19

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 listopada–13 grudnia 2012 nr 22 (170)

List do redakcji

Bolesław Prus

Prawdziwe bastiony

pochodził z Wołynia

polskiej kultury

Bolesław Prus (Aleksander Głowacki) nieodmiennie kojarzy się nam

Dziś, dla Polaków mojego poko-

z Warszawą. Mało kto wie, że jego rodzina pochodziła z Wołynia.

lenia Lwów jest miastem, które koja-

rzy się z kresami dawnej Rzeczypo-

W Maszowie, niedaleko Lubomla na Wołyniu, obchodzono w tym roku

spolitej, z polskimi tradycjami i ostoją

dwie rocznice – 100-lecie śmierci i 165. rocznicę urodzin wybitnego

polskości na Ukrainie. Tymczasem

należy pamiętać o innych dużych mia-

polskiego pisarza Bolesława Prusa. Tu właśnie, leżał majątek jego

stach i małych miasteczkach ukraiń-

rodziców – Antoniego i Apolonii Głowackich. Powiadają, że do późnej

skich, w których od pokoleń mieszkają

Polacy, żyjący przeszłością i poświę-

starości mieszkała tu babcia pisarza – Marianna Głowacka.

cający całe życie na kultywowanie

polskości. Moja przygoda z Ukrainą

(Aleksandra Głowackiego)”. Obecnie

AGNIESZKA RATNA tekst

rozpoczęła się na szlaku Lwów – Tar-

mieszkańcy gospodarstwa, które leży

AGNIESZKA RATNA

nopol – Kamieniec Podolski. Między

na terenie dawnego majątku sami

i archiwum wsi Maszów

tymi dużymi miastami leżą także

doglądają tu porządku. Dbałość o pa-

zdjęcia

małe miejscowości – prawdziwe ba-

mięć o wielkim ziomku leży na sercu

stiony polskiej kultury. Jednym z nich

każdego mieszkańca Maszowa.

Jeszcze przed II wojną świato-

są Podwołoczyska, położone w ob-

wą w każdej klasie szkoły w Maszo-

wodzie tarnopolskim.

wie, obok portretów królów polskich

Bolesław Prus – złote serce

wisiał portret Bolesława Prusa. Wie-

i prawdziwy wołyniak

Wielką  czcicielką  twórczości

le starszych kobiet pamięta, jak na-

światowej sławy pisarza i wieloletnim

uczycielka, pani Werbowa, oprowa-

badaczem jego spuścizny jest na-

dzała ich po majątku Głowackich.

uczycielka miejscowej szkoły Maria

„Moja ciocia też uczyła się w tej

Krajewska. Wnikliwa nauczycielka

szkole – twierdzi przewodząca rady

Bolesław Prus

już dziesiątki razy przeczytała spuści-

wiejskiej Tatiana Marczenko. – Bar-

„We wsi jest to podawane z poko-

znę literacką pisarza i doszukała się

dzo dobrze pamiętała te wyciecz-

lenia na pokolenie, jak bogaci miesz-

w jego twórczości wielu wołyńskich

ki. Żyła wtedy jeszcze gosposia

kańcy jeździli stąd do Warszawy, do

śladów. To w jego powieści „Ogród

państwa Głowackich, która bardzo

pisarza, aby wykupić jego majątek

Saski” znaleźć można opis spotkania

chętnie opowiadała o życiu swoich

– opowiada Tatiana Marczenko, z

szlachcica z Warszawy pana Bole-

gospodarzy”.

wykształcenia historyk. – Pamiętają,

sława z jego krewnymi z prowincji.

Jedynym świadkiem tamtych lat

jak tam ich gościnnie przyjęto, roz-

Mówią mu, że jest „prawdziwym wo-

jest dziś stary, ponad trzystuletni, dąb.

pytywano o rodzinne tereny, kraj lat

łyniaką”. Pani Maria marzy o uczcze-

Z całego majątku – tylko on pozostał.

dziecinnych. Mieszkańcy nie mieli

niu imienia pisarza na ziemi, która

Z wierzchołka drzewa, jak twierdzą

wtedy dostatecznej ilości gotówki, a

była mu tak bliską.

mieszkańcy wsi, widać Luboml. Ma

pisarz nie mógł dłużej czekać – zmarł

„Bolesław Prus był dobrym,

wysokość 30 metrów i ponad 4 me-

po dwóch latach. Majątek nabył pan

otwartym człowiekiem – opowiada

try w obwodzie pnia. Jak mówi Ta-

Petropawłowski. Później przechodził

Maria Krajewska. – Miał przyjaciół,

tiana Marczenko – takich potężnych

on z rąk do rąk, zmieniły się władze,

ale do swego serca nie wszystkich

dębów, które mogły pamiętać dzie-

które mieszkały jeszcze na terenie

Podwołoczyska – to dziś ukraiń-

wybuchła wojna”.

wpuszczał, był bardzo czuły na fałsz.

