25

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 listopada–13 grudnia 2012 nr 22 (170)

Rowerem do źródeł

nie przeżyło. Powodów niepowo-

Do kwatery przyszedł specjalny

dzenia było kilka. W ostatniej chwili

pociąg złożony z kilkunastu wago-

zmieniono czas narady i miejsce

nów wypełnionych trotylem i meli-

nitem. Rozpoczęło się minowanie

narady. Naradę przyspieszono o pół

Czarnego Czeremoszu

godziny. Okazało się bowiem, że do

poszczególnych obiektów. Była to

Hitlera właśnie jedzie pociągiem dyk-

mordercza praca, bo do wysadzenia

w powietrze ciężkiego bunkra trze-

tator Włoch Benito Mussolini. Trzeba

ba było użyć od 8 do 12 ton trotylu!!

było naradę zakończyć przed jego

W Karpatach już od pięciu lat funkcjonuje najtrudniejsza górska trasa ro-

Zakładano zapalniki o bardzo dużej

przyjazdem. Stauffenberg do swoich

werowa „Do źródeł Czarnego Czeremoszu”. Miejscowi miłośnicy dwóch

zwłoce, aby saperzy mieli czas na

bomb miał zapalniki chemiczne dzia-

opuszczenie kwatery. W nocy z 24

łające z opóźnienie półgodzinnym.

kółek już dawno tę trasę opanowali, ale dla przyjezdnych jest to novum.

na 25 stycznia 1945 roku wszystko

Trochę pewnie spanikował czy zdąży

Trasa zaczyna się we wsi Tiudów. Niektórzy startują w Podzacharyczach

było już gotowe do odpalenia. Zaraz

je uzbroić. Nigdzie nie mógł znaleźć

po północy, w lesie Gierłoż otworzy-

spokojnego miejsca, by to zrobić

przy moście, w miejscu, gdzie przebiega granica pomiędzy Przykarpa-

ło się piekło.

przy dwóch bombach, jakie posia-

ciem a Bukowiną. Dalej droga wiedzie po terenach Werchowyny.

Rosyjscy zdobywcy natychmiast

dał. Ostatecznie uzbroił tylko jedną,

natknęli się na niemieckie miny.

a drugiej, nieuzbrojonej nie dołączył

SABINA RÓŻYCKA

Szybko zorientowali się, że sama

do tej pierwszej. Spowodowało to

tekst i zdjęcie

kwatera nie jest zaminowana, miny

zmniejszenie o połowę siły wybuchu.

natomiast i to gęsto, zalegają na

Powinien nieuzbrojoną bombę dołą-

„Trasa pomyślana jest tak, aby

otaczającym kwaterę polu minowym.

czyć do uzbrojonej. Wybuch pierw-

była możliwa do pokonania dla amato-

Rosjanie nie próbowali nawet tego

szej zdetonowałby i tę nieuzbrojoną.

rów, choć górskie dróżki to już domena

pola rozminowywać i przekazali ruiny

Dzień 20 lipca był dniem wyjąt-

zaawansowanych kolarzy górskich

kwatery Polakom. Polacy wysłali do

kowo gorącym. W mokrym klimacie

– mówi Oleg Markiw z Czerniowiec.

– Trasa dla amatorów podzielona

jest na pięć etapów, dwa z których są

pomyślane jako zaprawa wokół schro-

niska. Człowiek musi zaadaptować się

do klimatu i wysokości”.

Sportowcy i amatorzy, który

jeździli już tą trasą mówią, że gdy

siądziesz na rower w górach nie

posiadasz się ze szczęścia i za-

chwycasz się widokami wokół. Po

godzinie w drodze myślisz tylko

jak rozłożyć siły, aby nie pozostać

w tyle. A już po 50 przejechanych

kilometrach nie chcesz ani Karpat,

ani roweru, ani widoków – tylko

Nawet tony trotylu nie dały rady tym bunkrom

aby prędzej dojechać i odpocząć.

Stanisławowi Vincenzowi. W taki

ści jest to bardzo ciekawa wioska,

Ale w następnych dniach powoli

kwatery był to dzień duszny i parny,

Gierłoży kompanię zwiadu 2 War-

sposób w nową trasę wpisane są

która zachowała wiele z karpackiej

przyzwyczajasz się do wysiłku,

jak gdyby pozbawiony powietrza.

szawskiej Brygady Saperów. Rozpo-

też atrakcje kulturalno-etnograficzne.

autentyczności.

