-

loczków i wplatała w nie kwiaty.

miłości i powadze do huculskiej kul-

rzyć. Ulubiony refren Czukutychy

Jeszcze do dziś wśród Hucułów

tury, języka i twórczości ludowej.

brzmiał: „A ja sobie zaśpiewam, od

istnieje powiedzenie: „Coś się tak

Festiwal poprzedziła uroczy-

teraz do rana, jak sy będęm rozcho-

wystroiła jak Czukutycha?”

stość przy grobie Marii Kreczunek.

dzili, żeby nam nie bano”.

Urodziła się Maria Kreczunek

W czasie festiwalu w Domu kultu-

Ponieważ utalentowana Hucuł-

w Werchnim Jaseniowie. Tam

ry goście z wielu huculskich wsi

ka mieszkała i pochowana jest w

wyszła za mąż za Josypa Poleka

wykonywali piosenki z repertuaru

Werchnim Jaseniowie, to i festiwal

(przezwanego Czukut), z którym

Czukutychy po huculsku – był to

odbywa się właśnie tu, opowiada

przeżyła w miłości i zgodzie 50 lat.

obowiązkowy warunek udziału w

inicjator imprezy Roman Kumłyk. –

Ponieważ u Hucułów przyjęte jest

imprezie. Program konkursowy

W rejonie werchowyńskim mieszka

nazywać kobietę od przezwiska

jednego uczestnika nie mógł trwać

tylu śpiewaków, że również i oni

męża, to została Czukutychą. Ra-

dłużej niż 10 minut. Oprócz reper-

przez trzy dni nie powtórzyli przy-

zem z ukochanym dochowali się

tuaru Marii Kreczunek wykonywano

śpiewek. Wielu jest ludzi, którzy

piątki dzieci. „Sama Maria Kreczu-

też inne ludowe karpackie piosenki.

lubią śpiewać, ale się z tym nie afi-

nek była bardzo piękną kobietą, do

Konkurs prowadził prawnuk Ma-

szują. Wiele jest też śpiewających

tego rozważną, powabną i utalento-

rii, Mykoła Maksymiw, absolwent

dzieci, ale te wstydzą się śpiewać

waną – opowiada o niej inicjator or-

kijowskiego Uniwersytetu Teatru,

po huculsku. Nie trzeba się wsty-

ganizacji huculskiego festiwalu Iwan

Kina i Telewizji im. Karpenka Kare-

dzić. Trzeba śpiewać przyśpiewki

Zelenczuk, pracownik naukowy filii

go, który jest również kierownikiem

humorystyczne, żartobliwe, we-

Wystawa „Lekcja patriotyzmu” była doskonale wyekspo-

„Huculszczyzna” Instytutu Ukraino-

zespołu drymbalistów.

selne i kolędowe, przyśpiewki na

nowana we lwowskim Pałacu Sztuki