18

kurier kulturalny

30 listopada–13 grudnia 2012 nr 22 (170) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Sezon prac konserwatorskich

we Lwowie zakończony

Czas leci szybko. Nie tak dawno postulowano i omawiano idee wspólnych polsko-ukraińskich prac ratowania

dziedzictwa kulturowego na Kresach, a już w listopadzie br. zamknięto prace konserwatorskie piątego etapu,

czyli piątego roku działań praktycznych. Komisja ekspertów z Polski i Ukrainy w dniach 16-17 listopada oceni-

ła i przyjęła prace zespołów konserwatorskich na Cmentarzu Łyczakowskim, w katedrze łacińskiej i katedrze

ormiańskiej.

RM wyremontowała ścianę i osuszyła

JURIJ SMIRNOW

fundamenty kamienicy. W tym też

tekst i zdjęcia

pomogła dobra pogoda złotej lwow-

skiej jesieni – wrzesień, październik

Ze strony polskiej w pracach

i listopad były w tym roku ciepłe i bez-

komisji udział wzięli inspektor MKiDN

deszczowe. I stał się cud! Oglądamy

Michał Michalski, znany naukowiec

odnowioną kapliczkę – i nie wierzymy

i muzealnik i Jerzy Petrus z Krakowa,

swoim oczom! Michał Michalski

zaś stronę ukraińska reprezentowała

dziękuje wszystkim, kto przyczynił

Lilia Onyszczenko, dyrektor Urzędu

się do odnowienia tego dzieła sztuki

Ochrony Środowiska Historycznego

lwowskiej. Przypomina, że jego uwa-

Lwowskiej RM. Wspólne prace kon-

gę na krytyczny stan ołtarza zwrócił

serwatorskie koordynują prof. Janusz

lwowianin Andrij Saluk, że z pomocą

Smaza (warszawska ASP) oraz prof.

pośpieszyła Fundacja Dziedzictwa

Jurij Ostrowski (lwowska ASP). Nie-

i Kultury Ormian Polskich z Warsza-

zwykle budującym był fakt, iż komisja

wy z Ewą Abgarowicz na czele. We

nie poczyniła poważnych uwag co

Lwowie zawsze niezawodnie pomagał

do wykonanych prac, nie miała też

Wardkes Arzumanian. Wspaniały wy-

żadnych wątpliwości co do jakości

XVII-wieczny krucyfiks

nik prac konserwatorskich osiągnięto

wykonanych prac konserwatorskich.

Członkowie komisji przyjęli faktycznie

wszystkie prace bez zastrzeżeń,

wysoko oceniając ich poziom techno-

logiczny i estetyczny.

Na Cmentarzu Łyczakowskim

poddano gruntownej konserwacji

sześć kolejnych nagrobków. Pisa-

liśmy o tym w Kurierze Galicyjskim

nr 21 (169) za rok 2012. W katedrze

Członkowie komisji konserwatorskiej przed drewnianym

łacińskiej wykonane prace konserwa-

ołtarzem na dziedzińcu katedry ormiańskiej „Ukrzyżowa-

torskie przedstawił kierownik projektu,

nie” (Golgota)

Jan Wiłkojć, konserwator z Krakowa.

Jego grupa już od czterech lat pro-

ściennych. Odnowione malowidła

poddanych gruntownej renowacji

Odnowione epitafia rodziny Augustynowiczów

wadzi prace w kaplicy Najświętszego

zachwyciły wszystkich obecnych. „To

także pięć XIX-wiecznych witraży w

dzięki ścisłej i owocnej współpracy

Sakramentu (dawn. Wiśniowieckich).

fantastyczne, musimy to wszystko

oknach kaplicy.

etap prac konserwatorskich w kaplicy

konserwatorów z Urzędem Ochrony

Prowadzenie merytoryczne tych prac

oświetlić, pokazać, wyeksponować”

W dniu następnym, 17 listopada,

seminaryjnej p.w. MB Nieustającej Po-

Środowiska Historycznego Lwowskiej

wykonuje ośrodek ochrony Polskiego

– powiedział ks. proboszcz katedry

komisja ekspertów zgromadziła się

mocy przy kościele MB Gromnicznej

RM i jego dyrektor Lilią Onyszczenko.

Dziedzictwa za Granicą Stowarzy-

Jan Nikiel. „Jestem pod ogromnym

na podwórku południowym katedry

przy ul Winniczenki. Już od dwóch lat

Pomoc i zainteresowanie przebiegiem

szenia „Wspólnota Polska” oddział

wrażeniem tych malowideł” – dodał

ormiańskiej. Zawitał tu też gospodarz

prace tam prowadzi inż. dr Ryszard

prac wykazywał mer Lwowa Andrij

w Krakowie. Finansowanie prac

Paweł Baranowski, znany konserwa-

świątyni – ks. proboszcz Tadeos

Jurkiewicz z Warszawy. W wyniku

Sadowyj. W odnowioną ścianę ka-

nadchodzi z MKiDN RP. Już od kilku

tor i ekspert z Warszawy. Wykonane

Geworgian i przedstawiciele współ-

prac zlikwidowano zawilgocenia

mienicy wmurowano też trzy epitafia

lat cała kaplica jest w rusztowaniach.