cięce lata Aleksandra było niegdyś

Rzeczypospolitej i spacerowałam po

ska miejscowość z polską przeszło-

Pani Tatiana wystąpiła z inicja-

Przyjaciele nazywali go „szczery wo-

trzy. Starzy ludzie pamiętają jeszcze

starych polskich cmentarzach. Tutaj

ścią. Przybycie Polaków w te okolice

tywą stworzenia kącika pamięci na

łyniak – złote serce”. Dlatego na jego

starą drewnianą studnię, całkowicie

także spotkałam się z niezwykle go-

kojarzone jest z budową linii kolejo-

terenie dawnego majątku. Stary dąb

nagrobku w Warszawie widnieje la-

spróchniałą, starą gruszę i stół i ławki

ścinnym przyjęciem pani prezes To-

wej Lwów – Tarnopol – Wołoczyska

został ogrodzony płotkiem, urządzo-

koniczny napis „Serce serc”. Przez

z rozpadających się desek. W Ma-

warzystwa Marią Krych, która wdro-

w drugiej połowie XIX wieku. Liczba

no kwietnik i umieszczono tablicę z

to właśnie chce się opromienić jego

szowie krążą legendy, że na tym stole

żyła mnie w działanie Towarzystwa

ludności powiększyła się wtedy o

napisem: „W tym miejscu leżała po-

imię. Ma to, co według mnie, sprzyjać

pod gruszą Bolesław Prus stworzył

i pokazała okolicę.

personel kolejowy i napływową lud-

siadłość rodziców Bolesława Prusa

może lepszemu poznaniu lubomsko-

fragmenty „Faraona”.

Pobyt w Podwołoczyskach po-

ność z terenów mazurskich.

polskich stosunków. W XIX wieku na

darował mi cenne doświadczenie w

Od marca 2008 roku w Podwo-

terenach Maszowa mieszkało ponad

kontaktach z Polakami mieszkający-

łoczyskach działa Towarzystwo Kul-

30. Polaków. O wielu z nich do dziś

mi na Kresach, umiejętności związa-

tury Polskiej im. ks. Bronisława Mi-

pamiętają najstarsi mieszkańcy, a

ne z organizacją pracy w towarzy-

reckiego, które pomaga kultywować

budynek kultury mieści się właśnie

stwie, a przede wszystkim emocje

polską kulturę, tradycje i obyczaje,

w budynku Nana Gołębiowskiego. W

i wspomnienia, które pozostaną w

ale przede wszystkim daje szansę

miejscu dzisiejszej szkoły przed po-

mojej pamięci na zawsze.

Polakom mieszkającym w okolicach

nad stu laty był klasztor katolicki.

na przyjazd do Polski. Przy Towa-

DOROTA WOJTKOWSKA

Uskrzydleni zwycięstwem we

rzystwie działa polska szkoła sobot-

Uniwersytet

wszechukraińskim konkursie projek-

nio-niedzielna, która skupia dzieci,

Marii Curie-Skłodowskiej

tów i programów samorządowych

młodzież, ale także dorosłych, któ-

w Lublinie

„Człowiek – najlepszą inwestycją”,

rzy starają się o Kartę Polaka.

rada wiejska i miejscowi samorzą-

Do Podwołoczysk trafiłam na

dowcy zainicjowali szereg imprez,

Praca

przełomie lipca i sierpnia 2012 roku

mających na celu uczczenie wielkie-

dzięki praktykom studenckim, reali-

go pisarza. Między innymi, wspólnie

zowanym w ramach specjalności

z uczniami klasy 11. zasadzili dwa

w Polsce

Wielokulturowość w Polsce – tra-

rzędy dębów na skwerze pamięci

dycja i współczesność na Uniwer-

pisarza. Sadzonki zostały wyho-

sytecie Marii Curie-Skłodowskiej w

Poszukuję do pracy 3–4 kobiety

dowane z żołędzi dębu z majątku

Lublinie. Czekał tu na mnie szeroki

w wieku 40–50 lat bez nałogów, od-

Głowackich. W ciągu ostatnich mie-

wachlarz programu praktyk; począw-

powiedzialne, pogodne, rzetelne. Wa-

sięcy we wsi odbywało się czytanie

szy od prowadzenia lekcji historii

runek – znajomość języka polskiego,

utworów Prusa i ich inscenizacja. W

polskiej w szkółce Towarzystwa po

Karta Polaka. Praca w prywatnym

planach jest zorganizowania Izby Pa-

zwiedzanie „polskich” miasteczek

domu przy ośmiu starszych osobach.

mięci Bolesława Prusa w miejscowej

na Ukrainie. To tutaj, pierwszy raz z

Zapewniam bardzo dobre warunki:

szkole i wystaranie się o zgodę na

przejęciem opowiadałam legendę o

wyżywienie, mieszkanie, ubezpiecze-

nadanie jej jego imienia.

Smoku Wawelskim, objaśniałam pol-

nie. Wynagrodzenie 800 – 900 zł.

Mieszkańcy Maszowa mają na-

skie tradycje, rozmawiałam z rówie-

W tym miejscu leżał majątek rodziców Bolesława Prusa

Kontakt: +48798948907

dzieję, że uda im się uczcić godnie

– Antoniego i Apolonii Głowackich. Pozostał tu jedynie

śnikami, którzy marzą o przyjeździe

Nie odbieram telefonów zastrze-

pomięć swojego ziomka, wielkiego pol-

trzystuletni dąb

żonych.

skiego pisarza i „wołyniakę” w duchu.

do Polski. Tu spotkałam pokolenia,