aromatycznego górskiego powietrza,

Nie było czym oddychać. Oficerowie

znano położenie pola minowego i 9

Większy odpoczynek z noclegiem

Miejscowi opowiadają, że w la-

łapiesz drugi oddech i wydaje się, że

zlewali się potem. Narada miała się

rodzajów min, z czego typowe były

czeka na wędrowców w Wercho-

tach 50 właśnie do Perkałaby NKWD

nie jedziesz, a lecisz. Powodzenie

odbywać w pomieszczeniach bez-

tylko 4 rodzaje, pozostałe były szcze-

wynie (dawn. Żabie). W następnym

przywoziło na „zsyłkę” inteligencję z

i komfort jazdy zależy od roweru, a

okiennego, ciężkiego bunkra Adolfa

gólnie podstępne i nieznane naszym

dniu trudna i wyczerpująca droga

Czerniowiec. Mieszkali oni w bara-

to nie jest tania przyjemność. Dobry

Hitlera, ale tam z kolei panowała tem-

saperom, którzy poznawali je dopiero

przez wioski Kraśnik, Zelene i Burkut,

kach, ale z czasem zasymilowali się

rower na kilkudniowe podróże z lekką

peratura bardzo niska (jak to w głę-

w trakcie rozminowywania. Saperzy

dawne uzdrowisko, gdzie jest wiele

z miejscowymi. Wielu z nich potem

aluminiową ramą, dobrymi kołami i

bokiej i ciemnej piwnicy). Tej różnicy

znajdowali na przykład miny wyko-

mineralnych źródeł. W drugim dniu

wyjechało. Dziś wioska nadal istnieje

całym wyposażeniem kosztuje kilka

temperatur z rozpalonego, dusznego

nane z grubego szkła! Takiej miny

docieramy do najbardziej oddalonej

i wabi turystów.

tysięcy dolarów. Ale oszczędzać

dnia do piwnicznego chłodu nie dało

wykrywacze min nie sygnalizowały!

miejscowości Przykarpacia – Perka-

Powrót do domu wiedzie przez

tu nie warto, radzą zawodowcy, bo

się znieść i naradę przeniesiono do

Rozminowywanie zaczęto na wiosnę

łaby, do źródeł Czarnego Czeremo-

Jabłonicę. Po drodze jest tu wiele

wtedy trudno na ogół o przyjemność,

baraku. Wybuch nawet jednej bom-

roku 1952, a skończono jesienią roku

szu. Miejscowość tą nawet Huculi

ośrodków, kolib i rozrywek. Ale wę-

tylko męczarnia i stałe naprawy.

by w zamkniętym bunkrze zabiłby

1955! Wydobyto wtedy i zniszczono

uważają za mistyczną. Twierdzą, że

drowcom-rowerzystom najbardziej

Aby nieco wypocząć, z Roztoków

wszystkich członków narady. W lek-

ponad 55 000 min!

w okolicznych lasach mieszka „siła

zapada w pamięć nocny chłód karpac-

rowerzyści skręcają do Krzyworówni,

kim baraku z pootwieranymi oknami

W roku 1959 Wojsko Polskie

nieczysta”. Ale to bajki dla turystów,

kiego lasu i droga do źródeł Czarnego

gdzie można odwiedzić muzeum

zabił tylko te cztery osoby. Hitler jak

przekazało kwaterę władzom mia-

aby ich przyciągnąć. W rzeczywisto-

Czeremoszu.

Iwana Franki i izbę poświęconą

zwykle, miał szczęście…

sta Kętrzyna. Te z kolei wykorzysta-

Wobec tego, że Rosjanie zbliżali

ły kwaterę jako atrakcję turystyczną

się coraz bardziej, 20 listopada 1944

i poprzez odpowiednią reklamę tego

List do redakcji

roku Hitler opuścił Wilczy Szaniec

miejsca spowodowały narastający

przenosząc się do Zossen koło Berli-

z każdym rokiem napływ turystów

Pielgrzymka do świętych miejsc

na. 22 listopada feldmarszałek Keitel

chcących zwiedzić Wilczy Szaniec.

wydał rozkaz ewakuacji kwatery. Zde-

Nieszczęsne władze miasta nie

montowano działa i karabiny maszy-

wiedziały co robią! Takie właśnie

Ciurusia, syn którego napisał książkę

nowe ze szczytów ciężkich bunkrów,

marzenie dotyczące swojej kwatery

o losach miejscowości Święty Józef

a z kwatery wywożono wszystko, co

miał Adolf Hitler! Zawsze powiadał,

i jego mieszkańców. We wsi Bonda-

przedstawiało sobą jakąś wartość.

że po skończonej wojnie, kwatera

rówka pomodlili się przed krzyżem,

Pod kryptonimem „Inselsprung”, czyli

jako pamiątka jego czasów, powin-

ustawionym w miejscu dawnego ko-

wysadzenie wyspy, rozpoczęto przy-

na stać się obiektem odwiedzanym

ścioła. Dziś jest to zapomniana okolica,

gotowywać kwaterę do zniszczenia.

przez licznych turystów.

aż dziw bierze, jak tu mieszkają ludzie.

Po noclegu w Hołoskowie, pokło-

nili się przed dębem poety Francisz-

ka Karpińskiego.

W uhornickim klasztorze odbyli

świętą kąpiel i modlili się przed ikoną

Matki Boskiej, która zjawiła się w tym

miejscu. W Pogoni u ścian świątyni

Najświętszej Marii Panny upraszali

Jej łask i modlili się za Ukrainę.

Parafianie wiosek Pyłypy, Gru-

W miejscowości Święty Józef,

ks. WOŁODYMYR hUK

szowe, Kornicz i Spas pod prze-

gdzie był kiedyś świątynia rzymsko-

ks. Wołodymyr Huk jest księdzem grec-

wodnictwem ks. Wołodymyra prze-

katolicka, wysadzona w powietrze w

kokatolickim i naszym stałym czytelni-

szli z pielgrzymką przez święte i hi-

1962 roku przylgnęli do krzyża i resz-

kiem. Stale utrzymuje kontakt z naszą

storyczne miejscowości od Kołomyi

tek murów świątyni. Tu również oddali

redakcją, informując nas o swoich na-

Polski saper ustawia wydobyte przez siebie miny

do Pogoni.

cześć prochom na mogile Antoniego

prawdę ciekawych inicjatywach.