prace komisja przyjęła bez zastrze-

pnoty ormiańskiej z Wardkesem

fundamentów kaplicy i naprawiono

rodziny Augustynowiczów, odnowione

Prace prowadzone są kompleksowo

żeń. Długo omawiano z gospodarzem

Arzumanianem na czele. Wszystkim

dach. Przeprowadzono skompliko-

w latach 2011-2012 pod kierownictwem

– od sufitu do posadzki. W 2012 roku

świątyni ks. Janem Niklem dalszy

udzielił się ożywiony nastój. Dziś

wane prace inżynieryjne, ale efekt

Andrzeja Kazberuka. On też z grupą

zakończono prace zabezpieczające

przebieg prac. Planów jest bardzo

zespół konserwatorów na czele z

ich pozwala przystąpić bezpośrednio

kolegów przeprowadził konserwację

i konserwujące latarnię kaplicy i od-

dużo, ale skupić trzeba się na spra-

Andrzejem Kazberukiem z Warszawy

do konserwacji fresków. Malowidła

XVII-wiecznego drewnianego krucyfik-

nowienie polichromii na stropie. Są

wach najważniejszych. W pierwszej

przedstawia wyniki trzyletnich prac

ścienne w kaplicy artysta wykonał

su znad głównego wejścia do świątyni.

to XVIII-wieczne malowidła autorstwa

kolejności na zakończeniu prac w

konserwacyjnych i rekonstrukcyjnych

w latach 1929-1931. Dekoracja ma-

Odnowiony krucyfiks będzie ustawiony

Stanisława Stroińskiego, przedsta-

kaplicy Wiśniowieckich. W 2013 roku

drewnianego ołtarza „Ukrzyżowanie”

larska składa się z siedmiu obrazów

wewnątrz świątyni. Konkretne miejsce

wiające adorację Najświętszego

będzie odnowiony gzyms i sztukateria

(Golgota). Wszyscy zebrani pamiętają

przedstawiających siedem Sakramen-

określi arcybiskup ormiański wraz z

Sakramentu przez aniołów, świętych

bocznych ścian, wyłożonych stiukiem,

tragiczny stan tego ołtarza przed

tów Świętych i sceny zesłania Ducha

proboszczem katedry. Nad wejściem

i Jezusa Zmartwychwstałego. Kaplica

imitującym brązowy marmur i podzie-

konserwacją. Zabytkowa postać

Świętego, jak również unikatowej

zaś umocowano wierną kopię zabytko-

ma wysokość około 23 metry. Pod-

lonych pilastrami. Razem powierzch-

Chrystusa na krzyżu był mocno

ornamentyki roślinnej z akcentami

wego krucyfiksu, ale już z materiałów

dano konserwacji 318 m² malowideł

nia stiuków wynosi 412 m². Będzie

podniszczona. Dwie figury świętych

zoomorficznymi. Są to malowidła o

polimerowych, która wykonał również

zostały okaleczone – pozbawione

wysokiej klasie artystycznej, niestety

Andrzej Kazberuk. Rzeźba została wy-

głów. Nikt nie wiedział dokładnie,

mało znane nawet we Lwowie. Mamy

konana na tyle precyzyjnie, że niespe-

czy uda się odnaleźć same figury,

nadzieję, że MKiDN znajdzie na 2013

cjalista nie odróżni jej od oryginału.

które podobno zostały zabrane do mu-

rok środki na niezbędne prace w tej

Komisja ekspertów przyjęła rów-

zeum. Dach nad kaplicą przeciekał,

kaplicy. To samo można powiedzieć o

nież wszystkie tegoroczne prace,

a narożnik bocznej ściany sąsiedniej

możliwości rozpoczęcia prac konser-

związane z odnowieniem kolejnej

kamienicy, przy której stał ołtarz, groził

watorskich w kościele jezuitów.

części fresków Jana Henryka Ro-

zawaleniem. Tynk osypał się i funda-

Kolejny sezon prac konserwa-

zena wewnątrz katedry. Te prace

menty kamienicy były zawilgocone.

torskich w 2012 roku był niezwykle

ukończono już w sierpniu i teraz

Konserwatorzy rozebrali drewnianą

nasycony i przyniósł znaczne suk-

konserwatorzy malowideł przyjadą

kapliczkę na 250 fragmentów. Każdy

cesy zespołom polskich i ukraińskich

do Lwowa dopiero w 2013 roku, aby

z nich został zakonserwowany i od-

konserwatorów. Teraz kwalifikowani

kontynuować prace.

nowiony. W magazynach muzealnych

specjaliści oczekują na wykonanie

Ale na wielbicieli twórczości Ro-

odnaleziono resztki figur świętych.

kolejnych prac, które będą częścią

zena czeka jeszcze jedna przyjemna

Dorobiono brakujące części rąk i gło-

wspólnego ratowania polsko-ukraiń-

wiadomość. Otóż zakończono drugi

wy. Odnowiono polichromię. Lwowska

Andrij Saluk (od lewej) i Wardkes Arzumanian

skiego dziedzictwa kulturowego.